02/02/2012 05:24 GMT+7

Gần 100 nhà vườn Huế "biến mất"

NGUYÊN LINH
NGUYÊN LINH

TT - Huế đang nỗ lực thu hút du khách bằng việc đăng cai tổ chức Năm du lịch quốc gia Bắc Trung bộ 2012 với chủ đề chính: du lịch di sản.

Thế nhưng, thật nghịch lý, Huế lại đang thả nổi một loại hình di sản rất đặc trưng của mình: nhà vườn.

Phóng to
Ngôi nhà vườn 38/3 Lê Thánh Tôn, TP Huế (trong danh mục bảo tồn) chỉ còn lại nhà rường cổ chen giữa hai căn nhà hiện đại mới xây, không còn vườn nữa - Ảnh: Nguyên Linh
Xem video do Truyền hình Tuổi Trẻ thực hiện

Kỳ họp Hội đồng nhân dân tỉnh cuối năm 2011 đã đưa ra một con số khiến nhiều người bức xúc: gần 100 ngôi nhà vườn trong danh mục cần bảo tồn đã “biến mất” trong năm năm qua. Con số chính xác mà UBND TP Huế đưa ra vào thời điểm tháng 12-2011: hiện chỉ còn 52 ngôi nhà vườn trong danh mục bảo tồn vẫn tồn tại. Số còn lại (98 nhà) đã bị phá dỡ ngôi nhà rường, chia năm xẻ bảy ngôi vườn, xem như là “biến mất” nhà vườn - một di sản đặc trưng của Huế.

Sức ép nhà ở

Ngôi nhà vườn tọa lạc ở 38/3 Lê Thánh Tôn thuộc vùng Thành nội Huế, xây dựng từ năm 1932, là một trong 150 ngôi nhà vườn cần bảo tồn. Cách đây hai năm, hai căn nhà hiện đại (của hai người con trai gia chủ) lần lượt mọc lên “kẹp chặt” ngôi nhà rường cổ ở giữa, sân vườn và cổng nhà cũng đã được bêtông hóa. Khu vườn xưa ngày nào giờ không còn nữa.

“Nhà tôi có đến hơn 10 người, không thể sống mãi trong căn nhà cổ chật hẹp được” - người con trai của gia chủ nói. Tương tự, ngôi nhà vườn tọa lạc tại số 64 Hàn Thuyên gần đó cũng được chọn để bảo tồn, nhưng vẫn được cấp phép xây dựng ngôi nhà hai tầng sát bên ngôi nhà cổ. Khác với chủ nhân những ngôi nhà vườn phải xây thêm nhà vì sức ép về chỗ ở, ngôi nhà vườn tại 66 Đoàn Thị Điểm chỉ có một người ở, nhưng chủ nhà xây thêm căn gác lửng ở bên ngôi nhà cổ để tránh lụt.

Lần theo địa chỉ trong danh sách 150 nhà vườn được bảo tồn, chúng tôi tìm đến khu phố cổ Gia Hội - nơi nổi tiếng là đất của phủ đệ (nơi ở của ông hoàng bà chúa). Phủ thờ ngài Tuy An được xây dựng từ năm 1844 nằm ở 96 Nguyễn Chí Thanh, đã trở thành một “tổ dân phố” với 14 ngôi nhà trệt cấp bốn (mới xây sau này) bao vây ngôi nhà rường cổ năm xưa. Số con cháu của ngài Tuy An (và một số người bên ngoài) quá đông để có thể ở mãi trong một ngôi nhà cổ và giữ ngôi vườn xưa cho nguyên vẹn!

Du lịch nhà vườn “đóng cửa”

Từ nhiều năm nay, nhà vườn Huế ở Phú Mộng - Kim Long là điểm đến được các du khách trong và ngoài nước tìm đến thưởng lãm. Tuy nhiên, thời gian gần đây, nhiều chủ nhân nhà vườn đã “đóng cửa” không đón khách tham quan, vì theo họ vừa mất thời gian, công sức lại không có lợi lộc gì mà cuộc sống gia đình bị xáo trộn.

Bà Nguyễn Thị Minh Trang, người quản lý ngôi nhà vườn số 1 Phú Mộng - Kim Long, nói: “dự án bảo tồn nhà vườn đã phê duyệt cả bốn năm năm nay mà nhà tôi chưa nhận được bất cứ khoản hỗ trợ nào. Hằng ngày phải mặc quần áo đẹp, pha trà tiếp khách, rồi phải giải đáp hàng trăm câu hỏi của khách mà chẳng có một đồng bạc mô cả. Nên tui đành đóng cửa nhà đi làm việc khác, không thì lấy chi mà ăn”.

Ông Nguyễn Ngọc Trinh (88 tuổi) - chủ nhân của nhà vườn Tích Thiện Viên, điểm du lịch số 5 Phú Mộng - kể nhiều lúc đành phải “nói khó” với khách là chủ nhà đi vắng, vì không thể làm du lịch không công mãi được. Dạo quanh một vòng theo “tour du lịch nhà vườn Phú Mộng - Kim Long” thấy khung cảnh buồn hiu. Hầu hết các “điểm đến” trong tour du lịch đều từ chối đón khách, chỉ số ít đón khách một cách rất miễn cưỡng. Có thể thấy, trong khi các hãng lữ hành hưởng lợi, chủ nhà vườn làm không công, còn du khách phải chịu thiệt thòi khi phải bỏ tiền ra để đi tour du lịch kém chất lượng.

Hai văn bản soạn thảo trong bốn năm

Để chặn tình trạng “biến mất” nhà vườn Huế, kỳ họp bất thường của HĐND tỉnh Thừa Thiên - Huế họp cách đây hơn năm năm (ngày 10-4-2006) đã thông qua nghị quyết về “Chính sách bảo vệ nhà vườn Huế giai đoạn 2006-2010”. Tiếp đó, ngày 5-5-2006, UBND tỉnh này đã ban hành quyết định phê duyệt “Đề án chính sách bảo vệ nhà vườn Huế giai đoạn 2006-2010”, cùng với một danh mục 150 nhà vườn có giá trị cần được bảo tồn. Thế nhưng, phải hơn bốn năm sau, khi mà hiệu lực của đề án bảo tồn nhà vườn chỉ còn tính bằng ngày thì UBND tỉnh mới ban hành quyết định thành lập “Quỹ bảo tồn nhà vườn Huế” (ngày 25-11-2010). Chính trong thời gian chính quyền loay hoay với việc soạn thảo hai văn bản nói trên (chính sách và quỹ) thì 98 nhà đã... “biến mất”.

Ông Ngô Anh Tuấn - phó chủ tịch UBND TP Huế, trưởng ban quản lý và bảo vệ nhà vườn Huế - thừa nhận đề án triển khai quá chậm trễ khiến một số chủ nhà vườn đợi chờ mệt mỏi. Nguyên nhân theo ông Tuấn là do công tác soạn thảo, ban hành văn bản kéo dài đến gần bốn năm, bộ máy tổ chức thực hiện nhiều thay đổi, các đơn vị liên quan hoạt động rời rạc, trong khi cơ quan chức năng lại thiếu kiểm tra, đôn đốc.

Tại kỳ họp cuối năm 2011 của HĐND tỉnh, đại biểu Lê Phùng đã chất vấn và đề nghị UBND tỉnh trả lời ai chịu trách nhiệm về việc chậm trễ này khiến gần 100 nhà vườn đã “biến mất”. UBND tỉnh đã không trả lời trực tiếp mà hứa sẽ trả lời bằng văn bản. Tuy nhiên, đến ngày 30-1-2012, bà Phạm Thị Bích Thủy - thường trực HĐND tỉnh - cho biết vẫn chưa nhận được văn bản trả lời của UBND tỉnh.

Nhà vườn Huế là một nét đặc sắc của vùng đất này, nó hàm chứa những giá trị độc đáo thuộc nhiều lĩnh vực: văn hóa, kiến trúc, lịch sử, triết học, tôn giáo, nghệ thuật... phản ánh sự kế thừa văn hóa Việt, đồng thời mang bản sắc riêng của chốn kinh kỳ xưa. Ấn tượng đẹp đẽ đầu tiên khi mọi người đến Huế là sự kết nối chặt chẽ giữa các làng truyền thống (nhà vườn) với khu đô thị trung tâm thành phố, tạo nên một không gian chuyển tiếp hài hòa giữa thiên nhiên với kiến trúc cư trú, thờ tự, sinh hoạt của con người. Nhà vườn Huế được xem như “nơi trú ngụ của tâm hồn xứ Huế”, là tổ ấm kết nối sức sống của gia đình, dòng tộc tạo nên sự đoàn kết tình thân ruột thịt, trong đó nuôi dưỡng những truyền thống tốt đẹp, nề nếp gia phong, lề thói văn hóa dân tộc...

Sở dĩ Huế trở thành di sản văn hóa thế giới không chỉ vì Huế có thành quách, đền đài mà còn có sự liên kết giữa các làng trong thành phố tạo nên bản sắc riêng của Huế. Nếu nhà vườn Huế biến mất đồng nghĩa với việc thành phố vườn mất đi. Huế không còn là Huế nữa.

NGUYÊN LINH

Bình luận hay

Chia sẻ

Tuổi Trẻ Online Newsletters

Đăng ký ngay để nhận gói tin tức mới

Tuổi Trẻ Online sẽ gởi đến bạn những tin tức nổi bật nhất

Bình luận (0)
Tối đa: 1500 ký tự

Tin cùng chuyên mục

Kiến nghị không hồi tố với dự án đã đóng đủ tiền đất trước 1-8-2024

Viện Kinh tế tài nguyên và môi trường TP.HCM kiến nghị không hồi tố các quyết định về tiền đất của cấp tỉnh đối với các dự án đã đóng đủ trước ngày 1-8.

Kiến nghị không hồi tố với dự án đã đóng đủ tiền đất trước 1-8-2024

Đề xuất giảm mạnh tiền chuyển mục đích sử dụng đất nông nghiệp sang đất ở

Bộ Tài chính đề xuất áp dụng mức thu 30-50% phần chênh lệch giá đất khi hộ dân chuyển đất nông nghiệp sang đất ở, nhằm giảm gánh nặng tài chính do bảng giá đất mới tăng cao.

Đề xuất giảm mạnh tiền chuyển mục đích sử dụng đất nông nghiệp sang đất ở

Vùng đông bắc TP.HCM có thể thành thung lũng silicon của Việt Nam?

Việc sáp nhập Bình Dương, Bà Rịa - Vũng Tàu vào TP.HCM hình thành một siêu đô thị sẽ bùng nổ cơ hội đầu tư bất động sản, đặc biệt khu vực đông bắc có mức độ tập trung công nghiệp lớn.

Vùng đông bắc TP.HCM có thể thành thung lũng silicon của Việt Nam?

Chủ đầu tư chung cư Nam An chiếm đoạt 210 tỉ đồng của 496 khách hàng sắp hầu tòa

Tòa án nhân dân TP.HCM đã ban hành quyết định xét xử bị cáo Võ Thị Phượng (giám đốc Công ty Siêu Thành) và Trần Thị Thùy Trang về tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản.

Chủ đầu tư chung cư Nam An chiếm đoạt 210 tỉ đồng của 496 khách hàng sắp hầu tòa

Đất nông nghiệp ở bãi sông Hồng, sông Đáy... được làm du lịch, giáo dục trải nghiệm

Tại kỳ họp thứ 25, diễn ra từ ngày 7 đến 10-7, HĐND TP Hà Nội đã thông qua nghị quyết quy định hình thức sử dụng, khai thác quỹ đất nông nghiệp tại bãi sông, bãi nổi ở tuyến sông có đê tại Hà Nội.

Đất nông nghiệp ở bãi sông Hồng, sông Đáy... được làm du lịch, giáo dục trải nghiệm

Rà soát, gỡ vướng cho dự án tổ hợp khách sạn, thương mại FLC tại Gia Lai

Dự án tổ hợp khách sạn, thương mại và nhà phố thương mại của Tập đoàn FLC đầu tư dở dang tại phường Diên Hồng, tỉnh Gia Lai, đang được chính quyền rà soát để tìm giải pháp gỡ vướng.

Rà soát, gỡ vướng cho dự án tổ hợp khách sạn, thương mại FLC tại Gia Lai
Tất cả bình luận (0)
Ý kiến của bạn sẽ được biên tập trước khi đăng, xin vui lòng viết bằng tiếng Việt có dấu.
Được quan tâm nhất
Mới nhất
Hiện chưa có bình luận nào, hãy là người đâu tiên bình luận về bài viết.
Tối đa: 1500 ký tự
Avatar
Đăng ký bằng email
Khi bấm "Đăng ký" đồng thời bạn đã đồng ý với điều khoản của toà soạn Đăng ký
Đăng nhập
Thông tin bạn đọc Thông tin của bạn đọc sẽ được bảo mật an toàn và chỉ sử dụng trong trường hợp toà soạn cần thiết để liên lạc với bạn.
Gửi bình luận
Đóng
Hoàn thành
Đóng

Bình luận (0)
Tối đa: 1500 ký tự
Tất cả bình luận (0)
Ý kiến của bạn sẽ được biên tập trước khi đăng, xin vui lòng viết bằng tiếng Việt có dấu.
Được quan tâm nhất
Mới nhất
Hiện chưa có bình luận nào, hãy là người đâu tiên bình luận về bài viết.
Tối đa: 1500 ký tự
Avatar