Nghiên cứu của Mỹ: Trung Quốc giữ lại nhiều nước sông Mekong trong mùa hạn

Sông Mekong ở Nong Khai, Thái Lan - Ảnh: REUTERS

Nghiên cứu của Công ty Eyes on Earth Inc (chuyên nghiên cứu và tư vấn về nước) tiến hành bằng nguồn tài chính từ chương trình Sáng kiến hạ lưu Mekong của Bộ Ngoại giao Mỹ.

Theo Hãng tin Reuters ngày 13-4, kết quả này có thể làm phức tạp thêm việc thảo luận giữa Trung Quốc và các nước khu vực sông Mekong về việc quản lý con sông đang nuôi sống hơn 60 triệu người.

Sông Mekong chảy từ Trung Quốc qua Lào, Myanmar, Thái Lan, Campuchia và Việt Nam. Đợt hạn năm ngoái, mực nước ở hạ lưu Mekong giảm xuống mức thấp nhất trong 50 năm qua, gây thiệt hại nặng nề về kinh tế cho người dân khu vực hạ lưu.

"Trung Quốc nói họ không góp phần gây ra hạn hán, nhưng dữ liệu không cho thấy như vậy" - ông Alan Basist, lãnh đạo Eyes on Earth, phân tích.

Đánh giá độ ẩm bề mặt qua vệ tinh tại tỉnh Vân Nam, Trung Quốc cho thấy lượng mưa tại khu vực này trong năm 2019 cao hơn mức trung bình, kết hợp lượng tuyết tan từ tháng 5 đến 10-2019.

Tuy nhiên, trong giai đoạn này, nước sông Mekong ở biên giới Lào - Thái Lan thấp hơn đến 3m so với mức thông thường

"Nó cho thấy Trung Quốc không xả nước ra trong suốt mùa mưa, kể cả việc hạn chế xả nước này sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến hạn hán ở hạ nguồn", ông Basist nhận định.

Nghiên cứu sử dụng dữ liệu lượng nước bề mặt từ nước mưa và tuyết tan tại phần thượng nguồn sông Mekong ở Trung Quốc từ 1992 đến 2019. Dữ liệu này sau đó được so sánh với dữ liệu về mực nước sông Mekong để đánh giá về sự tương quan "tự nhiên" mực nước sông với lượng mưa và tuyết tan ở thượng nguồn.

Theo đó, sự tương quan bắt đầu thay đổi từ năm 2012, khi các con đập thủy điện của Trung Quốc bắt đầu mọc lên. Khác biệt rõ ràng nhất vào năm ngoái 2019.

Tuy nhiên, Trung Quốc đã bác bỏ nghiên cứu.

"Việc lý giải rằng việc Trung Quốc xây đập trên sông Lan Thương (tên Trung Quốc gọi sông Mekong) gây hạn hán ở hạ nguồn là vô lý" - Hãng tin Reuters dẫn lời Bộ Ngoại giao Trung Quốc, cho rằng tỉnh Vân Nam chịu hạn hán nghiêm trọng vào năm ngoái và trữ lượng nước tại các con đập hạ xuống mức thấp nhất lịch sử.

"Hoặc là Trung Quốc nói dối hoặc các con đập của họ nói dối. Ai đó đang nói không đúng sự thật" - ông Brian Eyler, giám đốc Đông Nam Á của Trung tâm nghiên cứu Stimson, bình luận đầy chất mỉa mai.

Campuchia mang tin tốt cho sông Mekong

TTO - Việc Campuchia ngưng phát triển đập thủy điện trên sông Mekong trong 10 năm tới là một quyết định sáng suốt, đó là nhận định của thạc sĩ Nguyễn Hữu Thiện. Tuổi Trẻ giới thiệu bài viết này.