​Lùm xùm vụ 400 triệu USD Mỹ trả cho Iran

Ngoại trưởng Mỹ John Kerry (trái) và ông Hussein Fereydoon, em trai tổng thống Iran Hassan Rouhani, tại Vienna (Áo) - Ảnh: Reuters

Theo Reuters, trong số 5 công dân Mỹ bị phía Tehran bắt ngày 16-1 có nhà báo Jason Rezaian của tờ Washington Post.

5 người ngày được thả trong một thỏa thuận đổi chác giữa hai bên, khi Mỹ cũng thả 7 người Iran đang bị giam giữ vì các vi phạm liên quan tới các lệnh cấm vận.

Thỏa thuận về việc trao trả tù nhân giữa Washington và Tehran diễn ra cùng thời điểm các lệnh trừng phạt quốc tế với Iran được gỡ bỏ.

Vào thời điểm đó, phía Mỹ cho biết giải quyết luôn với Iran về một phán quyết của tòa The Hague yêu cầu Mỹ trả lại cho Iran số tiền 400 triệu USD bị phong tỏa trước đó, cộng với 1,3 tỉ USD tiền lãi họ nợ Iran.

Tuy nhiên ngày 3-8, dân biểu Jason Chaffetz, chủ tịch Ủy ban giám sát và cải cách chính phủ của Hạ viện Mỹ, đã gửi thư cho ngoại trưởng John Kerry, yêu cầu ông phải có mặt trong một buổi điều trần tới đây về khoản chi này.

Phát ngôn viên Nhà Trắng Josh Earnest bác bỏ những thông tin cho rằng số tiền chuyển cho Iran là một khoản tiền chuộc hay một khoản chi bí mật.

Phản ứng lại những thông tin liên quan đăng tải trên tờ Wall Street Journal cho rằng Washington đã bí mật tổ chức dùng máy bay chở "tiền chuộc" tới trả cho Iran, ông Josh Earnest nói: "Nước Mỹ, dưới sự lãnh đạo của tổng thống Obama, chưa từng trả tiền chuộc để giải phóng cho những người Mỹ bị bắt giữ trái phép tại Iran và chúng tôi cũng sẽ không trả tiền chuộc".

Ông Earnest nêu rõ 400 triệu USD trên thực chất là số tiền Iran từng chuyển vào một tài khoản Mỹ năm 1979, một phần của giao dịch mua thiết bị quân sự. Theo Nhà Trắng, phía Mỹ chỉ trả lại số tiền mà quân đội Iran "đặt cọc" mà không thể thực hiện giao dịch do cuộc Cách mạng Hồi giáo tại nước này.  

Ông Earnest cho rằng các thành viên đảng Cộng hòa, vốn từ lâu phản đối thỏa thuận hạt nhân với Iran, nay nhân vấn đề khoản tiền Mỹ trả cho Iran để rắp tâm phá hỏng thỏa thuận đó.

Ông Earnest chỉ trích: "Họ đang cố tình hợp thức hóa việc phản đối của họ với thỏa thuận chúng ta đã đạt được với Iran".

Trước đó, sau bài báo của WSJ, phe Cộng hòa đã ngay lập tức lên tiếng. Chủ tịch Hạ viện Paul Ryan nhận định nếu thông tin của WSJ là chính xác, thì nó là sự khẳng định cho những nghi ngờ lâu nay của các nghị sĩ về việc chính quyền đã trả tiền chuộc tù nhân và chứng tỏ người dân Mỹ đã bị lừa dối.

Các nghị sĩ Cộng hòa luôn cáo buộc Iran tài trợ cho khủng bố, trong khi ứng cử viên tổng thống của đảng này, ông Donald Trump cho rằng tiền của nước Mỹ đã rơi vào tay khủng bố.