Khi phim giải trí mang thông điệp

Phóng to

Người Dơi và Thằng Hề trong The dark knight

TT - Mùa phim hè 2008 đã khép lại với chiến thắng giòn giã về doanh thu của The dark knight (477 triệu USD), Iron man (317 triệu USD), Indiana Jones 4 (315 triệu USD) và hàng loạt phim khác. Không chỉ thế, không ít bộ phim thương mại còn mang thông điệp về môi trường và cả chính trị.

Vài năm trở lại đây, Hollywood cho ra đời không ít bộ phim nói về cuộc chiến tranh ở Iraq. Thế nhưng, hầu hết các bộ phim đậm tính chính trị này, như Rendition hay Redacted, đều thất bại về doanh thu và không thể chuyển tải thông điệp đến công chúng vì vắng người xem. Trong khi đó, mùa hè 2008, không ít siêu phẩm hành động giải trí lại kèm theo đó khá nhiều ẩn dụ.

Ý tưởng về một xã hội tan rã

Mở đầu mùa hè là Iron man xoay quanh câu chuyện về một chuyên gia vũ khí quân sự Mỹ với bộ giáp công nghệ cao đã "dẹp loạn khủng bố" ở Afghanistan. Không chỉ dừng ở đó, bộ phim còn "mỉa mai" khi thể hiện kẻ đứng sau cuộc chiến lại cũng chính là những tài phiệt Mỹ với âm mưu gây chiến tranh để bán vũ khí. Cuối mùa hè là Thedark knight, được xem là bộ phim đẫm mùi chính trị nhất trong hè năm nay khi xoay quanh cuộc chiến chống tội phạm khủng bố của Người Dơi ở thành phố Gotham.

The dark knight thể hiện chân dung nước Mỹ kể từ khi cuộc chiến xâm lược Iraq leo thang: người dân luôn sống trong nỗi phập phồng lo sợ bởi bọn khủng bố có thể hành động không tuân theo bất kỳ luật lệ nào, trong khi nhà cầm quyền bối rối và người bảo vệ công lý buộc lòng phải kiểm soát cả những thông tin cá nhân của người dân.

Trong một cuộc phỏng vấn, nam diễn viên Michael Caine phát biểu: "Siêu Nhân là cách người Mỹ nhìn chính họ. Người Dơi là cách thế giới nhìn nước Mỹ”. Caine ám chỉ vai trò nước Mỹ trong việc bảo an quốc tế. Trong khi Siêu Nhân được công chúng hâm mộ khi anh đứng ra bảo vệ công lý thì Người Dơi, một tỉ phú nhiều tiền ban ngày và giấu mình sau bộ cánh dơi về đêm, phải "chịu nỗi oan khiên" khi bảo vệ công lý.

Các vụ khủng bố trong The dark knight cũng khiến người xem dễ liên tưởng đến thực tế: bom kích nổ bằng điện thoại di động (tương tự vụ tấn công ở Tây Ban Nha) hay đống đổ nát của bệnh viện thành phố nhìn không khác mấy những gì còn lại của tòa nhà Trung tâm Thương mại thế giới.

Đạo diễn kiêm đồng biên kịch Christopher Nolan thừa nhận The dark knight mang nhiều ẩn dụ về tình hình chính trị ở Mỹ: "Nhưng không phải chúng tôi cố làm một phim mang tính chính trị. Chúng tôi chỉ viết về một khía cạnh của thế giới mà chúng ta đang sống, về những gì lôi cuốn đồng thời làm chúng tôi khiếp sợ. Một điều chúng tôi nhận thức rất rõ chính là ý tưởng về một xã hội bị tan rã.

Đó là điều mà chúng tôi đang làm với nhân vật Thằng Hề. Hắn là một kẻ vô chính phủ. Một kẻ gây nên cảnh hỗn loạn". Nổi tiếng với các phim độc lập như Following, Memento, Christopher Nolan không giấu giếm niềm tự hào khi anh thực hiện một phim thương mại giải trí siêu phẩm như The dark knight. "Vì đó là cách bạn có thể đến với nhiều khán giả hơn" - anh nói.

Mối lo thảm họa và... teo xương

Vấn đề môi trường ngày càng được Hollywood quan tâm. Trước đó, bộ phim tài liệu về vấn đề Trái đất nóng dần lên của cựu phó tổng thống Mỹ Al Gore, An inconvenient truth, đoạt giải Oscar phim tài liệu xuất sắc nhất. Mùa hè năm nay, bộ phim kinh dị The happening (Thảm họa toàn cầu) của đạo diễn M. Night Shyamalan và bộ phim hoạt hình của Hãng Pixar Wall-E đều xoay quanh vấn đề môi trường.

The happening xoay quanh một thảm họa xảy ra bất ngờ ở bờ đông nước Mỹ, khi rất nhiều người bỗng không thể làm chủ được hành động của mình và có xu hướng tự sát. Các nhà khoa học (trong phim) đưa ra giả thiết chính cây xanh, để tự vệ trước sự tàn phá thiên nhiên của loài người, đã tiết ra chất độc khiến não người ngừng hoạt động.

Trong khi đó, bộ phim hoạt hình Wall-E là câu chuyện về rác thải trên Trái đất và sự lệ thuộc của con người vào tự động hóa. Phác thảo chân dung con người tương lai trong Wall-E vừa béo phì và xương teo do ít hoạt động, vừa vô cảm và lệ thuộc vì không có các giao tiếp xã hội và thật mỉa mai, thua cả người máy về khoản… tình yêu!

Chính nhờ sự hấp dẫn lôi cuốn trong câu chuyện cũng như kỹ nghệ làm phim, những bộ phim này không chỉ đem đến lợi nhuận cho nhà sản xuất mà còn đem thông điệp của nhà làm phim đến với số đông công chúng. Đó cũng là lý do mà Christopher Nolan cho biết có thể tiếp tục làm các phim siêu phẩm, dù dòng phim độc lập từng giúp ông trở thành đạo diễn tên tuổi trên thế giới.