Làm cho thế giới hiểu Trung Quốc ngang ngược

Ảnh: Lâm Hoài

- Nhìn hệ thống, chúng ta thấy rằng các bước đi của Trung Quốc trên biển Đông đã được họ nghiên cứu, tính toán kỹ lưỡng và chọn thời điểm để làm. Đã có nhiều phân tích, tôi chỉ nói thêm yếu tố thời điểm là điều cần chú ý. Trước sau gì họ cũng sẽ làm, vấn đề là thời điểm. Vừa qua Trung Quốc có căng thẳng với Nhật Bản trên vùng biển Hoa Đông, rồi căng thẳng với Philippines. Cho nên cũng có ý kiến cho rằng họ sẽ chưa gây sự thêm ở biển Đông. Nhưng họ tính toán thời điểm để tạo ra bất ngờ.

Những ngày qua cũng là dịp chúng ta có năm ngày nghỉ lễ, tổ chức kỷ niệm ngày 30-4, ngày 7-5, tổ chức đại lễ Phật đản Liên Hiệp Quốc. Nhìn ra quốc tế, chúng ta thấy nhiều nước đang phải tập trung sự chú ý của mình vào diễn biến ở Ukraire. Chúng ta đã sớm phát hiện giàn khoan HD 981 di chuyển, hạ đặt trái phép, và bằng các giải pháp cả qua đường ngoại giao và đấu tranh trên thực địa để bảo vệ chủ quyền lãnh thổ. Trong các giải pháp tiếp theo, theo tôi, một trong những việc quan trọng lúc này là làm cho dư luận thế giới hiểu rõ hành động sai trái của Trung Quốc. Về phía Trung Quốc chỉ muốn làm trên thực địa, không muốn làm to chuyện. Chúng ta không chấp nhận điều đó.

Giọng điệu của Trung Quốc thì chúng ta đã biết, họ nói chúng ta phá rối, nhưng chúng ta phải để thế giới thấy lẽ phải và thiện chí của Việt Nam, thấy rõ cái ngang ngược của Trung Quốc. Cuộc họp báo quốc tế ở Hà Nội đã có hiệu ứng tốt, nếu tiếp tục tổ chức họp báo ở thủ đô các nước thì chính quyền và nhân dân sở tại sẽ

có đầy đủ, kịp thời hơn thông tin về các hành động sai trái của Trung Quốc để theo sát tình hình. Việc này chúng ta cũng đã tính toán. Tôi nghĩ đại sứ quán Việt Nam ở các nước, nhất là các trung tâm lớn như Mỹ, EU... đã sớm nhận được chỉ đạo. Chúng ta sẽ tiến hành những việc cần thiết nằm trong “mạch” các biện pháp cả trong lĩnh vực ngoại giao và các lĩnh vực khác. Cuối cùng đánh nhau thì không ai muốn, chúng ta yêu hòa bình và trân trọng giá trị của hòa bình, nhưng chúng ta sẽ làm tất cả để bảo vệ chủ quyền lãnh thổ thiêng liêng mà cha ông để lại.

* Từng là đại sứ tại Hoa Kỳ, ông nhận định sao về phản ứng của Mỹ liên quan đến giàn khoan trái phép HD 981?

- Mỹ phản ứng mạnh. Tất nhiên phía Mỹ không cam kết với chúng ta như với Philippines. Điều này chúng ta có thể hiểu được. Qua các phát ngôn của Bộ Ngoại giao Mỹ, của các nghị sĩ Mỹ, của một số nhà nghiên cứu trên báo chí Mỹ..., rõ ràng dư luận các giới của Mỹ rất quan tâm đến tình hình biển Đông trước các hành động khiêu khích của Trung Quốc.