11/07/2013 07:40 GMT+7

"Moi ruột" di chỉ

THÀNH AN
THÀNH AN

TT - Rú Ta - Đồng Mõm là khu di chỉ quý giá ở xã Diễn Thọ, huyện Diễn Châu (Nghệ An). GS.TS Hoàng Xuân Chinh - chủ tịch Hội Khảo cổ học VN - ví Rú Ta là “Diễn Châu trong lòng đất”. Thế nhưng từ đầu năm 2013 đến nay, hàng trăm giếng khoan đua nhau đâm xuyên “ruột” di chỉ này.

Phóng to
Đã có cả trăm “lô cốt” nước như thế này mọc dày như nấm trên di chỉ Rú Ta - Ảnh: T.An

Bà Nguyễn Thị Nhung ở xóm 9, xã Diễn Thọ, người đang thuê thợ khoan giếng tại Rú Ta, nói: “Chúng tôi cũng biết Rú Ta là di tích quý, biết mình làm như vậy là phá vỡ cảnh quan, nhưng cả xã Diễn Thọ này không có một nguồn nước sinh hoạt nào ngoài nước mưa, mà nước mưa làm sao đủ dùng được. Năm kia thấy Công ty Gia Lộc về khoan giếng ở Rú Ta, chế biến nước tinh khiết, thế là bà con cũng khoan theo”. Ông Cao Đăng Giang, ở xóm 8, vừa nối ống nước vừa lớn tiếng: “Nóng tay thì bắt lỗ tai. Biết là di tích đó nhưng không có nước sinh hoạt nên phải làm liều”.

“Lô cốt” mọc như nấm

Bất kể ngày hay đêm, quanh Rú Ta luôn ầm ầm tiếng máy khoan giếng. Có tới sáu tổ thợ khoan, không kể nắng mưa làm việc liên tục. Ông Phạm Văn Quý - một chủ máy khoan - cho biết mỗi giếng phải khoan sâu từ 40-50m và mất 7-10 ngày mới hoàn thành, tiền công khoan giếng 15 triệu đồng. “Từ đầu tháng 6 đến nay tôi chưa có một ngày nghỉ, khoan liên tục mà vẫn không kịp” - ông Quý nói.

Tôi “thám hiểm” chưa tròn một vòng quanh chân Rú Ta mà đã thấy trên 40 giếng được hoàn thiện. Theo bà con, đến đầu tháng 7 đã có trên 100 giếng được khoan. Giếng khoan xong, người ta lắp máy bơm nước tại chỗ, xây bịt kín chống trộm y như một “lô cốt” nhỏ. Rồi kế đó là một “lô cốt” khác chừng 3-4 m3 được xây kiên cố để làm bể chứa trước khi nước theo đường ống chảy về nhà dân. Tôi hỏi một bác đứng tuổi khoan giếng ở đây có phải xin phép, làm thủ tục gì không, bác này trả lời: có chứ, phải sắm lễ vật cúng xin thần linh, trời đất cho được khoan giếng an toàn, nhiều nước.

Sườn phía nam của Rú Ta giống như một “công trường địa chất” sôi động. Khu vực này đã có sẵn ba ụ “lô cốt” của Công ty cổ phần Gia Lộc đã và đang khai thác nước ngầm để sản xuất “nước uống tinh khiết NASA”. Chỉ vài chục mét dọc tường bao của trường mầm non mà đã có trên 10 “lô cốt” nước và hàng chục đường ống như những chiếc vòi bạch tuộc đan nhau chạy về các khu dân cư. Ông Cao Danh Cảnh - tổ trưởng một cụm giếng Đông Thọ, đang chỉ huy công việc khoan giếng - hồ hởi nói: “Bấy lâu nay cả xã Diễn Thọ thiếu nước uống, thiếu nước sinh hoạt, nay có nước ngầm Rú Ta dùng xả láng... đúng là trời cho”.

Cần phải bảo vệ di chỉ Rú Ta

Theo GS.TS Hoàng Xuân Chinh, khu di tích Rú Ta rộng khoảng 1.500m2 với dấu tích cuộc sống của cư dân cổ để lại khá phong phú trong lớp đất văn hóa dày từ 0,2-1,4m.

Trao đổi với PV vào chiều 9-7, GS.TS Hoàng Xuân Chinh đề nghị chính quyền các cấp tỉnh Nghệ An cần có biện pháp bảo vệ khu di chỉ. Giáo sư nói: “Vùng ven biển của hai huyện Quỳnh Lưu và Diễn Châu thuộc tỉnh Nghệ An tồn tại văn hóa Bàu Tró. Di chỉ Rú Ta vô cùng quan trọng, vì qua khảo cổ đã phát hiện nhiều cổ vật ở thời đỉnh cao của thời đại đồ đá để bước sang giai đoạn đồ đồng, cách nay 4.000-5.000 năm. Ở Diễn Châu chỉ có di chỉ Rú Ta mới có vật chất khảo cổ. Điều đặc biệt quan trọng đối với di chỉ Rú Ta là ở đó người ta đã phát hiện được quy trình chế tác công cụ bằng đá của người nguyên thủy. Bằng chứng là đã tìm thấy các hòn ghè, đá mài, lưỡi cưa đá, mũi khoan bằng đá thạch anh... mà người nguyên thủy dùng chế tạo các công cụ như rìu đá, chày giã bằng đá...”.

Trao đổi với chúng tôi, ông Nguyễn Mạnh Hà - bí thư Đảng ủy xã Diễn Thọ - cho biết xã không khuyến khích nhưng cũng không cấm người dân khoan giếng trên di tích Rú Ta. Xã chỉ yêu cầu bà con phải có phương án ngầm hóa đường ống dẫn nước, tránh gây cản trở giao thông.

Trong khi đó, bà Hoàng Thị Hương - phó chủ tịch UBND huyện Diễn Châu - khẳng định: “Huyện sẽ tạm đình chỉ việc khoan giếng trên di tích Rú Ta để kiểm tra, rà soát các thủ tục về khai thác nước ngầm, nhất là kiểm tra việc xâm phạm di tích Rú Ta. Cùng với đó là nắm bắt nhu cầu của bà con để có phương án về nước sạch cho dân, không thể để tình trạng mạnh ai nấy khoan như hiện nay”.

Nơi lưu giữ dấu tích cha ông

Ngọn núi Rú Ta có rất nhiều di tích lịch sử, đặc biệt có đền thờ Cao Lỗ, một vị tướng tài ba trong truyền thuyết An Dương Vương. Từ năm 1978 đến nay, các nhà khảo cổ học VN và Nhật Bản đã có nhiều lần khảo sát, thăm dò và có hai lần khai quật, thu được rất nhiều cổ vật quý. Ông Cao Văn Thành, chủ tịch UBND xã Diễn Thọ, cho biết hiện nay khu di chỉ đã được khoanh vùng quy hoạch phục vụ các cuộc thăm dò và khai quật khảo cổ trong thời gian tới.

THÀNH AN

Bình luận hay

Chia sẻ

Tuổi Trẻ Online Newsletters

Đăng ký ngay để nhận gói tin tức mới

Tuổi Trẻ Online sẽ gởi đến bạn những tin tức nổi bật nhất

Bình luận (0)
Tối đa: 1500 ký tự

Tin cùng chuyên mục

Tâm lý học thể thao: Dám thua sẽ có ngày chiến thắng

Một trong những thách thức lớn nhất đối với các bậc cha mẹ hiện đại là biết chấp nhận để con sai và học từ thất bại.

Tâm lý học thể thao: Dám thua sẽ có ngày chiến thắng

Tương lai công việc trong mắt gen Z: Tìm cơ hội phát triển thật sự

Báo cáo thường niên lần thứ 14 của Deloitte khảo sát hơn 23.000 người tại 44 quốc gia, dự kiến đến năm 2030 gen Z và gen Y chiếm gần 75% lực lượng lao động toàn cầu, kéo theo sự thay đổi mạnh mẽ về kỳ vọng, giá trị và ưu tiên nghề nghiệp.

Tương lai công việc trong mắt gen Z: Tìm cơ hội phát triển thật sự

Mỗi giờ có 100 người tử vong liên quan đến sự cô đơn

Đó là số liệu được đề cập trong báo cáo của Ủy ban Kết nối xã hội của Tổ chức Y tế thế giới (WHO) về việc kết nối xã hội có thể giúp cải thiện sức khỏe và giảm nguy cơ tử vong sớm.

Mỗi giờ có 100 người tử vong liên quan đến sự cô đơn

Khi sinh viên bàn về phát triển bền vững

Câu chuyện rác thải nhựa, môi trường sống trở thành nỗi trăn trở của không ít sinh viên tại diễn đàn Khoa học sinh viên quốc tế TP.HCM 2025 trong các phiên trình bày poster và thuyết trình chuyên đề.

Khi sinh viên bàn về phát triển bền vững

Tái nạp sản phẩm làm đẹp thúc đẩy lối sống xanh

L’Oreal tung chiến dịch “Tái nạp đầy, cùng nhau” trên toàn thế giới để khuyến khích người tiêu dùng thay đổi hành vi tiêu dùng sản phẩm tái nạp như một phong cách làm đẹp mới.

Tái nạp sản phẩm làm đẹp thúc đẩy lối sống xanh

Chàng trai gen Z làm giàu từ nông nghiệp xanh

Gen Z còn hứng thú làm nông không? Còn chứ, nhưng phải là làm nông nghiệp xanh hướng đến phát triển bền vững.

Chàng trai gen Z làm giàu từ nông nghiệp xanh
Tất cả bình luận (0)
Ý kiến của bạn sẽ được biên tập trước khi đăng, xin vui lòng viết bằng tiếng Việt có dấu.
Được quan tâm nhất
Mới nhất
Hiện chưa có bình luận nào, hãy là người đâu tiên bình luận về bài viết.
Tối đa: 1500 ký tự
Avatar
Đăng ký bằng email
Khi bấm "Đăng ký" đồng thời bạn đã đồng ý với điều khoản của toà soạn Đăng ký
Đăng nhập
Thông tin bạn đọc Thông tin của bạn đọc sẽ được bảo mật an toàn và chỉ sử dụng trong trường hợp toà soạn cần thiết để liên lạc với bạn.
Gửi bình luận
Đóng
Hoàn thành
Đóng

Bình luận (0)
Tối đa: 1500 ký tự
Tất cả bình luận (0)
Ý kiến của bạn sẽ được biên tập trước khi đăng, xin vui lòng viết bằng tiếng Việt có dấu.
Được quan tâm nhất
Mới nhất
Hiện chưa có bình luận nào, hãy là người đâu tiên bình luận về bài viết.
Tối đa: 1500 ký tự
Avatar