Hôm 6-7, một tình nguyện viên tìm kiếm những người mất tích sau trận lũ lụt nghiêm trọng xảy ra ngày 4-7 tại Hunt, Texas - Ảnh: AFP
Lực lượng cứu hộ tại bang Texas đang chạy đua với thời gian để tìm kiếm hàng chục người mất tích, trong bối cảnh mưa đang giảm dần bên ngoài hai thành phố San Antonio và Austin.
Tính đến ngày 7-7, trận lũ quét vào ngày 4-7 đã cướp đi sinh mạng của hơn 80 người, trong đó nhiều nạn nhân đang tham gia trại hè ven sông Guadalupe.
500 - 1.000 năm mới có 1 lần
Hiện nay, công nghệ dự báo thời tiết xác định được lượng mưa gần mức kỷ lục có khả năng xảy ra ở đâu đó trong một khu vực nhất định, thường trước khoảng một ngày.
Tuy nhiên, việc biết chính xác lượng mưa cụ thể là bao nhiêu, rơi xuống nơi nào, nhất là trong khu vực có địa hình đồi núi phức tạp, lại là điều cực kỳ khó. Điều này được ví như việc cố gắng dự đoán chính xác khu phố nào sẽ bị một cơn lốc xoáy tấn công trước một ngày.
Theo phân tích của báo The Guardian về các trận mưa lớn và những quyết định của các nhà dự báo thời tiết, lượng mưa lần này tại Texas là cực kỳ hiếm gặp và khó dự đoán, ngay cả đối với một khu vực vốn thường xuyên xảy ra lũ quét như vùng trung tâm Texas.
Tổng lượng mưa vào hôm 4-7 (hơn 25cm chỉ trong 3 giờ) tương đương với lượng mưa ba tháng, và có thể chỉ xảy ra một lần trong vòng 500 năm tại thành phố Kerrville, bang Texas.
Dữ liệu radar cho thấy trong đỉnh điểm của cơn mưa hôm 4-7, có lúc lượng mưa vượt quá 10cm mỗi giờ. Cường độ mưa vượt qua cả thời điểm xảy ra trận lũ quét tương tự năm 1987, vốn cũng gây ra thảm kịch cho những người cắm trại ven sông Guadalupe.
Tổng lượng mưa ngày 5-7 thậm chí còn cao hơn ngày 4-7 tại một khu vực hơi chếch về phía bắc. Lượng mưa khoảng 35cm chỉ trong 5 giờ đã được ghi nhận ở phía tây thành phố Austin - trận mưa mà, nếu khí hậu ổn định, chỉ xảy ra một lần trong gần 1.000 năm.
Tháng 7 là cao điểm của mùa lũ quét ở Mỹ, và khu vực trung tâm Texas được mệnh danh là "hẻm lũ quét". Lớp đất mỏng phủ trên nền đá cứng và địa hình dốc khiến nước mưa chảy nhanh, không thấm được vào đất, dẫn đến dòng chảy mạnh và lũ quét bất ngờ.
Quy mô của thảm họa khí hậu lần này trở nên rõ ràng hơn vào sáng 5-7, khi các cảnh quay bằng thiết bị bay không người lái cho thấy nhiều khu dân cư bị ngập hoàn toàn, dòng nước lũ tràn qua các con phố của những thị trấn nhỏ. Những câu chuyện sống sót và mất mát đau lòng sau đó xuất hiện ngày một nhiều.
Lỗi do ai?
Theo Đài NBC News, chỉ vài giờ sau trận lũ quét vào đầu ngày 4-7, một số quan chức ở bang Texas đã chỉ trích Cơ quan Thời tiết quốc gia (NWS), cho rằng các dự báo đã đánh giá thấp lượng mưa.
Trong khi đó Nhà Trắng đã đáp trả các cáo buộc cho rằng việc cắt giảm ngân sách NWS có liên quan đến thảm kịch này, gọi chúng thật "ghê tởm".
Trên thực tế, dù bị cắt giảm ngân sách và thiếu hụt nhân sự dưới thời chính quyền Tổng thống Trump, các nhà dự báo của NWS tại các văn phòng địa phương ở San Angelo và Austin/San Antonio, cũng như tại trung tâm chuyên trách về mưa lớn cấp quốc gia của NWS, vẫn đã liên tục phát đi các cảnh báo và theo dõi thời tiết trong những ngày và giờ trước trận lũ quét nghiêm trọng hôm 4-7.
Một nguồn tin từ NWS xác nhận rằng văn phòng ở San Angelo - nơi có lượng mưa nặng nhất - đang thiếu hai vị trí quan trọng: giám đốc khí tượng và chuyên gia thủy văn. Ngoài ra, văn phòng Austin/San Antonio - nơi phụ trách chính cho hạt Kerr - hiện thiếu người điều phối cảnh báo.
Mặc dù các vị trí quan trọng này đang để trống, hai văn phòng nói trên tại Texas vẫn có thêm nhân viên làm ca đêm 4-7, thực hiện các nhiệm vụ tương đương.
Tình trạng thiếu nhân sự tại các văn phòng này được đánh giá là không nghiêm trọng so với mức thiếu hụt trung bình trên khắp NWS.
Ngoài ra, hai văn phòng địa phương này không gặp sự cố trong việc thu thập dữ liệu khí tượng bằng bóng thám không, vốn đang gây khó khăn cho một số văn phòng khác.
Dữ liệu bóng thám không thu thập vào ngày 3-7 từ thành phố Del Rio gần đó cho thấy lượng hơi ẩm kỷ lục hiện diện trong tầng khí quyển phía trên khu vực trung tâm Texas, góp phần củng cố nhận định rằng lũ quét nghiêm trọng có thể xảy ra.
Văn phòng Austin/San Antonio sau đó đã bắt đầu phát đi một loạt cảnh báo lũ từ chiều 3-7, cảnh báo rằng khu vực có thể đối mặt với "lượng mưa từ 5 đến 7 inch" (gần 13 tới 18cm).
Đỉnh điểm, văn phòng NWS tại Austin/San Antonio đã phát cảnh báo khẩn cấp về lũ quét khoảng 1 giờ trước khi mực nước bắt đầu dâng cao nhanh chóng vượt quá mực nước lũ tại trạm đo mực nước sông gần nhất của của Cơ quan Khảo sát địa chất Mỹ (USGS).
Đây là mức cảnh báo cao nhất về lũ trong hệ thống của NWS, và đủ để kích hoạt hệ thống cảnh báo khẩn cấp trên điện thoại di động trong khu vực.
Trong suốt ngày 4 và 5-7, NWS tiếp tục phát đi thêm hàng chục cảnh báo lũ quét. Dù các cảnh báo được phát đi kịp thời trong suốt thảm họa (trái ngược với những gì các quan chức địa phương nói trong họp báo), song lượng mưa thực tế vượt xa dự báo ban đầu, khi lượng mưa rơi xuống gần gấp đôi so với mức được nêu trong cảnh báo đầu tiên.
Thảm họa không ai ngờ tới
Ngày 6-7, Tổng thống Trump đã bác bỏ những lo ngại cho rằng các đợt cắt giảm trên diện rộng do chính quyền của ông thực hiện đối với các cơ quan liên bang đã khiến các hệ thống cảnh báo địa phương hoạt động kém hiệu quả hơn. Thay vào đó, ông mô tả trận lũ quét này là "thảm họa 100 năm" mới có một lần và "không ai ngờ tới".
Ông Trump đã ban bố tình trạng thảm họa quy mô lớn tại hạt Kerr của bang Texas, cho phép hỗ trợ liên bang đối với các hoạt động cứu hộ và khắc phục. Ông lên kế hoạch thăm Texas vào ngày 11-7.
Đăng ký tại đây
Bình luận hay