Nông dân huyện Vĩnh Thuận, Kiên Giang thu hoạch lúa vụ thu đông muộn nhưng bị ép giá - Ảnh: PHƯƠNG ĐÔNG
Giá gạo Việt Nam xuất khẩu (loại 5% tấm) cũng tụt xuống đáy, chỉ còn chừng 393 USD/tấn. Tình hình nóng tới mức Thủ tướng đã phải ra công điện yêu cầu tăng mua tạm trữ.
Vấn đề bây giờ là ngành lúa gạo cần nhìn nhận vì đâu mà giá gạo xuất khẩu của Việt Nam rơi xuống đáy.
Tại sao cùng cảnh giá gạo lao dốc nhưng gạo Thái Lan hay Ấn Độ giảm từ tháng 9-2024, còn gạo Việt Nam giảm từ đầu năm 2025 nhưng giảm sâu xuống tận đáy. Đây là những vấn đề cần có câu trả lời thỏa đáng.
Giữa tháng 1-2024, Việt Nam từng reo vui vì có giá gạo đắt đỏ nhất thế giới khi giá gạo 5% tấm của Việt Nam xuất khẩu đạt 653 USD/tấn. Mức giá cao hơn hẳn so với các quốc gia xuất khẩu cùng chủng loại như Thái Lan, Ấn Độ, Pakistan.
Giá gạo xuất khẩu tăng mạnh, doanh nghiệp tranh mua và đẩy giá lúa lên mức cao ngất ngưởng kỷ lục 8.500 - 9.000 đồng/kg, bà con nông dân lời "bể tay".
Nhưng mừng vui chưa bao lâu thì đến tháng 5-2024, hai doanh nghiệp xuất khẩu gạo của Việt Nam trúng thầu bán gạo cho Indonesia với giá chỉ 563 USD, thấp hơn 16 USD/tấn so với giá chào bán ban đầu.
Từ kiểu làm "chụp giật" tự hạ giá bán gạo của doanh nghiệp kéo theo hệ lụy là khách hàng nước ngoài quay sang ép giá xuất khẩu khiến giá lúa gạo Việt Nam chựng lại rồi liên tục tuột dốc không phanh.
Rõ ràng câu chuyện giá lúa gạo của Việt Nam tuột dốc xuống tận đáy, ngoài tác động của cung cầu thị trường lúa gạo thế giới khi Ấn Độ và một số quốc gia khác nới lỏng lệnh cấm xuất khẩu gạo, còn do tình trạng quản lý không tốt, vấn nạn kinh doanh "chụp giật", cạnh tranh không lành mạnh, bán phá giá của chính các thương nhân xuất khẩu gạo của chúng ta gây nên.
Việt Nam là một trong những quốc gia xuất khẩu gạo hàng đầu thế giới, chất lượng gạo đang cải thiện, thị trường xuất khẩu rộng mở, chính sách của Nhà nước hỗ trợ nông nghiệp ngày càng được chú trọng.
Nhưng nghịch lý là giá gạo cứ trồi sụt thất thường, người trồng lúa phải thường xuyên đối diện giá lúa bấp bênh.
Tình trạng này không chỉ ảnh hưởng đến đời sống của hàng triệu nông dân mà còn tác động tiêu cực đến chuỗi giá trị ngành lúa gạo và xuất khẩu.
Để thị trường lúa gạo ổn định cần triển khai ngay các giải pháp chỉ đạo mà công điện số 21 của Thủ tướng đã nêu.
Trước mắt phải tăng cường thanh tra, kiểm tra lập lại trật tự trong kinh doanh lúa gạo, ngăn chặn triệt để tình trạng doanh nghiệp xuất khẩu gạo mạnh ai nấy bán đổ, bán tháo để cạnh tranh không lành mạnh như vừa qua. Kêu gọi cộng đồng doanh nghiệp thể hiện trách nhiệm chung tay giữ giá lúa gạo.
Về lâu dài, Nhà nước phải tổ chức lại sản xuất, nâng cao hiệu quả chuỗi giá trị ngành hàng lúa gạo bền vững; kết nối chặt chẽ giữa nông dân, doanh nghiệp, hợp tác xã; đầu tư hạ tầng kho bãi, logistics, giảm chi phí trung gian; hỗ trợ nông dân áp dụng khoa học kỹ thuật, chuyển đổi số trong nông nghiệp.
Thiết lập quỹ bình ổn giá lúa phù hợp với cơ chế vận hành của thị trường, hướng dẫn doanh nghiệp kinh doanh có trách nhiệm.
Ngoài ra ngân hàng cần đổi mới chính sách tín dụng, tăng hạn mức vay và lãi suất hấp dẫn trong những thời điểm cần thiết như hiện nay để nông dân, doanh nghiệp có đủ nguồn lực tài chính ổn định thu mua giữ lúa gạo lại trong kho khi thị trường chưa tốt.
Giữ giá lúa ổn định không chỉ là trách nhiệm của Nhà nước mà cần sự chung tay của doanh nghiệp và cả người nông dân. Chỉ khi có định hướng đúng và quyết tâm thực hiện, ngành lúa gạo Việt Nam mới phát triển bền vững, giúp hàng triệu nông dân bớt khổ.
Đăng ký tại đây
Bình luận hay