Nhưng liệu LĐBĐ Đông Nam Á (AFF) sẽ tận dụng cơ hội để đưa ASEAN Cup lên một tầm cao mới, hay chấp nhận vị thế "làng nhàng" như hiện tại?

Thay đổi phù hợp xu thế?

Trước thềm giải ASEAN Cup 2024, LĐBĐ Thái Lan (FAT) đưa ra một thông tin làm nức lòng người hâm mộ Đông Nam Á. Đó là FIFA đã công nhận ASEAN Cup chính thức trở thành giải đấu loại A, bậc 1. 

Nhưng mặt khác, điểm số từ thành tích thi đấu tại ASEAN Cup 2024 vẫn nằm trong nhóm thấp nhất (bậc 5), do giải đấu nằm ngoài lịch FIFA Days (các giai đoạn lịch thi đấu quốc tế do FIFA ấn định hằng năm, buộc mọi CLB phải nhả cầu thủ cho tuyển quốc gia).

Nói nôm na, ASEAN Cup 2024 đã là giải đấu cấp cao nhất, một cách "hữu danh nhưng vô thực" vào năm nay. Nếu ở lần tổ chức tiếp theo, AFF thống nhất tổ chức giải đấu thuộc FIFA Days, ASEAN Cup sẽ danh chính ngôn thuận trở thành giải đấu loại A, bậc 1. 

Đồng thời mang lại phần thưởng và vị thế tương tự các giải đấu lớn khác. Hay ít nhất, các CLB - dù là ở châu Âu hay châu Á - cũng đều phải nhả quân cho các đội tuyển quốc gia tham dự ASEAN Cup. Ở ASEAN Cup 2024, Indonesia hoàn toàn không thể mang theo đội hình chính của họ, với phần đông là các cầu thủ đang chơi bóng ở châu Âu.

Phương án khả dĩ nhất, được giới truyền thông khu vực tán thành rộng rãi đó là chuyển ASEAN Cup sang mùa hè, tương tự như World Cup, Euro, Copa America… Nếu là vài năm trước, phương án này gặp khó ngay từ các giải vô địch quốc gia bản địa. 

Nhưng giờ đây, hầu hết các giải vô địch quốc gia trong khu vực đều đã chuyển thời gian thi đấu theo công thức tương tự bóng đá châu Âu. Tức là bắt đầu từ mùa thu năm nay đến mùa hè năm sau, thay vì gói gọn trong một năm dương lịch như trước đây. Điển hình là V-League, vào năm 2023 diễn ra từ tháng 2 đến tháng 8 của năm. Nhưng từ năm 2024 lại bắt đầu mùa giải vào tháng 9-2024 và kết thúc vào tháng 6-2025.

Tương tự, bóng đá Thái Lan, Indonesia, Malaysia, Singapore cũng đã lần lượt thay đổi thời gian thi đấu để dần phù hợp với xu thế của làng bóng đá đỉnh cao.

Có nhất thiết phải nâng tầm?

Nhưng mọi chuyện không chỉ đơn giản như vậy. ASEAN Cup đổi lịch sang mùa hè lại nhiều khả năng trùng với các trận đấu vòng loại World Cup. Lấy ví dụ năm 2024, Việt Nam đã đá 2 trận cuối cùng giai đoạn 2 vòng loại World Cup 2026 vào tháng 6. Vì vậy, việc đổi lịch sẽ rất phức tạp.

Những năm gần đây đã có nhiều tranh cãi về việc AFC Asian Cup (Giải vô địch châu Á) và AFCON (Giải vô địch châu Phi) cũng nên đổi lịch sang mùa hè để phù hợp với bóng đá châu Âu. Nhưng cho đến nay, thay đổi vẫn chưa được đưa ra vì còn nhiều yếu tố liên quan đến truyền thống, thời tiết…

Thêm vào đó là câu hỏi ASEAN Cup có nhất thiết phải… nâng cấp? Không phải mọi giải đấu khu vực trên thế giới đều nỗ lực vươn lên, quy tụ nhiều ngôi sao. Điển hình là Giải vô địch Đông Á (EAFF Cup) và Giải vô địch Ả Rập (Arabian Gulf Cup). Trong khi Arabian Gulf Cup ấn định thời gian diễn ra giải là tháng 12 hoặc tháng 1 thì EAFF Cup lại thay đổi xoành xoạch. Điểm chung của hai giải đấu này: các đội bóng mạnh như Saudi Arabia, Hàn Quốc, Nhật Bản đều chỉ cử đội hình dự bị. 

Đó là điều dễ hiểu với những giải đấu chỉ mang tầm cỡ khu vực, với trình độ chênh lệch lớn. Ví dụ như ở EAFF Cup 2024, Nhật Bản thắng hủy diệt Hong Kong dù chỉ toàn triệu tập các cầu thủ chơi bóng trong nước.

Nếu ASEAN Cup được cải thiện, liệu trình độ của các đội tuyển Timor Leste, Lào hay Campuchia có được nâng cao? Rất khó. Và một khi thời gian thi đấu của ASEAN Cup và vòng loại World Cup là sít sao, liệu các đội bóng nhiều tham vọng như Thái Lan, Indonesia có cử "đại quân" dự giải khu vực?

Giải đấu loại A hay loại B, cấp độ 1 hay cấp độ 5, nhìn chung đó chỉ là những "cấp bậc hành chính" mà FIFA đặt ra một cách chiếu lệ. Bóng đá - trò chơi ngày càng thương mại hóa không đơn giản như thế.

Đình Triệu đoạt thủ môn xuất sắc nhất ASEAN Cup 2024 từng nghỉ chơi bóng đá 10 năm trước

Trong lần đầu khoác áo đội tuyển Việt Nam tại một giải đấu chính thức, thủ môn Đình Triệu đã giành danh hiệu Thủ môn xuất sắc nhất và cùng đội giành chức vô địch ASEAN Cup 2024.