Không để dân dùng nước nhiễm arsen

Công trình cấp nước tập trung tại xã Đức Xuyên đang tạm ngưng hoạt động chờ nâng cấp, sửa chữa mới có thể xử lý ô nhiễm nguồn nước tại đây - Ảnh: L.Đ.

Công trình cấp nước tập trung xã Đức Xuyên do UBND huyện Krông Nô làm chủ đầu tư, tổng kinh phí 14 tỉ đồng, cấp nước cho 600 hộ dân, đưa vào hoạt động từ tháng 1-2015, cấp nước cho gần 3.500 nhân khẩu. Hiện nguồn nước thô bị ô nhiễm nặng trong khi công trình cấp nước đang chờ sửa chữa nâng cấp mới có thể có nước sạch...

Ô nhiễm diện rộng

Sau khi có phản ảnh của người dân, ngày 8-6-2017, Trung tâm y tế Dự phòng (Sở Y tế Đắk Nông) tổ chức đoàn kiểm tra. Tại thời điểm kiểm tra, hai hệ thống châm phèn và châm clo không còn hoạt động. Bốn giếng khoan lấy nước nguyên liệu, một giếng nước bề mặt bị thấm ngược, ba giếng còn lại đặt gần hố rác, chuồng gia súc, khu xả nước thải sinh hoạt... Các giếng ở đây đều có nguy cơ ô nhiễm cao.

Từ năm 2014, khi công trình chưa bàn giao cho địa phương khai thác, kết quả xét nghiệm mẫu nước tại công trình đã phát hiện arsen trong nước do nhà máy cung cấp có hàm lượng 0,07 mg/l (giá trị cho phép 0,01 mg/l theo QCVN 02: 2009/BYT). Thế nhưng, từ năm 2015 đến nay, đơn vị quản lý chưa có giải pháp xử lý trước khi đưa vào sử dụng.

Trong năm 2017, ngành chức năng cũng đã mở rộng kiểm tra một số giếng đào, giếng khoan của người dân trên địa bàn xã Đức Xuyên cho thấy đều bị nhiễm arsen. Nguồn nước mặt đào sâu 5m và nước ngầm sâu 50m đều có nồng độ arsen rất cao, nơi thấp nhất dao động từ 2-7 lần, có nơi cao gấp trên 20 lần so với giới hạn cho phép. Duy nhất mẫu nước tại giếng khoan có độ sâu 60m ô nhiễm nhẹ nhất, hàm lượng arsen cũng vượt hơn 1,5 lần. Do nguồn nước công trình nhiễm arsen nên địa phương đã yêu cầu tạm ngừng hoạt động để khắc phục, nâng cấp hệ thống xử lý nước.

Chung tay tìm nguồn nước sạch

Nhiều người dân đang sử dụng nguồn nước giếng khoan cũng hết sức lo lắng. "Từ năm 2015, gia đình tôi đã sử dụng nguồn nước từ công trình cung cấp nước tập trung của xã. Giờ nghe thông tin nguồn nước bị nhiễm độc, gia đình tôi và nhiều người rất hoang mang. Tuy nhiên, không còn nguồn nước nào khác nên đành phải sử dụng. Nhiều gia đình đã đi mua máy lọc nước trước khi nấu nướng, ăn uống nhưng cũng chưa yên tâm" - một người dân cho biết.

Bà Nguyễn Thị Lan, thôn Xuyên Tân (xã Đức Xuyên), cũng mua máy lọc, tận dụng các nguồn nước mưa, nước đóng chai từ các cơ sở uy tín để sử dụng, tự bảo vệ gia đình mình. "Có nhà máy lọc nước rồi vẫn phải đầu tư thêm máy lọc, mua nước đóng chai để sử dụng thì quá tốn kém. Khi nguồn nước chưa được xử lý an toàn, nước giếng khoan cũng không an toàn, chúng tôi chỉ dám sử dụng để tắm giặt thôi" - bà Lan nói. "Tôi đã mua máy lọc nước. Chúng tôi cũng mong Nhà nước có kiểm tra toàn diện, đưa ra phương án xử lý để người dân yên tâm" - ông Nông Văn Hùng, xã Đức Xuyên, mong mỏi.

Ông Trần Đăng Ánh, phó chủ tịch UBND huyện Krông Nô, cho biết nguyên nhân nguồn nước ở Đức Xuyên bị nhiễm arsen cao là do gần khu vực đầm lầy, có động thực vật, đặc biệt là thực vật của các đầm lầy bị phân hủy. Huyện cũng vận động các hộ dân mua máy lọc nước để xử lý nước trước khi sử dụng nhằm đảm bảo an toàn...

Địa phương cũng lập hồ sơ để sửa chữa công trình cấp nước tập trung xã Đức Xuyên đã bị hư hỏng, ô nhiễm. "Công trình sẽ sửa chữa, xử lý những hạng mục hư hỏng, ô nhiễm. Nguồn nước thô sẽ được lấy từ bờ sông và sử dụng hệ thống máy, ống dẫn nước mới để đảm bảo vệ sinh. Công trình dự kiến khởi công vào tháng 1-2019 với tổng kinh phí khoảng 4,5 tỉ đồng, trong đó UBND tỉnh Đắk Nông hỗ trợ 2 tỉ đồng, huyện huy động xã hội hóa theo hình thức PPP 2,5 tỉ đồng" - ông Ánh thông tin.

Cũng theo ông Ánh, hiện nay tất cả các nhà máy nước trên địa bàn huyện đã được lấy mẫu đưa đi kiểm tra. Một số nơi cũng ghi nhận nước có nhiễm arsen nhưng không cao như ở xã Đức Xuyên và huyện đã có phương án khắc phục đối với những nơi này.