Kinh tế Thái Lan giữa bất ổn chính trị

Những biến động chính trị này đến vào thời điểm tồi tệ nhất đối với Thái Lan. Từng được ca ngợi là con hổ châu Á, đất nước này hiện sa lầy trong tăng trưởng chậm, nợ nần đè nặng hộ gia đình và đối mặt với mối đe dọa thuế quan từ Tổng thống Mỹ Donald Trump.

Chính phủ đã cắt giảm mạnh dự báo tăng trưởng năm 2025 xuống chỉ còn 1,3% vào tháng 5, trong khi dự luật ngân sách 2026 vẫn đang chờ thông qua. Phòng thương mại Thái Lan thậm chí cảnh báo tăng trưởng có thể chỉ đạt 0,9% nếu chính trường tiếp tục bất ổn.

Khủng hoảng quyền lực

Đầu tuần này, chính trường Thái Lan chứng kiến sự suy yếu nghiêm trọng của gia tộc Shinawatra khi Tòa án Hiến pháp quyết định đình chỉ bà Paetongtarn liên quan vụ rò rỉ nội dung điện đàm với Chủ tịch thượng viện Campuchia Hun Sen. Đồng thời, cha của bà - ông Thaksin - phải ra tòa về tội khi quân và đối mặt với mức án lên đến 15 năm tù.

Chuỗi chuyển giao quyền lực diễn ra chóng mặt: quyền Thủ tướng Suriya Jungrungreangkit dự kiến nắm quyền chỉ trong một ngày (2-7), trước khi trao lại cho ông Phumtham Wechayachai khi nội các mới nhậm chức vào 3-7. Tình hình càng phức tạp khi liên minh cầm quyền của đảng Pheu Thai lung lay dữ dội.

Đảng Bhumjaithai - đối tác lớn nhất trong liên minh - đã quyết định rút lui sau những bất ổn vừa qua, và không có gì đảm bảo các đảng khác sẽ ở lại.

Dù bà Paetongtarn quyết định cải tổ nội các và vẫn giữ ghế bộ trưởng trong nội các mới, những tổn hại chính trị dường như không thể cứu vãn.

Tỉ lệ ủng hộ bà giảm xuống chỉ còn 9,2% trong khảo sát mới nhất, đồng thời biểu tình khắp cả nước kêu gọi bà từ chức.

Giới phân tích dự đoán Tòa án Hiến pháp sẽ mất 1 - 3 tháng để đưa ra phán quyết cuối cùng về số phận bà Paetongtarn. Nếu bị kết tội, bà có thể bị cấm tham gia chính trường trong 10 năm.

"Thái Lan dường như sẽ phải vật lộn một thời gian dài để tìm ra thủ tướng mới và bế tắc chính trị có thể gây nguy hiểm cho tình hình kinh tế vốn đã mong manh", chuyên gia Napon Jatusripitak thuộc Chương trình nghiên cứu Thái Lan tại Viện ISEAS-Yusof Ishak nhận định.

Rủi ro kinh tế

Tình trạng thiếu lãnh đạo càng trở nên nghiêm trọng khi Thống đốc Ngân hàng Trung ương Sethaput Suthiwartnarueput sẽ rời nhiệm sở vào cuối tháng 9-2025 mà người kế nhiệm vẫn chưa được chỉ định.

"Không có ai cầm lái và con tàu Thái Lan đang chạy vô định", giáo sư khoa học chính trị Thitinan Pongsudhirak tại Đại học Chulalongkorn ở Bangkok nhận định.

Thị trường tài chính phản ánh rõ nét sự bất ổn này. Từ đầu năm đến nay, sàn chứng khoán Thái Lan đã giảm 23%, trở thành thị trường có hiệu suất kém nhất thế giới.

"Việc đình chỉ (thủ tướng) gây thêm rủi ro suy giảm triển vọng tăng trưởng vốn đã sa lầy trong sự bất ổn từ thuế quan của Mỹ. Câu hỏi thực sự là điều gì sẽ xảy ra tiếp theo.

Câu hỏi đó cần phải được trả lời sớm khi xem xét đến các rủi ro", nhà kinh tế Lavanya Venkateswaran thuộc Tổ chức Oversea-Chinese Banking Corporation cảnh báo.

Một trong những rủi ro lớn nhất là khả năng chính phủ sụp đổ trước khi thông qua ngân sách mới vào tháng 8-2025.

"Nếu tình hình chính trị bất ổn dẫn đến trì hoãn ngân sách sẽ gây tác động nghiêm trọng. Không có ngân sách, nền kinh tế sẽ gặp rắc rối lớn", nhà kinh tế Burin Adulwattana của Trung tâm nghiên cứu Kasikorn đánh giá.

Nhà kinh tế trưởng Amonthep Chawla tại Ngân hàng CIMB Thái Lan cho biết cả nhà đầu tư trong nước và nước ngoài đều trở nên do dự hơn, nhiều người trì hoãn hoặc xem xét lại các quyết định đầu tư. Điều này đặc biệt nghiêm trọng vì nhiều lĩnh vực ở Thái Lan phụ thuộc vào chi tiêu công, chẳng hạn như xây dựng.

Với bất ổn chính trị trong nước, Thái Lan khó có thể mặc cả hiệu quả với Washington về mức thuế nhập khẩu dự kiến là 36%.

"Bộ trưởng Tài chính hy vọng mức thuế sẽ được giảm xuống còn 10%, nhưng chúng tôi cho là quá lạc quan", nhà nghiên cứu Kasem Prunratanamala của Tổ chức CGS International Securities Group nhận định.

Tuy nhiên, nhà kinh tế Sompop Manarungsan vẫn hy vọng đàm phán thương mại với Thái Lan sẽ không sụp đổ. "Tôi tin rằng các quan chức Mỹ hiểu mô hình chính trị của Thái Lan và tình hình này vẫn chưa đi đến ngõ cụt", ông Sompop nhận định.

Nóng: Thủ tướng Thái Lan Paetongtarn bị tạm đình chỉ chức vụ

Ngày 1-7, Tòa án Hiến pháp Thái Lan đã ra phán quyết tạm đình chỉ chức vụ của Thủ tướng Paetongtarn Shinawatra trong khi chờ xem xét vụ kiện yêu cầu bãi nhiệm bà.