Lo ngại dư nợ vay ký quỹ trong đầu tư chứng khoán đang ở vùng cao nhất lịch sử

Dư nợ margin lo "cơn gió ngược"?

Giao dịch cho vay ký quỹ (margin) mang lại cơ hội gia tăng lợi nhuận cho nhà đầu tư. Đây cũng là nguồn thu quan trọng với các công ty chứng khoán hiện nay. Song margin cũng có thể mang lại không ít rủi ro.

Đây là một trong các vấn đề đáng chú ý tại báo cáo chiến lược đầu tư tháng 9-2023 của chứng khoán DSC.

Theo nhóm nghiên cứu chứng khoán DSC, dư nợ margin toàn thị trường hiện ước đạt 150.000 tỉ đồng. Ở thời điểm hiện tại, trạng thái margin của thị trường chưa cho thấy sự căng cứng khi các công ty chứng khoán vẫn còn dư địa cho vay tương đối nhiều sau các đợt tăng vốn.

Đây không phải là ngưỡng cao nhất từ trước đến nay vì đã có thời điểm đạt ngưỡng 200.000 tỉ đồng, tuy nhiên điều mà chuyên gia DSC thấy lo ngại: Nếu xét trên phương diện tỉ lệ đòn bẩy, tỉ lệ dư nợ margin/vốn hóa HOSE đã vượt 3,2% và ở vùng cao nhất lịch sử.

"Nếu có một cơn gió ngược nào đó, ngưỡng đòn bẩy cao là rủi ro lớn với thị trường. Không phải ngẫu nhiên mà ở cả các thị trường phát triển, ngưỡng dư nợ margin/vốn hóa cũng hiếm khi vượt 3%", chuyên gia DSC lo ngại.

Các công ty chứng khoán lớn đang cho vay margin ra sao?

Thống kê tại các công ty chứng khoán đã công bố báo cáo bán niên 2023, hầu hết các công ty chứng khoán đều ghi nhận tăng cho vay margin.

Tăng mạnh nhất phải kể đến chứng khoán VPS, đến 30-6-2023, tổng các khoản cho vay 10.762 tỉ đồng. Trong đó, dư nợ cho vay margin chiếm 10.220 tỉ đồng, tăng 73% so với đầu năm.

Xét về quy mô, dẫn đầu thị trường tính đến hết quý 2 vẫn là chứng khoán Mirae Asset Việt Nam với các khoản cho vay với hơn 15.041 tỉ đồng, tăng 11% so với đầu năm. Trong đó, hợp đồng giao dịch ký quỹ chiếm 13.502 tỉ đồng, tăng gần 7%.

Tiếp đến là chứng khoán SSI với hoạt động cho vay ký quỹ 13.104 tỉ đồng, tăng 20%. Tại chứng khoán Kỹ Thương (Techcom Securities), các khoản cho vay đến 30-6-2023 cũng vượt mốc 10.000 tỉ đồng, trong đó cho vay margin chiếm 9.809 tỉ đồng, tăng 17%.

Chứng khoán VNDirect xếp ở vị trí thứ tư cho vay hoạt động ký quỹ với 8.993 tỉ đồng, tăng gần 3%. Tại chứng khoán KIS Việt Nam, con số này đạt 6.203 tỉ đồng, tăng 30%.

Trong khi đó, dư nợ cho vay margin của Vietcap tính đến cuối tháng 6 đạt 5.395 tỉ đồng, chỉ tăng nhẹ 2% so với cuối năm trước…

Trong báo cáo mới đây, VNDirect cũng dự báo con số tổng cho vay ký quỹ toàn thị trường có thể đạt 155.000 - 180.000 tỉ đồng trong 6 tháng cuối năm nay, tăng 10 - 30% so với mức 140.000 tỉ đồng vào cuối quý 2-2023.

Với tổng vốn chủ sở hữu của 30 công ty đạt 183.000 tỉ đồng vào cuối quý 2-2023, con số này cho thấy tỉ lệ cho vay margin/vốn chủ sở hữu toàn ngành sẽ rơi vào khoảng 0,85 - 1,0 lần. Như vậy theo chuyên gia VNDirect, dư địa tăng trưởng cho vay ký quỹ vẫn còn rất lớn vì ngưỡng quy định là 2 lần.

Trao đổi với Tuổi Trẻ, lãnh đạo một công ty chứng khoán cũng lưu ý rằng bản chất việc dùng đòn bẩy tài chính bao giờ cũng đi kèm rủi ro. Do vậy nhà đầu tư chỉ nên dùng margin ở tỉ lệ được cho phép, không quá 50%.

Đồng thời cân nhắc sử dụng margin bằng cách giải ngân dần ở những phiên thị trường đã điều chỉnh và có dấu hiệu tạo đáy hoặc chuyển sang trạng thái tích lũy, hạn chế vay margin để mua các cổ phiếu đã tăng nóng hoặc có tính biến động quá cao.

Khi dùng đòn bẩy tài chính, các nhà đầu tư nên tìm hiểu kỹ, tránh nghe một chiều từ môi giới, đơn vị tư vấn.

Lo gì về cho vay ký quỹ - margin chứng khoán?

Một giám đốc công ty chứng khoán cho biết tổng dư nợ cho vay ký quỹ (margin) của ngành đang trong giai đoạn phục hồi, tình trạng “căng cứng” vừa qua là cục bộ, tập trung ở đơn vị vượt rào quy định với việc dùng "kho margin ngoài".