27/07/2020 17:02 GMT+7

Muỗi thích hút máu người là tại... người?

HOÀNG THI
HOÀNG THI

TTO - Trong hàng chục ngàn loài muỗi trên Trái đất, chỉ có vài loài thích hút máu người, số còn lại chỉ 'đeo bám' các loài động vật khác. Tại sao thế?

Muỗi thích hút máu người là tại... người? - Ảnh 1.

Muỗi Aedes hút máu trên tay người - Ảnh: Noah H. Rose

Để trả lời câu hỏi này, nhóm nghiên cứu từ ĐH Princeton, New Jersey (Mỹ) đã thực hiện một nghiên cứu dày công kéo dài 3 năm trên nhiều loài muỗi khác nhau.

Đặc biệt, nhóm đến tận những vùng hẻo lánh ở khu vực trung và hạ Sahara để thu thập trứng của muỗi Aedes - loài vật trung gian gây các bệnh nguy hiểm như Zika, sốt vàng…

Ngay trong "gia đình" muỗi Aedes cũng có 2 nhóm: một thích hút máu người, một thích đeo bám các động vật khác. Dẫu vậy, bộ gen của chúng có nhiều đặc tính di truyền tương đồng.

Sau khi thu thập các loại trứng muỗi đem về New Jersey, nhóm đem nhân giống thành các đàn muỗi sống ở nhiều vùng đô thị lẫn nông thôn. Sau đó, nhóm sử dụng các con muỗi "di cư" này tham gia thí nghiệm phân biệt mùi của cơ thể người hay các loài động vật khác.

Nhóm thiết kế một mô hình, trong đó cho đầy muỗi vào một chiếc hộp nhựa có gắn hai ống dẫn về hai hướng khác nhau. Ống thứ nhất dẫn đến con lợn Guinea, ống thứ hai đến cánh tay người.

Sau khi cho muỗi tìm đến "món ăn" yêu thích, nhóm tháo các ống, tiến hành đếm và phân loại. Với các loài muỗi khác, nhóm cũng thực hiện tương tự.

Kết quả, nhóm nhận thấy những loài muỗi thích hút máu người đa phần là cháu chắt của các con muỗi "tổ tiên" sống ở vùng khí hậu khô nóng. Dù đã chuyển nơi ở từ Sahara sang Mỹ, tập tính này vẫn được giữ lại nguyên vẹn.

Nhóm lý giải, ở vùng khô nóng, muỗi khó tìm nơi có nước mặt phù hợp để sinh sản. Do vậy muỗi sẽ tìm đến sống ở nơi có người, bởi cộng đồng người có thói quen tích trữ nước sinh hoạt trong các chai, lọ, chum, vại… Đây là điều kiện lý tưởng cho chúng sinh sản.

Tiến sĩ Lindy McBride - ĐH Princeton (Mỹ), trưởng nhóm nghiên cứu - cho biết theo thời gian, các đàn muỗi trên sẽ phát triển tập tính thích nghi cuộc sống chung với con người. Qua thêm nhiều năm nữa, muỗi tiến hóa đến mức chỉ thích hút máu người.

Muỗi thích hút máu người là tại... người? - Ảnh 2.

Để tìm nơi thích hợp cho sinh sản, một số loài muỗi tiến hóa theo hướng sống chung với con người - Ảnh: GETTY IMAGES

Theo giáo sư Brian Lazzaro - chuyên ngành sâu bọ học tại ĐH Cornell (Mỹ) và không tham gia nghiên cứu trên, cách lý giải của công trình này khá thuyết phục. Hầu hết muỗi sinh sôi mạnh trong mùa mưa. Vào mùa khô, chúng thường tìm nơi đẻ trứng, trong đó lý tưởng là những vùng nước yên tĩnh.

Khi tìm được môi trường thích hợp quanh các gia đình, theo quy luật chọn lọc tự nhiên, chúng sẽ dần tiến hóa và thích nghi với môi trường đó, hình thành thói quen hút máu người.

Ngược lại, trong những môi trường mặt nước đủ đầy và ổn định trong các mùa, nhiều loài muỗi phát triển theo hướng chỉ hút máu các động vật hoang dã, đặc biệt những con hay lui tới nguồn nước.

Hiện tại, số lượng muỗi chỉ hút máu người chiếm một phần rất nhỏ trong "gia đình" các loài muỗi tự nhiên. Tuy vậy, theo các chuyên gia, trong tương lai số lượng muỗi hút máu người sẽ tăng đáng kể do quá trình đô thị hóa và biến đổi khí hậu.

Giới ngoại giao Mỹ, Canada mắc 'hội chứng Havana' từ thuốc diệt muỗi?

TTO - Nghiên cứu mới của Canada cho rằng rất có thể các độc tố thần kinh trong thuốc phun xịt muỗi ở Cuba là nguyên nhân gây ra chứng bệnh lạ chứ không phải vũ khí âm thanh như từng cáo buộc.

HOÀNG THI

Bình luận hay

Chia sẻ

Tuổi Trẻ Online Newsletters

Đăng ký ngay để nhận gói tin tức mới

Tuổi Trẻ Online sẽ gởi đến bạn những tin tức nổi bật nhất

Bình luận (0)
Tối đa: 1500 ký tự

Tin cùng chuyên mục

5 lý do nên tránh rượu bia khi đang chấn thương

Rượu bia có ảnh hưởng tiêu cực đến các quá trình then chốt như tái tạo mô, phục hồi cơ bắp và điều hòa nội tiết sau chấn thương.

5 lý do nên tránh rượu bia khi đang chấn thương

5 thói quen hằng ngày âm thầm gây hại gan

Gan là một trong những cơ quan 'cày cuốc' chăm chỉ nhất trong cơ thể người, đảm nhiệm chức năng thải độc, hỗ trợ tiêu hóa, lưu trữ dưỡng chất.

5 thói quen hằng ngày âm thầm gây hại gan

Mã QR được hình thành thế nào? Vô số mã QR, liệu có bị trùng không?

Mã QR xuất hiện ở khắp nơi, từ thanh toán, đặt vé đến tra cứu thông tin. Nhưng ít ai biết mã này được hình thành ra sao và vì sao dù phổ biến đến vậy, chúng gần như không bao giờ bị trùng lặp.

Mã QR được hình thành thế nào? Vô số mã QR, liệu có bị trùng không?

Vì sao dung lượng điện thoại thường là 64GB, 128GB mà không phải con số khác?

Những con số dung lượng như 64GB và 128GB không phải là sự ngẫu nhiên. Khám phá cách thức hoạt động của bộ nhớ và ảnh hưởng đến quyết định mua sắm trong bài viết này.

Vì sao dung lượng điện thoại thường là 64GB, 128GB mà không phải con số khác?

Ghế 11A có thật là chỗ ngồi an toàn nhất trên máy bay?

Ngoài hành khách trong vụ tai nạn máy bay hãng Air India ngày 12-6, một nam ca sĩ cũng may mắn sống sót nhờ ngồi ghế 11A. Đây có phải là chỗ ngồi an toàn nhất trên máy bay?

Ghế 11A có thật là chỗ ngồi an toàn nhất trên máy bay?

Vì sao nhiều người đặt muỗng gỗ lên miệng nồi khi nấu ăn?

Nhiều người truyền tai nhau đặt muỗng gỗ lên miệng nồi khi nấu ăn để ngăn nước trào ra. Thực tế mẹo này có cơ sở khoa học và đem lại hiệu quả nhất định.

Vì sao nhiều người đặt muỗng gỗ lên miệng nồi khi nấu ăn?
Tất cả bình luận (0)
Ý kiến của bạn sẽ được biên tập trước khi đăng, xin vui lòng viết bằng tiếng Việt có dấu.
Được quan tâm nhất
Mới nhất
Hiện chưa có bình luận nào, hãy là người đâu tiên bình luận về bài viết.
Tối đa: 1500 ký tự
Avatar
Đăng ký bằng email
Khi bấm "Đăng ký" đồng thời bạn đã đồng ý với điều khoản của toà soạn Đăng ký
Đăng nhập
Thông tin bạn đọc Thông tin của bạn đọc sẽ được bảo mật an toàn và chỉ sử dụng trong trường hợp toà soạn cần thiết để liên lạc với bạn.
Gửi bình luận
Đóng
Hoàn thành
Đóng

Bình luận (0)
Tối đa: 1500 ký tự
Tất cả bình luận (0)
Ý kiến của bạn sẽ được biên tập trước khi đăng, xin vui lòng viết bằng tiếng Việt có dấu.
Được quan tâm nhất
Mới nhất
Hiện chưa có bình luận nào, hãy là người đâu tiên bình luận về bài viết.
Tối đa: 1500 ký tự
Avatar