Trước đó, ngày 10-12-2019, Ban Bí thư đã ra chỉ thị số 40-CT/TW có nội dung cán bộ, đảng viên thực hiện nêu gương: "Không tổ chức đi thăm, chúc tết cấp trên và lãnh đạo các cấp, thực hiện nghiêm chủ trương cấm biếu, tặng quà tết cho lãnh đạo các cấp dưới mọi hình thức...".
Người Việt vẫn thường tặng quà tết để tỏ lòng tri ân những người đã giúp đỡ trong suốt một năm. Từ bao giờ, nét văn hóa này đã biến tướng. Bây giờ, người ta biếu quà cho nhau nhiều khi cũng không hẳn là quý mến, không ít món quà chỉ nhằm mưu cầu danh lợi.
Thay cho những món quê dân dã, những món quà nhỏ mang nhiều ý nghĩa tinh thần lễ tết, ngày càng nhiều kiểu biếu quà nhưng thực chất là hối lộ.
Những món quà có chứa hiện kim bên trong, kể cả vàng và ngoại tệ. Có kiểu biếu tặng này đã được gọi là "biếu xén". "Xén" ở đâu? Chua xót nhất là khi ngày càng nhiều vụ người ta mang tiền tập thể, công sản đi làm quà biếu, sau đó là những màn hợp lý hóa hồ sơ và biết bao điều gian dối tiếp sau đó.
Lại có một thực tế nhiều người cảm thấy bất an nếu không biếu quà cho cấp trên, thiên hạ đều như vậy cả, sợ mình thành... cá biệt. Cho nên khó khăn mấy cũng phải cố gắng có món quà kha khá. Cũng không phải tất cả quan chức đều vui với biếu xén. Nhưng đã không ít người tặc lưỡi, nhắm mắt nhận những món quà biếu trên mức bình thường.
Ngăn chặn quà biếu biến tướng cần xác định chuyện ai biếu và biếu ai? "Quan ông" không nhận nhưng "quan bà" nhận thì sao? Chưa kể các kiểu quà biếu bằng những kiểu lợi ích khác cho con cái và người thân của "quan". Những biến tướng kiểu này cần được đưa ra xử lý nghiêm minh theo đúng pháp luật.
Từ lâu, Cục Phòng chống tham nhũng (Thanh tra Chính phủ) tổ chức hẳn đường dây nóng để tiếp nhận phản ảnh việc này, mỗi năm nhận hàng nghìn cuộc gọi nhưng chỉ xử lý được một vài trường hợp.
Xét đến cùng, người đi biếu và người nhận quà biếu chả dại gì "lạy ông tôi ở bụi này". Khi lửa lò chống tham nhũng càng cháy mạnh, việc như thế này trở nên tinh vi, "hoạt động bí mật" theo kiểu "áo gấm đi đêm". Đường dây nóng e rằng sẽ hết nóng.
Không có người nhận sẽ không có người biếu, không ai mua thì người bán cũng sẽ tự động giải tán. Quà biếu biến tướng được nhắc đến cùng chữ "tham" và bản lĩnh của người được biếu quà. Điều này người dân mong thấy sự chuyển biến và cách làm thực tế từ cấp trung ương đến cấp tỉnh thành.
Đừng để cứ mỗi năm tết đến xuân về Ban Bí thư và Thủ tướng lại phải nhắc. Đất nước còn biết bao việc khẩn thiết và chuyện này cần xem là chuyện xấu hổ nếu cứ tiếp diễn. Liệu năm nay sẽ thay đổi tích cực hơn?
Tặng quà tết không phải ai tặng quà cũng vì ý đồ xấu. Rất nhiều doanh nghiệp công khai chuyện thưởng tết cho nhân viên xuất sắc lên tới hàng tỉ đồng, đó cũng là biếu nhưng là sự tri ân công lao đóng góp của người lao động.
Và việc biếu tặng này đều được công luận hoan nghênh. Người ta chỉ lên án kiểu biếu xén được biến tướng loằng ngoằng kiểu "ông mất chân giò, bà thò chai rượu" để tạo thành những chuỗi cộng sinh, bắt tay cùng biến công sản vào tư túi.
Chưa có "thuốc đặc trị"
Xung quanh chuyện quà biếu lãnh đạo, năm nào cũng có nhiều công văn, chỉ đạo từ trung ương đến tỉnh nhưng vẫn biến tướng, vẫn tồn tại. Ba năm trước, Thanh tra Chính phủ cũng công bố số điện thoại đường dây nóng để tiếp nhận phản ảnh của người dân về tham nhũng, tiêu cực và tặng quà trái quy định.
Theo báo cáo của Thanh tra Chính phủ, năm 2019 có 6 cá nhân đã nộp lại quà tặng tổng trị giá 182 triệu đồng. Ba vụ việc nhận quà không đúng quy định với tổng giá trị gần 4 tỉ đồng đã bị xử lý. Năm 2018 có 10 người nộp lại quà tặng cho đơn vị (tổng tiền 145 triệu đồng); năm 2017 có 29 người. Tính cả 10 năm, từ năm 2006-2015, có 879 cán bộ công chức nộp lại quà tặng với tổng giá trị 3,3 tỉ đồng. Trong số này chỉ có 10 trường hợp vi phạm bị phát hiện, xử lý. Dù lạc quan mấy, chúng ta cũng khó có thể hài lòng với thực tế này.
Nên chăng ngay trong dịp Tết Canh Tý 2020 cần kiểm tra, đánh giá, khen thưởng, kỷ luật quyết liệt, minh bạch hơn để làm tiền đề về sau.
Quyết tâm của Thủ tướng từ nhiều năm trước đã rõ, nhưng căn bệnh trầm kha "thâm căn cố đế" này không phải dễ trị nếu không có một thứ thuốc đặc trị gắn trách nhiệm người đứng đầu mỗi cơ quan trên cơ sở pháp lý. Chưa kể chuyện quà biếu không chỉ diễn ra mấy ngày tết.
Người dân mong thấy quyết tâm làm nghiêm của cơ quan chức năng từ trung ương đến địa phương để sang năm không còn phải nhắc nữa.
TÚ NGUYÊN
Đăng ký tại đây
Bình luận hay