Không thống nhất ngân sách, chính quyền Mỹ đóng cửa

Phóng to

Chính quyền liên bang ngừng hoạt động sau khi các nghị sĩ không thống nhất được ngân sách cho năm tài khóa mới - Ảnh: Reuters

Đây là lần đóng cửa đầu tiên trong vòng 17 năm qua của chính phủ Mỹ, chủ yếu do mâu thuẫn trong việc phe Cộng hòa muốn trì hoãn bộ luật cải cách y tế của tổng thống Obama (Obamacare) thêm một năm và bác một loại thuế cung cấp tiền cho dự luật này.

Lãnh đạo phe đa số ở Thượng viện, thượng nghĩ sĩ Harry Reid của đảng Dân chủ, chỉ trích phe Cộng hòa là muốn đàm phán “với khẩu súng dí vào đầu chúng tôi.”

Ông Reid kêu gọi phe Cộng hòa thông qua dự luật ngân sách mà Thượng viện đã phê chuẩn trước đó, đảm bảo tiền cho chính phủ duy trì tới ngày 15-11.

Trừ các dịch vụ được coi là tối quan trọng, khoảng 800 ngàn nhân viên liên bang sẽ phải ở nhà. Hàng triệu người khác sẽ làm không có lương.

Lần cuối cùng chính quyền Mỹ bị đóng cửa là trong các năm 1995, 1996 dưới thời cựu tổng thống Bill Clinton. Lần đó, phe Cộng hòa bị dư luận chỉ trích kịch liệt, điều giúp ông Clinton tái đắc cử năm 1996.

Lần này phe Cộng hòa nói họ có chiến lược để tránh các tổn thất chính trị, đặc biệt là bằng dự luật để đảm bảo các nhân sự quốc phòng tiếp tục được trả lương khi chính phủ đóng cửa".

Theo đạo luật được thông qua từ sau nội chiến Mỹ 1865, chính quyền liên bang bị cấm chi tiêu quá số tiền đã được Quốc hội phê chuẩn. Chỉ những nhân viên được coi là tối cần thiết cho sự “an toàn tính mạng hay bảo vệ tài sản” được miễn nghỉ việc trong giai đoạn này.

Đây là lần thứ hai, chính quyền Obama đối mặt với nguy cơ đóng cửa. Năm 2011, cuộc tranh cãi quanh vấn đề hạn mức nợ cũng từng suýt buộc chính phủ Mỹ đóng cửa.

Theo Bloomberg, khoảng ¾ trong tổng số 1.701 nhân viên của tổng thống Mỹ sẽ được cho nghỉ ở nhà. Đội chuyên gia an ninh quốc gia và kinh tế của tổng thống cũng phải nghỉ khoảng 1/3.

Bộ luật về cải cách y tế của tổng thống Obama dự kiến tăng thêm khoảng 30 triệu người có bảo hiểm. Phe Cộng hòa từ lâu coi việc chống dự luật như là cuộc "thánh chiến" riêng của mình kể từ khi nắm Hạ viện năm 2010 đến nay.

Cho tới nay phe Cộng hòa đã hơn 40 lần bỏ phiếu chống hay trì hoãn dự luật cải cách y tế của tổng thống Obama. Và lần này thì họ muốn đóng cửa toàn chính phủ để buộc tổng thống phải nhượng bộ.