Lễ ăn cơm mới đón xuân của người Êđê

Phóng to

Ảnh: VOV

Lễ được tổ chức to hay nhỏ, nhiều ngày hay ít ngày cũng tùy thuộc vào kết quả thu hoạch mùa màng của mỗi gia đình.

Lễ ăn cơm mới không chỉ là dịp để người Êđê tận hưởng thành quả sau những ngày lao động nhọc nhằn, mà ý nghĩa lớn hơn là để người dân tạ ơn thần lúa - vị thần rất được coi trọng trong các vị thần được tôn thờ.

Khi tổ chức lễ ăn cơm mới, đàn ông trong nhà lo việc chuẩn bị rượu thịt, phụ nữ lo việc nấu nướng. Con trai chặt củi, con gái giã gạo. Người già lo chọn áo, váy, khố… đẹp nhất trong nhà dùng cho ngày lễ. Nếu gia chủ là tộc trưởng thì họ hàng buôn còn phải đóng góp đồ cúng.

Khi các ché rượu cần đã được buộc vào cột, lợn, gà đã được mổ thịt xong thì thầy cúng hút rượu cần hoà vào một bát tiết lợn, rồi trân trọng mời nữ chủ nhân cao tuổi nhất trong gia đình. Sau đó, thầy đi vẩy rượu chúc phúc nơi bếp lửa, cầu thang, kho lúa, dàn chiêng.

Khi nghi lễ kết thúc là lúc tiệc vui bắt đầu. Nữ chủ nhân được mời uống rượu cần đầu tiên, tiếp đó mới đến những người trong họ rồi người trong buôn. Mọi người ăn uống vui chơi, múa hát tự nhiên, thoải mái cho đến khi nào không muốn nữa thì về. Những người dự lễ được mời nối tay trên cần rượu, nghe chiêng, nghe hát Aday (một loại dân ca trữ tình). Trước khi ra về, mỗi người khách còn được chủ nhà biếu một gói thức ăn nhỏ, như sự chia đều may mắn cho mỗi gia đình.

Khi đêm đã khuya, mọi già làng từng trải và giỏi giang sẽ được mời kể Khan (khúc tráng ca truyền thống của người Êđê). Những chiến công của các dũng sĩ Đăm San, Đăm Di luôn là niềm hứng khởi và tự hào của người Êđê khiến họ luôn hào hứng muốn nghe.

Theo tuần tự, lễ ăn cơm mới được trải đều từ nhà này sang nhà khác, từ tháng chạp đến tháng giêng trong không khí nhộn nhịp, hân hoan của mùa màng thắng lợi, âm hưởng rộn ràng của khung cảnh đất trời vào xuân rộng lớn, mênh mang...