Phú Quốc xanh cho APEC 2027: từ du lịch xanh đến đô thị Net Zero

Chiều 10-6, tại khách sạn Vinpearl Resort and Spa thuộc khu Bãi Dài (xã Gành Dầu, TP Phú Quốc, Kiên Giang) diễn ra hội thảo "Hành động vì một Phú Quốc xanh, không phát thải". Hội thảo do báo Tuổi Trẻ và UBND TP Phú Quốc cùng các đơn vị liên quan phối hợp tổ chức.

Hội thảo là hoạt động đầu tiên và trọng điểm nằm trong tuyến truyền thông dài hơi "Phú Quốc Xanh - Đồng hành cùng APEC" của dự án Việt Nam Xanh do báo Tuổi Trẻ khởi xướng.

Phú Quốc hướng tới đô thị Net Zero đầu tiên của Việt Nam

Phát biểu khai mạc, nhà báo Trần Xuân Toàn - phó tổng biên tập báo Tuổi Trẻ - chia sẻ một video về chương trình cách nay 9 năm báo Tuổi Trẻ đã phối hợp cùng huyện Phú Quốc (nay là thành phố Phú Quốc) thực hiện về chủ đề du lịch xanh.

Hôm nay, ban tổ chức chia sẻ lại đoạn video của chương trình năm đó như một lời nhắc nhớ rằng hành trình xây dựng một Phú Quốc phát triển bền vững đã được khởi động từ rất sớm, với tâm huyết, trách nhiệm và sự đồng hành của nhiều bên.

Theo ông Trần Xuân Toàn, hôm nay, ngày 10-6, câu chuyện ấy đã lớn hơn rất nhiều. Chúng ta không chỉ nói về một điểm đến xanh, mà là một Phú Quốc xanh đồng hành cùng APEC - một tầm nhìn chiến lược kéo dài đến năm 2027, khi thành phố vinh dự trở thành đô thị thứ ba sau Hà Nội và Đà Nẵng đăng cai hội nghị cấp cao APEC. 

Đây không chỉ là niềm tự hào, mà còn là trách nhiệm lớn.

Trên hành trình này, 5 trụ cột "Phú Quốc xanh" cần được xác lập rõ ràng và hành động cụ thể

Thứ nhất là giao thông xanh. Đô thị Net Zero chỉ có thể đạt được nếu chúng ta chuyển đổi phương tiện vận tải sang các hình thức ít phát thải, như xe điện, xe đạp công cộng. 

Thứ hai là năng lượng xanh. Phát triển năng lượng tái tạo như điện mặt trời, điện gió cho các hoạt động sinh hoạt, dịch vụ và sản xuất là yếu tố bắt buộc. 

Trụ cột thứ ba là hạ tầng xanh. Không thể có đô thị xanh nếu thiếu quy hoạch và đầu tư hạ tầng bền vững - từ hệ thống xử lý nước, chất thải, đến không gian công cộng và thiết kế đô thị thích ứng khí hậu.

Du lịch xanh. Đây là lĩnh vực mà Phú Quốc đã có khởi đầu từ 9 năm trước. Nhưng cần làm sâu hơn, từ việc tái sử dụng nước, hạn chế rác thải nhựa, đến xây dựng ý thức du khách, doanh nghiệp dịch vụ không xả thải ra môi trường.

Cuối cùng là trụ cột quản trị xanh: Không có doanh nghiệp hay người dân nào hành động hiệu quả nếu thiếu khung chính sách đúng đắn, minh bạch và khuyến khích từ cả cấp địa phương lẫn trung ương. Đây là nền tảng để các trụ cột trên được thực thi một cách đồng bộ.

Và chúng ta không thể thiếu truyền thông. 

"Chúng tôi mong muốn giữ vai trò là đầu mối lan tỏa thông tin, kết nối các bên, tạo động lực để người dân, doanh nghiệp và chính quyền cùng nhìn về một hướng, về một Phú Quốc không chỉ đẹp, mà còn xanh và bền vững lâu dài", ông Trần Xuân Toàn khẳng định.

Cần bước đi vững chắc nếu Phú Quốc muốn đón 10 triệu lượt khách

Ông Lê Quốc Anh - Bí thư Thành ủy Phú Quốc - cho biết Phú Quốc thời gian qua có sự phát triển thần tốc, thể hiện sự cố gắng nỗ lực của các cơ quan nhà nước, của người dân, đặc biệt là doanh nghiệp. Sự hợp lức này cùng tiềm năng to lớn của đảo đã được biến thành lợi thế, đưa Phú Quốc trở thành thiên đường nghỉ dưỡng với 5 triệu lượt khách trong năm 2024, trong đó khách quốc tế là một triệu lượt. 

"Tuy nhiên nếu không có giải pháp, nhận thức, sự chuẩn bị thì Phú Quốc không thể đón được trên 10 triệu lượt khách như thành phố Đà Nẵng hiện nay. Thậm chí nếu đón được 10 triệu lượt khách mà không có giải pháp tốt thì sẽ trở thành một rủi ro. Tôi mong muốn đây là một buổi đầu, nhưng với tâm thế mới hơn, quyết tâm mới hơn, là điểm khởi đầu cho chuỗi chương trình mà chúng ta làm", ông Lê Quốc Anh đặt vấn đề. 

Ba giải pháp chiến lược cho Phú Quốc xanh đến 2027

Phát biểu tại hội thảo, ông Hồ Kiên Trung - phó cục trưởng Cục Môi trường (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) - đánh giá hội thảo là dịp quan trọng để lan tỏa tình yêu biển, nâng cao ý thức bảo vệ môi trường biển đảo, khẳng định quyết tâm phát triển bền vững và cũng là dịp để tất cả cùng chung tay xây dựng thành phố Phú Quốc xanh, phát triển bền vững và không phát thải.

Ông Trung gợi ý ba vấn đề cho xây dựng Phú Quốc xanh trong thời gian tới.

Một là kinh tế tuần hoàn, tư duy tuần hoàn. Hiện rác thải mỗi ngày ở Phú Quốc là 150-200 tấn, nếu tiếp tục chôn lấp như hiện nay sẽ bị quá tải. Vì vậy, tư duy tuần hoàn, kinh tế tuần hoàn đã được luật hóa cần được áp dụng một cách triệt để. Muốn làm được thì khâu bắt buộc là phải phân loại chất thải đầu nguồn.

Tiếp đến là thu gom, tái sử dụng hoàn toàn nước thải phát sinh từ hoạt động sản xuất, kinh doanh, sinh hoạt trên biển đảo. Theo ông Trung, Phú Quốc được thiên nhiên ban tặng nguồn nước ngọt phong phú nhưng nếu khai thác quá mức thì cũng dần cạn kiệt. Vì vậy việc tái sử dụng, xử lý nước thải là vấn đề cần đặt ra trong thời gian tới, thậm chí thu gom nước mưa để xử lý, tái sử dụng

Hai là giải pháp phát triển hạ tầng xanh, thông minh và bền vững. Hạ tầng xanh là huyết mạch của đô thị xanh, và Phú Quốc cần đi đầu trong giao thông xanh. Cần có chính sách mạnh, khuyến khích chuyển xe taxi, xe dịch vụ chạy xăng sang sử dụng điện. Đi cùng với đó là có kế hoạch đầu tư hạ tầng để sử dụng năng lượng sạch (điện gió, mặt trời).

Ba là xây dựng du lịch sinh thái giá trị cao gắn với bảo tồn di sản văn hóa bản địa. Du lịch là kinh tế mũi nhọn nhưng không thể phát triển bằng mọi giá. Phú Quốc cần hướng tới du lịch giá trị cao, tác động thấp. 

Trong bối cảnh thế giới đang đối mặt với những thách thức lớn về biến đổi khí hậu và ô nhiễm môi trường, việc chuyển đổi sang mô hình phát triển bền vững đã trở thành xu thế tất yếu. Việt Nam, với tầm nhìn trở thành quốc gia phát triển bền vững, đang từng bước khẳng định vai trò dẫn đầu trong khu vực.

Ông Trung nói Cục Môi trường mong muốn tiếp tục đồng hành với tỉnh Kiên Giang trong xây dựng Phú Quốc xanh không phát thải trong thời gian tới. Trước mắt, cục triển khai mô hình thu gom phân loại và tái chế chất thải rắn ở Phú Quốc trong năm 2025, kết thúc năm 2026.

Ông Lê Quốc Anh, bí thư Thành ủy Phú Quốc, cho biết hội thảo này với mong muốn truyền tải thông điệp có ý nghĩa thực tiễn sâu sắc về Phú Quốc Xanh - Tiên phong cho APEC 2027, lan tỏa tương lai bền vững.

Đây là dịp kết nối giữa chính quyền, các nhà quản lý, các chuyên gia, các doanh nghiệp và người dân cùng trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm, đưa ra các giải pháp khả thi, cụ thể từ chính sách trạm sạc, tài trợ tài chính cho xe điện đến sáng kiến du lịch xanh và giảm rác thải.

Đặc biệt, tại sự kiện còn có lễ ký kết "Tuyên bố cùng hành động vì Phú Quốc Xanh" giữa đại diện chính quyền, doanh nghiệp và các tổ chức quốc tế nhằm khẳng định cam kết mạnh mẽ trong việc giảm phát thải, xây dựng đô thị xanh và bền vững.

Những cái "khó" của Phú Quốc khi chuyển đổi xanh

Ông Bùi Quốc Thái - giám đốc Sở Du lịch Kiên Giang - cho biết xây dựng du lịch xanh bền vững, đẳng cấp quốc tế Phú Quốc vừa là xu hướng, vừa là mục tiêu và là trách nhiệm của ngành du lịch Kiên Giang đang hướng đến.

Những năm qua, ngành du lịch Kiên Giang đang có bước phục hồi và phát triển trở lại. Năm 2024 du lịch Kiên Giang phát triển mạnh mẽ và vượt qua thời điểm năm 2019 (thời điểm đỉnh cao của du lịch Kiên Giang), lượng khách du lịch đã tăng 12,3% so với 2019 (thời điểm trước dịch COVID-19); khách quốc tế cũng đã tăng 37,2%; đóng góp 11,8%vào GRDP của tỉnh góp phần đưa du lịch trở thành ngành kinh tế quan trọng của tỉnh.

Tuy nhiên ông Thái cho biết thêm du lịch cũng còn đối mặt nhiều khó khăn, thách thức; kết cấu hạ tầng phục vụ du lịch chưa theo kịp yêu cầu phát triển; cơ sở vật chất kỹ thuật, dịch vụ, trang thiết bị thân thiện với môi trường còn hạn chế; thiếu cơ sở có quy mô lớn, chất lượng cao theo hướng gần gủi với thiên nhiên; thiếu nguồn nhân lực có tay nghề. 

Trong khi đó, việc xử lý rác thải, nước thải chưa được quan tâm đầu tư đúng mức, làm ảnh hưởng đến du lịch phát triển bền vững. Xu hướng du lịch xanh, du lịch tái tạo, hướng tới phát triển bền vững đang nhận được sự quan tâm của rất nhiều du khách. 

Năm 2021, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt "Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn 2050". Trong đó, ngành du lịch, được yêu cầu thúc đẩy quá trình chuyển đổi xanh bằng cách "xây dựng các chương trình về văn hóa sống, lối sống xanh và phát triển sản phẩm du lịch xanh; xây dựng và áp dụng mô hình phát triển du lịch theo hướng tăng trưởngxanh tại các khu du lịch, điểm du lịch; xây dựng tiêu chí và triển khai dán nhãn dulịch xanh cho các cơ sở kinh doanh du lịch".

"Phú Quốc được Trung ương chọn làm nơi tổ chức Diễn đàn hợp tác kinh tế Châu Á - Thái Bình Dương (APEC-2027) và yêu cầu đặt ra rất cao để làm sao làm hài lòng các chính khách đến từ các nước thành viên APEC cũng như các khách mời quốc tế. 

Thời gian không nhiều nhưng khối lượng công việc là rất lớn từ đầu tư xây dựng cơ sở vật chất kỹ thuật, đào tạo nguồn nhân lực, xây dựng mới sản phẩm dịch vụ, xúc tiến quảng bá…đặc biệt là xây dựng du lịch xanh bền vững để nâng tầm du lịch, chào đón APEC-2027", ông Thái nói.

Để nâng tầm du lịch, chào đón APEC, địa phương chủ động vận động các doanh nghiệp du lịch từng bước thực hiện chuyển đổi xanh để chung tay bảo vệ môi trường, góp phần phát triển du lịch trở thành ngành kinh tế xanh trên cơ sở phát triển các sản phẩm du lịch xanh, dịch vụ xanh và quan trọng nhất là nâng cao nhận thức và hành động của doanh nghiệp du lịch theo hướng chuyển đổi xanh để ngành du lịch phát triển bền vững, hiệu quả. 

Bước đầu quá trình triển khai thực hiện còn nhiều hạn chế, bất cập và chưa có bước đột phá rõ rệt. Nguyên nhân được ông Thái xác định là do nhận thức chưa đầy đủ về tăng trưởng xanh; thiếu cơ chế và hướng dẫn cụ thể về phát triển du lịch theo hướng tăng trưởng xanh; vấn đề tài chính và đầu tư; việc tiêu thụ năng lượng, tài nguyên; tình trạng xả thải của phương tiện và điểm đến còn cao; hiệu quả áp dụng cơ chế chính sách còn hạn chế…

Phú Quốc đã giảm được 30% rác thải nhựa như cam kết 

Đây là tin vui mà bà Nguyễn Thị Mỹ Quỳnh - quản lý dự án thuộc Tổ chức Quốc tế về Bảo tồn Thiên nhiên - cho biết đem đến hội thảo. 

Theo bà, những năm gần đây ô nhiễm rác thải nhựa trở thành thách thức toàn cầu. Từ năm 2017 tổ chức này đã phối hợp Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (nay là Bộ Nông nghiệp và Môi trường) triển khai nhiều hoạt động, trong đó các dự án ở Phú Quốc đồng hành từ năm 2018 với phong trào Phú Quốc không rác thải nhựa. 

Từ số liệu khoa học có được hơn 5 năm đồng hành cùng Phú Quốc cho thấy mật độ trung bình rác thải nhựa đại dương ở Phú Quốc 0,93kg rác nhựa/m; 88 mảnh rác nhựa/mét. 

Cũng theo bà Quỳnh, thời điểm hiện nay đánh dấu 5 năm Phú Quốc cam két với quốc tế về quản lý rác thải nhựa và rác thải sinh hoạt. Mục tiêu đến năm 2025 Phú Quốc giảm 30% lượng rác thải nhựa thải ra môi trường (tương đương 348 tấn). 

Số liệu tính đến năm 2023 cho kết quả giảm thiểu được 21%, đạt được 2/3 (tương đương 75%) so với mục tiêu cam kết. Bà Quỳnh nhận định con số đạt được như trên cho thấy nỗ lực của tập thể chính quyền, doanh nghiệp, tổ chức, cộng đồng dân cư, người dân, khách du lịch ở Phú Quốc. 

"Với kết quả mà Phú Quốc đang đạt được, tổ chức quốc tế rất trân trọng nỗ lực này. Tôi tin năm 2025 Phú Quốc sẽ giảm được 30% rác thải nhựa như mục tiêu", bà Quỳnh nói.

Tuổi Trẻ Online đang cập nhật.

Phú Quốc xanh - đồng hành cùng APEC 2027 - Kỳ 3: Nhiều nỗ lực để Phú Quốc giảm phát thải

Kiên Giang đang quyết liệt thực hiện các giải pháp để có một Phú Quốc xanh phục vụ APEC 2027, một điểm đến xanh mẫu mực của Việt Nam. Tuy nhiên, chuyển đổi xanh để Phú Quốc phát triển bền vững đang là thách thức không nhỏ đối với địa phương này.