Hàng mua qua sàn chưa đến 50.000 đồng/đơn, VCCI phản đối miễn thuế hàng giá trị nhỏ

VCCI vừa có công văn gửi Bộ Tài chính góp ý về dự thảo nghị định quy định về quản lý hải quan đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu giao dịch qua thương mại điện tử và chỉ ra nhiều điểm chưa phù hợp trong dự thảo, đặc biệt là các quy định liên quan đến miễn thuế và kiểm tra chuyên ngành.

Giá trị trung bình khoảng 43.682 đồng/đơn

Một trong những điểm gây lo ngại lớn nhất là quy định tại điều 12 dự thảo về việc miễn thuế nhập khẩu với đơn hàng có giá trị nhỏ (từ 1 triệu đồng trở xuống). 

VCCI cho rằng cơ chế này chưa thực sự phù hợp và có nguy cơ tiếp tục tạo ra sự không bình đẳng với hàng hóa sản xuất trong nước. Lý do là phần lớn hàng hóa nhập khẩu sẽ được miễn thuế nhập.

Dẫn chứng được đưa ra là năm 2024, hơn 324 triệu sản phẩm nhập khẩu đã được bán qua một sàn thương mại điện tử lớn là Shopee, tạo ra doanh thu 14.200 tỉ đồng, với giá trị trung bình chỉ khoảng 43.682 đồng/sản phẩm.

Như vậy, quy định ngưỡng 1 triệu đồng đồng nghĩa với việc phần lớn hàng hóa thương mại điện tử nhập khẩu sẽ không chịu thuế nhập khẩu.

Điều này tạo ra sự bất bình đẳng khi các doanh nghiệp trong nước vẫn phải nộp thuế nhập khẩu đối với nguyên vật liệu nhập khẩu để sản xuất hàng hóa, trong khi hàng hóa thương mại điện tử được miễn hoàn toàn. Sự bất bình đẳng này vô hình trung tạo lợi thế cạnh tranh cho hàng hóa nước ngoài. 

VCCI cho rằng cần thiết phải cân nhắc áp dụng một chính sách thuế nhập khẩu toàn diện, không miễn giảm với hàng hóa thương mại điện tử nhập khẩu. 

Tuy nhiên, việc này gặp thách thức do số lượng mã HS trong mỗi chuyến hàng thương mại điện tử rất lớn và khó xác định. 

Thực tế, quy định miễn thuế với ngưỡng 1 triệu đồng cũng xuất phát từ nguyên lý chi phí hành thu với sản phẩm giá trị nhỏ có thể lớn hơn số thuế thu được.

Để giải quyết vấn đề này, VCCI đề xuất đơn giản hóa biểu thuế cho hàng hóa thương mại điện tử dựa trên kinh nghiệm quốc tế. 

Có thể gộp các mã HS thành một số "giỏ hàng hóa" theo nhóm ngành hoặc công dụng, mỗi giỏ tương ứng với một mức thuế suất cụ thể, tương tự cách Canada đã áp dụng. Điều này giúp doanh nghiệp dễ dàng phân loại hàng hóa thay vì tranh luận mã HS chi tiết.

Do đó, VCCI đề nghị cơ quan soạn thảo cân nhắc sửa đổi quy định thuế nhập khẩu theo hướng quy định biểu thuế suất đơn giản hóa và áp dụng cho mọi đơn hàng thương mại điện tử bất kể giá trị.

Quản lý, kiểm tra chuyên ngành theo người bán

Tương tự vấn đề thuế, điều 11.1 dự thảo dự kiến miễn giấy phép, điều kiện, kiểm tra chuyên ngành với hàng hóa nhập khẩu có giá trị từ 1 triệu đồng trở xuống, với tổng giá trị mỗi năm không quá 48 triệu đồng với mỗi tổ chức, cá nhân. Quy định này đang thiết kế theo hướng quản lý theo người mua (người nhập khẩu).

Theo VCCI, quy định này chưa phù hợp với đặc thù thương mại điện tử và có thể tạo ra lỗ hổng chính sách. 

Việc áp dụng ngưỡng 1 triệu đồng không mang lại hiệu quả đáng kể, bởi phần lớn hàng nhập khẩu đều có giá trị thấp. 

Điều này khiến đa số hàng hóa thương mại điện tử không phải qua thủ tục cấp phép hay kiểm tra chuyên ngành, dù tổng giá trị hàng bán vào Việt Nam rất lớn, tạo ra sự bất bình đẳng so với hàng hóa sản xuất trong nước.

Cách thức thiết kế hiện tại vẫn dựa trên tư duy nhập khẩu truyền thống, trong khi giữa hai hình thức có sự khác biệt rõ rệt.

Với nhập khẩu truyền thống, doanh nghiệp nhập khẩu là các tổ chức chuyên nghiệp, danh tính rõ ràng, chịu kiểm soát chặt chẽ. Trong khi đó, thông tin người bán nước ngoài khó kiểm chứng, thường xuyên thay đổi. Thế nên, cơ quan nhà nước thường kiểm soát theo người mua.

Với nhập khẩu qua thương mại điện tử, thông tin về người bán (kể cả người bán nước ngoài) rõ ràng hơn nhiều so với người mua, được kiểm soát bởi sàn thương mại điện tử. Đơn hàng thường tập trung vào một số người bán nhất định, giúp giám sát tập trung và hiệu quả hơn.

Vì vậy, VCCI đề xuất chuyển sang quản lý theo người bán thay vì tiếp tục quản lý theo người mua. Cụ thể, có thể miễn kiểm tra chuyên ngành cho người bán có số lượng đơn hàng nhỏ và yêu cầu người bán có số lượng đơn hàng lớn tuân thủ quy định về giấy phép, kiểm tra chuyên ngành tương tự hoạt động chuyển phát nhanh.

Cơ chế này sẽ đảm bảo quản lý theo rủi ro, tập trung vào hàng hóa có khối lượng giao dịch lớn. Từ những phân tích trên, VCCI đề nghị cơ quan soạn thảo cân nhắc xây dựng cơ chế quản lý giấy phép, kiểm tra chuyên ngành theo người bán.

Đau đầu vì thuế hàng nhập giá trị nhỏ qua thương mại điện tử

Nhiều nhà bán hàng, doanh nghiệp trong nước đang đau đầu với thông tin về dự thảo thuế mới vì ảnh hưởng trực tiếp đến kinh doanh, thách thức lớn về khả năng cạnh tranh với hàng hóa nhập khẩu qua các sàn thương mại điện tử.