Mỹ: dạy triết học cho trẻ từ 5 tuổi

Trong các lớp học ở đây, trẻ không chỉ học toán và khoa học, chúng còn được tiếp cận với những khái niệm lớn hơn như đạo đức học và nhận thức luận. Chúng đang học triết học, một môn học có thể là quan trọng nhất chúng từng biết tới.

Bà Jana Mohr Lone là nhà giáo đã dạy triết học ở mọi cấp học từ mầm non tới đại học. Trong 20 năm qua, bà lãnh đạo Trung tâm triết học cho trẻ em thuộc Đại học Washington. Hiện bà cũng là chủ tịch tổ chức phi lợi nhuận Plato hoạt động với mục tiêu đưa triết học vào các trường học.

Suốt thời gian đó, bà Lone nhận ra một bài học quan trọng: để thúc đẩy trẻ suy nghĩ thật ra cũng không mất quá nhiều công sức.

Bà nói: “Cách tiếp cận chung của chúng tôi là bắt đầu với một cách kích thích tư duy nào đó. Với các em nhỏ, thường chúng tôi bắt đầu từ một quyển truyện tranh hay một trò chơi. Với học sinh trung học hay cấp III, đó có thể là một cuốn tiểu thuyết hay một tác phẩm nghệ thuật. Sau đó chúng tôi hỏi các em: “Những câu hỏi nào khiến các em băn khoăn nhiều nhất?”. Sau khi các em đưa ra những vấn đề của chúng, giáo viên sẽ chắt lọc thành các vấn đề để cả lớp biểu quyết xem câu hỏi nào xứng đáng được cả lớp cùng bàn bạc với nhau”.

Trong cuốn sách có tựa đề The philosophical child (Đứa trẻ triết học) của bà Lone in năm 2012, bà đã kể lại trường hợp một bé gái 10 tuổi rất thông minh đã lập luận về việc bằng cách nào em nghĩ mình đang tồn tại.

Câu trả lời của em giống hệt với những gì mà trước đó 400 năm triết gia René Descartes đã nói mà sau này ai cũng biết: “Tôi tư duy tức là tôi tồn tại”.

Theo Tech Insider, cả nghiên cứu chính thống lẫn các cứ liệu thực tiễn đã cho thấy những lợi ích rõ ràng của việc dạy cho trẻ những cách diễn giải sáng rõ của tư duy triết học. Bà Lone nói: “Triết học trao cho trẻ tất cả kỹ năng chúng tôi muốn chúng học”.

Theo đó, việc học triết học dạy trẻ nghe tốt hơn, chấp nhận những cách nhìn thế giới khác nhau, nói năng rõ ràng và có thể diễn giải thành lời những quan điểm của chúng.

Cử nhân Ariel Sykes, người đã dạy triết học tại các trường tiểu học ở vùng đông bắc nước Mỹ, chia sẻ: “Tôi thấy học sinh của mình mang các cuộc tranh luận (về triết học) ra sân trường và đưa những điều đã nói trong cuộc trao đổi của chúng tôi vào các trao đổi hằng ngày. Trẻ sẽ yêu cầu bạn bè chúng nhắc lại hoặc làm rõ quan điểm đưa ra trước đó, hỏi lý do nếu được yêu cầu làm gì và tìm cách giải quyết vấn đề trước khi tranh cãi”.