​Môn vật lý: Nắm công thức và rèn kỹ năng tính toán

Thí sinh làm thủ tục dự thi THPT quốc gia 2015. Ảnh: M.G

Thầy Phú cho biết đề thi thường bao quát hầu hết các chương trong chương trình vật lý lớp 12. Toàn đề 50 câu gồm 50% câu trung bình khá, 40% câu khá và 10% câu mang tính phân loại cao dành cho học sinh giỏi. Có những câu như bài thi tự luận nhỏ. Nếu không có kỹ thuật tính toán nhanh, chắc chắn các em sẽ không đủ thời gian để làm bài.

Phần câu hỏi trắc nghiệm mang tính lý thuyết đa số rơi vào dao động âm, dao động tắt dần, duy trì hay cưỡng bức, một phần ở động cơ điện, máy phát điện, các tính chất đặc trưng của ánh sáng, các hiện tượng thế hiện tính hạt, tính sóng... Từ 3 đến 4 câu về vật lý vi mô, phóng xạ và hạt nhân...

Để làm tốt các dạng lí thuyết này, thí sinh không những phải thuộc bài mà còn phải hiểu rõ sâu sắc nội dung các kiến thức trong sách giáo khoa.

Còn lại là các câu hỏi tính toán, dạng một bài toán tự luận thu nhỏ. Phần lớn rơi vào chương dòng điện xoay chiều, sóng ánh sáng, sóng dừng, dao động lò xo, con lắc đơn, lượng tử ánh sáng, phóng xạ. Phần bài tập sóng ánh sáng thường là giao thoa ánh sáng với những kiến thức quen thuộc như tìm số vân, vị trí vân trùng...

Phần bài tập hạt nhân nguyên tử chú ý đến năng lượng liên kết riêng, số hạt nhân phân rã trong hiện tượng phóng xạ, năng lượng phản ứng...

Với phần dao động cơ học, học sinh thường vướng ở vấn đề thời gian đi từ điểm này đến điểm kia. Trừ một số trường hợp đặc biệt có thể học thuộc, nên chú ý phương pháp giải tổng quát dựa vào mối liên hệ giữa dao động điều hòa và chuyển động tròn đều.

Với phần dòng điện xoay chiều, một số câu hơi khó có thể vẽ giản đồ và dùng kiến thức hình học đơn giản để giải. Nếu thí sinh ôn luyện kĩ, biết áp dụng những kết quả của các bài tập như một công thức sẽ nhanh hơn rất nhiều.

Để làm bài có hiệu quả, các bạn nên theo một vài nguyên tắc. Trước hết phải đọc tổng quát thật nhanh cả đề và tô sẵn những câu lý thuyết mà các em biết chắc chắn đúng. Những câu tìm phát biểu sai thì tô lên chữ sai để khỏi lầm khi chọn đáp án đúng. Nên làm lý thuyết trước (chiếm khoảng trên 30%). Những câu nào chưa suy luận được thì đánh dấu lại ngoài lề đề thi, để xong hết làm lại sau.

Về phần bài tập, câu nào làm nhanh, chắc đúng thì làm trước, tô luôn trên đáp án. Các câu cần tính toán qua hai, ba giai đoạn thì làm sau. Đừng mất tinh thần khi gặp 2, 3 câu đầu tiên khó. Có những câu chỉ cần nửa phút là xong, có những câu làm tới 10 phút vẫn chưa xong. Nên phân bố thời gian hợp lý, đừng sa đà vào những câu quá khó.

Tóm lại, thí sinh phải ôn thật chắc lý thuyết, thuộc nằm lòng các công thức để có thể thao tác nhanh, vận dụng thuần thục; đồng thời rèn luyện kĩ năng tính toán nhanh và chính xác.Thời gian làm gần hoàn chỉnh một đề thi là khoảng 70 phút cho học sinh khá, giỏi. Còn lại 20 phút để coi lại các câu còn nghi ngờ và vài câu thật sự khó.