Ngoái nhìn quê hương, nhìn lại phận người...

(Búi thông thơ dại, Đỗ Doãn Hoàng, NXB Trẻ)

Phóng to

Đập Bài Văn, cống Ba Xuân, chằm Trâm, Đá Chông, đồi Lốc, sông Đà, đỉnh Ba Vì…, tất cả đều kỳ vĩ và lung linh dưới cái nhìn của cậu bé Hoàng gan dạ và tình cảm. Sự gan dạ được hun đúc từ một tuổi thơ cam khó và gần gũi với núi rừng, không bị nhốt kín trong bốn bức tường của sự chăm bẵm thường thấy.

Đọc, để cùng thở với dòng chảy kỳ diệu của sông suối, với màu xanh miên man của rừng, với sự vời vợi của núi, và chợt… giật mình: càng ngày, dường như tuổi thơ của mọi người càng lớn lên trong sự xa lạ với thiên nhiên, xa lạ với bao sức mạnh tiềm ẩn của chính mình.

Búi thông thơ dại còn là những ký ức chân thật và cảm động về người bà của tác giả. Là một mà cũng là nhiều thân phận của những người phụ nữ gắn chặt đời mình với “đất lề quê thói”. Cả đời quay quắt với các vụ mùa, nước mắt rơi, mồ hôi rơi, nghèo khó, cơ khổ bất tận mà vẫn mạnh mẽ, vâm váp lạ kỳ.

Người bà ở xóm Búi Thông không biết kể chuyện cổ tích, nhưng chất liệu sống ngồn ngộn và tình yêu đứt ruột bà dành cho những nương chè của đời mình đã trao truyền cho tác giả một tình cảm tha thiết với núi đồi nơi anh lớn lên, để dù đi đến đâu, cũng “mãi mãi mang trong mình những búi thông thơ dại dưới chân núi Ba Vì”.

Những trang văn cuối truyện về cái chết của người bà, đẹp và cảm động đến nao lòng. Khép sách lại, đã thấy lòng nhớ thương một vùng đất của quê hương, thấy gần gũi hơn với những mảnh đời tưởng đâu xa lạ. Nỗi nhớ lan truyền.

Bởi tình yêu quê hương, dù đi hết một đời, ta vẫn không thể nào ôm trọn; cũng như làm sao hiểu hết những phận người đã tát cạn mồ hôi đời mình trên mảnh đất này? Nhưng thế hệ sau, trong bước đi dài hơn thế hệ trước, vẫn luôn còn đó những con người luôn ngoái nhìn quê hương, nhìn lại những phận người, để từ đáy lòng, biết ơn từng chồi xanh vừa mọc...