Không cần hết nhiệm kỳ, tín nhiệm thấp phải xin từ chức hoặc bị miễn nhiệm

Dự kiến tại kỳ họp thứ 5 (khai mạc ngày 22-5 tới đây) Quốc hội sẽ xem xét quyết định sửa đổi nội dung nghị quyết về lấy phiếu tín nhiệm, bỏ phiếu tín nhiệm đối với người giữ chức vụ do Quốc hội, HĐND bầu hoặc phê chuẩn.

Các chức danh Quốc hội sẽ lấy phiếu tín nhiệm

Về đối tượng áp dụng, dự thảo nghị quyết nêu rõ Quốc hội sẽ lấy phiếu tín nhiệm đối với chủ tịch nước, phó chủ tịch nước, chủ tịch Quốc hội, phó chủ tịch Quốc hội, ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội, tổng thư ký Quốc hội, chủ tịch Hội đồng Dân tộc, chủ nhiệm ủy ban của Quốc hội.

Cùng đó là thủ tướng, phó thủ tướng, bộ trưởng, các thành viên khác của Chính phủ. 

Chánh án Tòa án nhân dân tối cao, viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân tối cao, tổng Kiểm toán Nhà nước.

HĐND lấy phiếu tín nhiệm đối với chủ tịch HĐND, phó chủ tịch HĐND, trưởng ban của HĐND, chủ tịch UBND, phó chủ tịch UBND, các ủy viên UBND.

Dự thảo nghị quyết cũng nêu Quốc hội, HĐND tổ chức lấy phiếu tín nhiệm một lần trong mỗi nhiệm kỳ vào kỳ họp thường lệ cuối năm thứ ba của nhiệm kỳ.

Dự thảo nghị quyết nêu rõ các quy trình lấy phiếu tín nhiệm tại Quốc hội và HĐND. Trong đó, việc lấy phiếu tín nhiệm bằng cách bỏ phiếu kín.

Trên phiếu ghi rõ họ tên, chức vụ của những người được lấy phiếu tín nhiệm, các mức độ gồm "tín nhiệm cao", "tín nhiệm", "tín nhiệm thấp".

Đáng chú ý, dự thảo nghị quyết nêu rõ hệ quả đối với người được lấy phiếu tín nhiệm. 

Trong đó, người được lấy phiếu tín nhiệm có quá nửa hoặc đến 2/3 tổng số đại biểu Quốc hội, đại biểu HĐND đánh giá "tín nhiệm thấp" thì có thể xin từ chức hoặc Quốc hội, HĐND tiến hành bỏ phiếu tín nhiệm tại kỳ họp gần nhất.

Người được lấy phiếu tín nhiệm có từ 2/3 tổng số đại biểu Quốc hội, đại biểu HĐND trở lên đánh giá "tín nhiệm thấp" thì cơ quan có thẩm quyền trình Quốc hội, HĐND miễn nhiệm tại kỳ họp gần nhất.

Trước đó, đối với những trường hợp có trên 50% nhưng dưới 2/3 số phiếu tín nhiệm thấp thì ngoài việc "đưa ra khỏi quy hoạch các chức vụ cao hơn" như quy định cũ, quy định 96 của Bộ Chính trị ban hành vào tháng 2-2023 đã nêu rõ:

Xem xét cho thôi giữ chức vụ đang đảm nhiệm, bố trí công tác khác hoặc cho từ chức hoặc tiến hành bỏ phiếu tín nhiệm theo quy định.

Đối với trường hợp có từ 2/3 số phiếu tín nhiệm thấp trở lên thì cấp có thẩm quyền thực hiện miễn nhiệm chức vụ đang đảm nhiệm và bố trí công tác khác thấp hơn mà không chờ đến hết nhiệm kỳ, hết thời hạn bổ nhiệm.

Các trường hợp sẽ bỏ phiếu tín nhiệm

Về các trường hợp bỏ phiếu tín nhiệm, dự thảo nghị quyết nêu rõ, Ủy ban Thường vụ Quốc hội trình Quốc hội bỏ phiếu tín nhiệm đối với người giữ chức vụ do Quốc hội bầu hoặc phê chuẩn trong các trường hợp gồm:

Ủy ban Thường vụ Quốc hội tự mình đề nghị, có kiến nghị của Hội đồng Dân tộc hoặc ủy ban của Quốc hội, có kiến nghị của ít nhất 20% tổng số đại biểu Quốc hội, người được lấy phiếu tín nhiệm có quá nửa đến dưới 2/3 tổng số đại biểu Quốc hội trở lên đánh giá "tín nhiệm thấp".

Với HĐND thì thường trực HĐND bỏ phiếu đối với các trường hợp gồm có kiến nghị của ít nhất 1/3 tổng số đại biểu HĐND, có kiến nghị của Ủy ban Mặt trận Tổ quốc cùng cấp, người được lấy phiếu tín nhiệm có quá nửa đến dưới 2/3 tổng số đại biểu HĐND trở lên đánh giá "tín nhiệm thấp".

Dự thảo cũng nêu rõ người được bỏ phiếu tín nhiệm có quá nửa tổng số đại biểu Quốc hội, đại biểu HĐND đánh giá "không tín nhiệm" thì xin từ chức.

Trường hợp không từ chức thì cơ quan hoặc người có thẩm quyền giới thiệu người đó để Quốc hội, HĐND bầu hoặc phê chuẩn có trách nhiệm trình Quốc hội, HĐND xem xét, quyết định việc miễn nhiệm hoặc phê chuẩn đề nghị miễn nhiệm đối với người đó tại kỳ họp gần nhất.

Cũng theo dự thảo kết quả lấy phiếu tín nhiệm, bỏ phiếu tín nhiệm được công khai trên các phương tiện thông tin đại chúng để cử tri và nhân dân biết.

Quốc hội xem xét sửa quy định lấy phiếu tín nhiệm

Tại kỳ họp thứ 5, dự kiến khai mạc vào ngày 22-5, Quốc hội sẽ xem xét sửa đổi nghị quyết về việc lấy phiếu tín nhiệm, bỏ phiếu tín nhiệm.