'Kiểm định và xếp hạng đại học hiện nay khuyến khích gian dối'?

Toàn cảnh hội nghị đang diễn ra tại TP.HCM sáng nay 3-9 - Ảnh: TRẦN HUỲNH

Hội nghị tham vấn chuyên gia về thi hành chính sách, pháp luật về đảm bảo về kiểm định chất lượng giáo dục đại học do Ủy ban Văn hóa, giáo dục, thanh niên, thiếu niên và nhi đồng của Quốc hội tổ chức tại TP.HCM sáng 3-9 thu hút hơn 50 đại biểu.

"Thấy kết quả xếp hạng ĐH, tôi hết hồn"

Ý kiến của PGS.TS Lê Quang Minh - nguyên phó giám đốc ĐH Quốc gia TP.HCM đã gây chú ý và nhận được sự đồng tình của nhiều chuyên gia có mặt tại hội nghị.

Ông Minh đề nghị không nên mở thêm các trung tâm kiểm định chất lượng giáo dục và tạm ngừng đào tạo thêm các kiểm định viên nữa. Đã đến lúc thành lập trung tâm kiểm định các tổ chức kiểm định. Quốc hội là cơ quan thành lập trung tâm này.

Giải thích lý do đề nghị này, ông Minh cho rằng hiện nay số trường ĐH, CĐ đã được kiểm định khoảng 50% và số trường đạt chuẩn lên đến hơn 96% là không ổn. "Với kết quả kiểm định như vậy giống sai phạm trong kỳ thi THPT quốc gia ở Hà Giang trước đây. Nếu tiếp tục làm như vậy sẽ mất niềm tin trong xã hội về kiểm định chất lượng giáo dục", ông Minh nói.

Cũng theo ông Minh, ngay cả việc xếp hạng ĐH hiện nay cũng đang làm theo kiểu nóng vội. "Thấy kết quả xếp hạng các trường ĐH ở VN tôi cũng hết hồn. Với kết quả xếp hạng như vậy và việc kiểm định như đang làm hiện nay thì coi chừng chúng ta đang hướng dư luận, hướng học sinh vào những trường không đúng như kết quả được công bố. Như vậy là rất tội nghiệp cho các trường có chất lượng thật và thiệt thà. Nếu cứ thế này thì sẽ hướng các trường thiệt thà bớt thiệt thà lại. Cần phải coi lại hết mấy trường này", ông Minh nhấn mạnh.

Nhiều chuyên gia cũng đồng ý với nhận định của ông Minh rằng do cách đào tạo kiểm định viên hiện nay có vấn đề nên họ giống như thanh tra, kiểm toán chứ không phải nghiệp vụ người làm kiểm định.

PGS.TS Lê Quang Minh (phải) trao đổi với các đại biểu bên lề hội nghị - Ảnh: TRẦN HUỲNH

PGS.TS Lê Quang Minh kiến nghị: "Quốc hội phải có đánh giá lại cho đầy đủ toàn bộ việc đánh giá, kiểm định chất lượng đào tạo và xếp hạng ĐH hiện nay".

Nghi ngờ sự "độc lập" của các trung tâm kiểm định

Nhiều chuyên gia và nhà nghiên cứu bày tỏ sự nghi ngờ sự "độc lập" thực sự của các trung tâm kiểm định của Việt Nam.

TS Ngô Văn Thuyên - chủ tịch hội đồng trường ĐH Sư phạm kỹ thuật TP.HCM, cho rằng cần xác định tính độc lập tuyệt đối của các tổ chức kiểm định. "Thực tế hiện nay có chuyện các trường rỉ tai nhau chọn trung tâm kiểm định nào để dễ được công nhận kết quả kiểm định cao. Nhiều trường chấp nhận tốn kém chọn trung tâm kiểm định ở khu vực xa về kiểm định cho trường", ông Thuyên cho biết.

Theo TS Vũ Thị Phương Anh - giám đốc đảm bảo chất lượng giáo dục Tập đoàn Nguyễn Hoàng, mặc dù trên danh nghĩa hệ thống kiểm định của Việt Nam được cho là theo mô hình kiểm định của Mỹ nhưng thực sự hệ thống kiểm định hiện nay gần như do Bộ GD-ĐT kiểm soát tuyệt đối.

"Từ các tiêu chuẩn kiểm định, phương pháp thực hiện, thầm quyền thành lập trung tâm kiểm định, nội dung đào tạo, thầm quyền cấp thẻ kiểm định viên… đều năm trong tay Bộ GD-ĐT. Sự thiếu độc lập của hệ thống kiểm định đã tác động tiêu cực đến tiến độ và hiệu quả của việc triển khai kiểm định trong hệ thống giáo dục đại học", bà Phương Anh nhấn mạnh.

TS Phương Anh còn nhận định chính sách khen thưởng, xử phạt sau đánh giá vẫn chưa đủ mạnh. Hiện nay, chưa có trường nào bị đóng cửa, khiến tác động của kiểm định chất lượng hạn chế.

TS Vũ Thị Phương Anh kiến nghị: "Bằng mọi giá phải đảm bảo được sự độc lập hoàn toàn với các quyết định chuyên môn. Thứ hai, nên mạnh dạn chọn mô hình tập trung nhưng tạo điều kiện tham gia của toàn xã hội, thông qua các kênh thông tin minh bạch. Cuối cùng, con người thực hiện đảm bảo chất lượng là quan trọng nhất".

TS Phạm Thị Ly (ĐH Quốc gia TP.HCM) cũng kiến nghị cần tăng cường tính minh bạch và công khai thông tin ở các trường. Khi bắt buộc các trường phải công khai thông tin của họ với toàn xã hội có thể giám sát nhà trường thuận lợi hơn.