Hé mở bí ẩn về sự bất tử của loài gấu nước

Một loại protein chỉ có trong gấu nước đã khiến sinh vật này trở thành "bất tử" - Ảnh: iStock

Gấu nước hay Tardigrada là một sinh vật có 8 chân, kích thước trung khoảng 0,5 mm nên chỉ nhìn được dưới kính hiển vi. Gấu nước sinh sản bằng cách đẻ trứng, con non nở ra đã có đầy đủ tế bào của con trưởng thành và sinh trưởng bằng cách phân chia tế bào.

Loài vật nhỏ bé này nổi tiếng nhờ khả năng thích nghi với mọi bề mặt môi trường: núi băng tuyết, đáy biển sâu, cát, đất, đá… trong những môi trường sống khắc nghiệt nhất: nơi có nhiệt độ không tuyệt đối (-273,15 độ C) đến trên nhiệt độ sôi của nước (100 độ C), độ phóng xạ cao hay áp suất nước lớn. Khi những loài khác không thể tồn tại thì gấu nước vẫn sinh sôi nảy nở.

Một vài thí nghiệm thậm chí cho thấy chúng có thể sống sót khi tiếp xúc với hóa chất độc hại cực cao và cả không gian ngoài Trái đất.

Trước đó, giới khoa học nhận định rằng một loại protein chỉ có trong cơ thể của gấu nước, có tên là Dsup (protein ức chế tổn thương), đã giúp bảo vệ cơ thể chúng không bị tổn hại trong môi trường khắc nghiệt. Tuy nhiên, chưa ai lý giải được phương thức hoạt động của protein này.

Sau rất nhiều năm nghiên cứu, giờ đây các nhà khoa học từ Đại học California San Diego (Mỹ) đã hé mở bí ẩn về khả năng sinh tồn cao của loài vật này.

Sau khi sử dụng phân tích sinh hóa, các nhà khoa học nhận thấy Dsup liên kết với các nhiễm sắc chất (chromatin - là các chuỗi DNA xoắn kép và các protein đặc biệt ở dạng cấu trúc nucleosome), tạo ra một "đám mây bảo vệ" che chắn các tế bào khỏi tác hại của phân tử phản ứng cao gốc hydroxyl. Những phân tử xuất hiện khi tiếp xúc với tia X.

Phát hiện này không chỉ tăng sự hiểu biết về gấu nước mà còn có thể giúp các nhà khoa học tìm ra cách tạo nên các tế bào sống lâu hơn trong điều kiện khắc nghiệt.

"Về lý thuyết, có vẻ như các liên kết của Dsup sẽ bảo vệ DNA trong nhiều loại tế bào khác nhau nên nó có thể được sử dụng trong một loạt các ứng dụng y sinh học. Chẳng hạn như các liệu pháp tế bào, phát triển các bộ dụng cụ chẩn đoán hoặc phương pháp tăng khả năng sống sót của tế bào có ích, chữa trị bệnh ung thư...", nhà nghiên cứu sinh vật James Kadonaga, Đại học California San Diego, cho biết.

Video: Những độc đáo về loại gấu nước 'siêu năng' mà có thể bạn chưa biết

TTO - Dù nước đun sôi, đông thật lạnh hay nén thật chặt, phơi thật khô, chiếu xạ thật mạnh hoặc quăng vào buồng chân không nhưng loài bọ gấu nước (tardigrade) vẫn cứ phây phây với tất cả những màn tra tấn "hành xác" này.