Hà Lan tìm lời giải mới cho mục tiêu giảm rác thải nhựa

Một cửa hàng thu gom chai và lon nhựa để tái chế, được gọi là "Statiegeld Retourshop" ở Rotterdam. Cửa hàng này cho phép người dân trả lại các chai và lon nhựa đã qua sử dụng để nhận lại tối đa 25 xu cho mỗi sản phẩm - Ảnh: theguardian.com

Các cửa hàng Statiegeld vừa khai trương tại Rotterdam và Amsterdam cho phép người dân mang chai nhựa hoặc lon đã qua sử dụng đến bỏ vào máy xử lý để nhận lại khoản tiền đặt cọc đã trả khi mua hàng. Mức hoàn tiền dao động từ 15 đến 25 xu, tùy loại và kích cỡ bao bì.

Thống kê của Verpact - đơn vị điều hành chương trình - cho biết, chỉ riêng cửa hàng đầu tiên ở Rotterdam đã thu hồi hơn một triệu sản phẩm kể từ khi mở cửa vào tháng 5-2025.

Mục tiêu của Hà Lan là thu hồi ít nhất 90% số chai và lon bán ra, song hiện mới đạt 77% đối với chai nhựa và 84% đối với lon - dù vẫn cao hơn đáng kể so với nhiều quốc gia khác. Việc mở các cửa hàng thu hồi chuyên biệt được kỳ vọng sẽ khắc phục hạn chế của hệ thống máy "bán hàng tự động đảo ngược" tại siêu thị, vốn chỉ nhận bao bì của thương hiệu mà cửa hàng đó bán và đôi khi bị quá tải.

Bà Hester Klein Lankhorst, Giám đốc điều hành Verpact, cho biết ngành công nghiệp đồ uống có trách nhiệm thu gom, tái chế bao bì và báo cáo kết quả cho chính phủ. 

Vật liệu thu hồi, chủ yếu là nhựa PET, sẽ được làm sạch, phân loại và tái chế thành bao bì mới. Năm 2023, trung bình mỗi chai PET tại Hà Lan đã chứa 44% nguyên liệu tái chế; từ năm 2025, con số này phải đạt tối thiểu 25% theo quy định.

Nghiên cứu của Bộ Cơ sở hạ tầng và quản lý nguồn nước Hà Lan, công ty CE Delft và Đại học Utrecht cho thấy, kể từ khi chương trình mở rộng, lượng chai nhựa và lon nhỏ trong rác thải đã giảm tới 69%. 

Tuy nhiên, vẫn còn những lo ngại về chi phí vận hành, tình trạng rác thải gia tăng quanh các điểm tập kết do người thu gom bới tìm, cũng như mức tiền đặt cọc còn thấp đối với bao bì nhỏ, chưa đủ sức khuyến khích giảm tiêu thụ.

Các chuyên gia đánh giá, mô hình cửa hàng Statiegeld là giải pháp tạm thời hữu ích, nhưng để đạt mục tiêu dài hạn, Hà Lan cần mở rộng hệ thống thu hồi tới mọi cửa hàng bán lẻ và tăng tính thuận tiện cho người dân.

Bà Lankhorst nhấn mạnh: "Không có giải pháp thần kỳ nào cả. Nhưng nếu giúp mọi người dễ dàng lấy lại tiền đặt cọc và bỏ rác đúng nơi, chúng ta sẽ tiến gần hơn tới mục tiêu giảm rác thải nhựa".