Hàng loạt doanh nghiệp nhà nước lỗ nặng, nợ hàng chục ngàn tỉ khó đòi

Công ty Đầu tư tài chính nhà nước TP.HCM - đơn vị được nhắc nhiều trong báo cáo kiểm toán vừa công bố - Ảnh: Q.ĐỊNH

Thông tin trên được Kiểm toán Nhà nước đưa ra trong báo cáo tổng hợp kết quả kiểm toán năm 2018, vừa trình Quốc hội.

Vẫn nhiều doanh nghiệp nhà nước thua lỗ

Theo Kiểm toán Nhà nước, lỗ lũy kế đến hết năm 2017 của Tổng công ty CP Xây lắp dầu khí là 3.377 tỉ đồng; Công ty CP Nghe nhìn toàn cầu (AVG) thuộc MobiFone lỗ 73 tỉ đồng. 

Từ thua lỗ, nhiều doanh nghiệp nhà nước đã âm vốn chủ sở hữu như Công ty CP Hóa dầu và xơ sợi dầu khí âm vốn 1.780 tỉ đồng, Công ty CP Đầu tư tài chính Công đoàn dầu khí VN 172 tỉ đồng và Công ty TNHH MTV Công nghiệp tàu thủy Dung Quất 1.159 tỉ đồng. 

Vì thua lỗ lớn, Tổng công ty Cơ khí giao thông vận tải Sài Gòn (SAMCO) phải giải thể Công ty TNHH Vận tải sông Sài Gòn.

Bên cạnh đó, nhiều khoản đầu tư, góp vốn ngoài ngành của các tập đoàn, tổng công ty cũng thua lỗ. Ví dụ, Tập đoàn Dầu khí VN (PVN) có 7 khoản đầu tư ngoài ngành lỗ lũy kế lớn. Công ty mẹ - PVOil đầu tư vào 11 đơn vị bị lỗ. 

Công ty Đầu tư tài chính nhà nước TP.HCM (HFIC) cũng đầu tư vào 7 công ty, lỗ lũy kế 105 tỉ đồng. Công ty TNHH MTV Quản lý, kinh doanh nhà TP.HCM đầu tư vào 1 đơn vị, lỗ lũy kế tới 286 tỉ đồng. 

Tổng công ty Nông nghiệp Sài Gòn (Sagri) đầu tư vào 8 công ty liên doanh, liên kết và đầu tư dài hạn khác, lỗ lũy kế 315 tỉ đồng.

Lãng phí đất đai

Kiểm toán Nhà nước cũng chỉ ra một loạt những sai sót, yếu kém của các tập đoàn, tổng công ty nhà nước, doanh nghiệp nhà nước trong quản lý và sử dụng đất công.

Theo Kiểm toán Nhà nước, diện tích, số lượng cơ sở đất mà các tập đoàn, tổng công ty và doanh nghiệp nhà nước được giao rất lớn. Song bản thân doanh nghiệp và các cơ quan nhà nước có thẩm quyền quản lý chưa chặt chẽ khiến nhiều diện tích đất chưa sử dụng, sử dụng không hiệu quả, gây lãng phí.

Cụ thể, Tổng công ty Khánh Việt có 286ha đất chưa sử dụng, Công ty Cấp nước Sài Gòn (Sawaco) 18,92ha, Tập đoàn Bưu chính viễn thông VN (VNPT) 7,01ha...

Mặt khác, hàng nghìn hecta đất công được sử dụng không hiệu quả. Cụ thể, công ty mẹ - Tổng công ty Thương mại Sài Gòn TNHH MTV (Satra) có 2 khu đất đã được UBND TP.HCM chấp thuận chủ trương đầu tư từ nhiều năm trước nhưng chậm triển khai thực hiện. HFIC có tới 37 địa chỉ nhà, đất kinh doanh trống, chưa cho thuê. 

Bên cạnh đó, đất công cũng bị nhiều doanh nghiệp nhà nước sử dụng không đúng mục đích. Trong đó, Tổng công ty Nông nghiệp Sài Gòn (Sagri) 140,08ha, Công ty Cấp nước Sài Gòn (Sawaco) 3,57ha, Tổng công ty Văn hóa Sài Gòn 0,01ha...

Không chỉ thế, Kiểm toán Nhà nước cũng điểm danh một loạt "ông lớn" được giao đất nhưng chưa ký hợp đồng thuê đất hoặc có đầy đủ hồ sơ pháp lý, chưa thực hiện đầy đủ nghĩa vụ tài chính với Nhà nước. Đó là Tổng công ty Dầu VN (PVOil); Tập đoàn Bưu chính VN (VNPT) với một loạt công ty con VNPT TP.HCM, VNPT Lâm Đồng, VNPT Gia Lai...

TTO - Được cho là ưu ái nhiều, các doanh nghiệp nhà nước vẫn gặp rất nhiều khó khăn. Liệu có nên buộc các doanh nghiệp nhà nước cạnh tranh sòng phẳng trên thị trường để phát triển?