Cầu thủ Ý mừng chiến thắng sau loạt sút luân lưu - Ảnh: AFP

Dù vậy, phải thừa nhận Ý đã hoàn toàn bị động trước một Tây Ban Nha đạt đến đỉnh cao của lối chơi tiki-taka truyền thống.

Cái giá của pressing

Trước trận, giới chuyên môn đã bàn nhiều về khả năng tranh chấp bóng của Ý và Tây Ban Nha - hai đội giỏi cầm bóng nhất từ đầu giải. Kết quả khá dễ đoán: các cầu thủ Tây Ban Nha với kỹ thuật điêu luyện vẫn trình diễn khả năng luân chuyển, điều tiết trái bóng một cách đáng kinh ngạc.

Nhưng điều mà người ta chờ đợi ở Ý đã gần như không đến. Đó là khả năng tranh chấp ở tuyến giữa, những tình huống áp sát, đánh chặn thành công để rồi chuyển hóa thành pha phản công sắc lẹm. 

Những con số thống kê cho thấy số lần thắng không chiến của hai đội là ngang nhau (10-10), số lần thu hồi bóng (52) hay tắc bóng thành công (17) của Ý chỉ nhỉnh hơn một chút so với Tây Ban Nha (49 và 15). Ý có một đường phản công tạo nên bàn thắng và khoảng 2, 3 tình huống nguy hiểm. Nhưng chừng đó vẫn là quá ít, so với số lượng cơ hội mà Tây Ban Nha tạo ra.

Những bước chân tập tễnh, nặng nề của Nico Barella trong khoảng giữa hiệp 2 đã phản ánh vấn đề của tuyển Ý lúc này. Họ đang dần kiệt sức vì lối chơi pressing vũ bão từ đầu giải. Cả kỳ Euro này, thậm chí là cả nhiều giải đấu lớn cấp độ tuyển quốc gia vài năm qua, chúng ta chỉ thấy có mỗi tuyển Ý chơi theo phong cách đó.

Ở cấp độ CLB, Bayern Munich hay Liverpool từng xưng hùng với lối chơi vũ bão tương tự. Nhưng có một sự khác biệt rất lớn trong chất lượng đội ngũ mà HLV Mancini sở hữu so với những người đồng nghiệp ở CLB. Insigne, Berardi hay cả Chiesa vẫn còn kém đẳng cấp hơn so với những "cỗ máy chạy cánh" như Salah, Mane hay Gnabry. Thể lực của họ cũng không bằng. Tương tự là ở hành lang hàng phòng ngự, tuy sở hữu một Spinazzola chơi bùng nổ nhưng chấn thương trong trận thắng Bỉ cho thấy hậu vệ trái này đã kiệt quệ.

Hệ thống chiến thuật tấn công mà HLV Mancini dày công xây dựng cho tuyển Ý 3 năm qua tuy hoàn mỹ nhưng giới hạn nằm ở trình độ các cầu thủ. Họ đã chạy nhiều hơn đối thủ trong tất cả các trận đấu và bắt đầu không còn giữ được sức mạnh cùng sự chỉn chu trong từng pha bóng.

Vẫn giữ cái đầu lạnh

Ý nói chung có thế trận kém hơn, cũng tạo ra ít cơ hội hơn Tây Ban Nha. Vấn đề là Tây Ban Nha vẫn không đủ giỏi để hạ gục hàng phòng ngự tuyển Ý. Morata đã có một pha bóng xuất thần sau khi vào sân thay người để ghi bàn gỡ hòa. Nhưng cũng kể từ đó, anh hoàn toàn bị các hậu vệ Ý bắt bài. Dani Olmo đủ khéo để thực hiện một vài pha qua người, nhưng các cầu thủ Ý luôn đủ ma mãnh để phạm lỗi kéo những quả đá phạt ra xa khung thành thủ môn Donnarumma.

Đó là khoảng thời gian tuyển Ý hoàn toàn lấy lại bản sắc của họ. Phòng ngự kín kẽ, phạm lỗi ngay khi nhận thấy nguy hiểm và giở đủ trò ma mãnh để làm loạn nhịp độ tấn công của đối thủ. Chiellini và Bonucci dù hơi va vấp trong một số tình huống phòng ngự trung tuyến nhưng vẫn hoàn hảo trong việc chọn vị trí và phán đoán các đường bóng.

Một khi bất phân thắng bại trên mặt trận tấn công, người Ý sẵn sàng bước vào cuộc đấu mà họ rất có lợi thế. Trước thềm VCK Euro 2020, thủ môn Unai Simon (Tây Ban Nha) từng cứu 5/23 quả phạt đền - đạt tỉ lệ 21,7%. Nhưng Donnarumma từng cứu thua 15/44 quả phạt đền trong sự nghiệp - đạt tỉ lệ 34,1%, cao hơn cả Manuel Neuer (31,4%). Và kết quả Ý là người chiến thắng.

Những đội bóng chơi tưng bừng nhất, mạnh mẽ nhất chưa chắc đã lên ngôi vô địch. Chúng ta đã thấy điều đó ứng với Đức ở World Cup 2006, Hà Lan ở Euro 2008, Pháp ở Euro 2016 hay Bỉ ở World Cup 2018. Ý cũng vậy, dù không hề hoàn hảo với hình thái đẹp đẽ làm mê mẩn người hâm mộ từ đầu giải, nhưng họ lại sở hữu độ tinh quái đúng với bản sắc đã làm nên các danh hiệu của họ trong quá khứ. Có thể nói, tuyển Ý đã "hiện nguyên hình" khi cần thiết.

Chung kết Euro 2020: 'Tân binh' Anh thách thức Ý già dặn

TTO - Sau thắng lợi trước Đan Mạch ở bán kết rạng sáng 8-7, tuyển Anh trở thành đại diện còn lại góp mặt tại chung kết Euro 2020.