Nên tạm đình chỉ chấp hành hình phạt tù học sinh ​Đ.Q.T.

Đề xuất trên được đưa ra vì Đ.Q.T bị buộc tội không nghiêm trọng: vi phạm quy định về điều khiển phương tiện giao thông đường bộ.

Tuổi Trẻ đã ghi nhận ý kiến của luật sư, thẩm phán và các vị làm việc ở các cơ quan tiến hành tố tụng tại địa phương nơi T. cư ngụ.

* Luật sư TRẦN THỊ MIỀN (Đoàn luật sư TP.HCM):

Xử lý linh động để hợp cả lý và tình

Trong việc bắt bị án đi tù có hai thủ tục liên quan là hoãn chấp hành hình phạt tù (áp dụng trước khi bắt) và tạm đình chỉ chấp hành hình phạt tù (thực hiện cho người đang ở tù).

Theo quy định tại khoản 1, điều 61 Bộ luật hình sự, cả hai thủ tục này đều có chung các căn cứ thực hiện là: bị án bị bệnh nặng; phụ nữ có thai hoặc đang nuôi con dưới 36 tháng tuổi; là người lao động duy nhất trong gia đình (trừ trường hợp bị kết án về các tội xâm phạm an ninh quốc gia hoặc các tội khác là tội rất nghiêm trọng, đặc biệt nghiêm trọng); bị kết án về tội ít nghiêm trọng, do nhu cầu công vụ.

Như vậy, nếu đơn thuần chiếu theo quy định thì T. (đang học lớp 12) không thuộc một trong các trường hợp được hoãn hay tạm đình chỉ thi hành án.

Đây có lẽ là lý do mà chánh án TAND TP Buôn Ma Thuột (người ra quyết định thi hành án) đã không chấp thuận đơn đề nghị của gia đình T. để ra quyết định hoãn chấp hành án phạt tù.

Tuy nhiên, thực tế cho thấy các quy định của pháp luật không thể nào dự liệu được hết các tình huống phát sinh để có những hướng dẫn phù hợp thực tế. Vì vậy rất cần các cơ quan chức năng có sự cân nhắc, linh động vận dụng để việc thực thi pháp luật đảm bảo được cả lý lẫn tình.

Trong trường hợp cụ thể của T., T. bị kết án về tội ít nghiêm trọng và người bị hại cũng có lỗi; chỉ còn khoảng một tháng nữa là T. học xong cấp III và sẽ tham dự kỳ thi THPT quốc gia; việc không bắt T. đi tù không gây nguy hiểm gì cho xã hội (đây là một trong những căn cứ để xét án treo nhưng rất tiếc đã không được TAND cấp tỉnh áp dụng).

Hiện nay, do T. đang ở tù nên thiết nghĩ trại giam và các cơ quan pháp luật địa phương có thể căn cứ vào các lý do vừa nêu trên để lập hồ sơ đề nghị và quyết định cho T. được tạm đình chỉ chấp hành án phạt tù.

Trong thời gian này, tôi cũng đề nghị chánh án TAND tối cao, viện trưởng VKSND tối cao xem xét, giải quyết lại vụ án theo trình tự giám đốc thẩm theo hướng cho T. được hưởng án treo.

Bởi lẽ như chính thừa nhận của chánh án TAND tỉnh Đắk Lắk với báo Tuổi Trẻ (ngày 21-4) thì mức án 9 tháng tù giam “có phần hơi nặng” đối với một học sinh như T..

* Ông NGUYỄN MINH HOÀNG (chánh án TAND TP Buôn Ma Thuột):

Có thể xem xét để T. thi tốt nghiệp THPT

Trước đây, TAND TP Buôn Ma Thuột - đơn vị có thẩm quyền giải quyết việc tạm hoãn thi hành án của T. - đã từ chối đơn xin hoãn thi hành án của gia đình T. là do theo quy định pháp luật, T. không thuộc đối tượng được hoãn thi hành án.

Ngoài ra, gia đình T. cũng không trình bày T. sắp thi tốt nghiệp THPT để được xem xét.

Trước nguyện vọng của gia đình T. và mong muốn của dư luận người dân, dẫu T. đã thụ án cũng có thể được xem xét tạm đình chỉ thi hành án để T. đảm bảo việc học tập trước mắt. Như vậy, gia đình cần làm đơn trình bày T. sắp thi tốt nghiệp THPT, đại học.

Đồng thời cũng phải cam kết T. không bỏ trốn trong thời gian được tại ngoại và phải trình diện khi thi cử xong. Đơn này phải được chính quyền địa phương và nhà trường xác nhận.

Nhà trường nơi T. đang học cũng có thể làm tờ trình nói rõ việc T. cần được thi tốt nghiệp THPT. Sau khi hoàn tất các thủ tục này, gia đình có thể gửi đến TAND TP Buôn Ma Thuột để tôi xem xét.

* Thẩm phán PHẠM CÔNG HÙNG (tòa phúc thẩm TAND tối cao tại TP.HCM):

Bắt thi hành án là hành động cứng nhắc

Theo quy định của pháp luật, người phải thi hành án hình sự có thể được hoãn thi hành án vì lý do công vụ. Trường hợp của T. dẫu không phải là công chức nhưng có một lý do còn quan trọng hơn, đó là T. cần tiếp tục học và thi tốt nghiệp THPT.

Lý do này quan trọng hơn gấp nhiều lần lý do công vụ đã được pháp luật quy định như luật sư đã nói ở trên, vì vậy theo tôi, T. có đủ điều kiện để hoãn chấp hành hình phạt tù.

Về bản án, tôi cho rằng cần phải quán triệt sâu sắc điều 69 Bộ luật hình sự. Theo đó, việc xử lý hình sự đối với người chưa thành niên phạm tội chủ yếu là mang tính răn đe, giáo dục sửa chữa để họ phát triển lành mạnh.

Về tố tụng, theo điều 302 Luật tố tụng hình sự thì cần phải xác định điều kiện sinh sống và giáo dục của người chưa thành niên. Do đó, nếu so sánh giữa môi trường tại trường phổ thông và nhà tù thì nhà tù không thể là nơi tốt hơn nhà trường được nên việc tuyên mức án giam đối với T. gây ảnh hưởng xấu về tâm lý và sự phát triển hoàn thiện của T.

Ngoài ra, trong vụ án này, xét về lỗi hỗn hợp thì bị hại có nhiều lỗi hơn T. vì bị hại uống rượu say khi tham gia giao thông. Việc có lỗi hỗn hợp như vậy, theo tôi, phải miễn trách nhiệm hình sự đối với T. hoặc chỉ phạt cải tạo không giam giữ.

Theo tôi, gia đình T. cần phải làm đơn gửi chánh án TAND tối cao và viện trưởng Viện KSND tối cao đề nghị kháng nghị bản án phúc thẩm của TAND tỉnh Đắk Lắk để TAND tối cao xử giám đốc thẩm.