Festival Huế: Gặt được gì sau những mùa gieo hạt?

Phóng to

Đường phố Huế trở nên náo nhiệt không khí hội hè khi các đoàn nghệ thuật đủ các sắc màu xuống phố vui chơi cùng người dân. Trong ảnh: Đoàn cà kheo đến từ Vương quốc Bỉ - Ảnh: Tiến Long

Chính vì vậy mà câu hỏi về hiệu quả của lễ hội càng được đặt ra ráo riết hơn.

Cảm xúc từ những ngày đêm hội hè say mê vẫn còn dâng cao nên những con số về du khách đến Huế, về công chúng đến với festival (hơn 2,4 triệu lượt người)... mà ban tổ chức Festival Huế đưa ra, có lẽ cần phải có thời gian để lắng lại. Cái được lớn nhất của Festival Huế, qua tám mùa hội hè, là đã thật sự tạo nên một lễ hội mới cho Việt Nam, đặc sắc và hấp dẫn. Trong khi “festival” nở rộ ở khắp nơi với đủ loại “fest”, thì Festival Huế đã định hình được hình hài của mình.

Một vùng lễ hội

Với gần 100 chương trình văn hóa - nghệ thuật với khoảng 170 suất diễn trên các sân khấu, hàng chục hoạt động hưởng ứng (triển lãm, trưng bày, hội thảo, hội chợ, giao lưu...), Festival Huế 2014 được ban tổ chức đánh giá là quy mô nhất, nhiều chương trình nhất, diễn ra trên khắp cả tỉnh Thừa Thiên - Huế. Hội tụ khoảng 1.400 nghệ sĩ đến từ 38 quốc gia của đủ năm châu lục, với đủ loại hình văn hóa - nghệ thuật, có thể nói “thực đơn” của Festival Huế 2014 rất phong phú, đa dạng. Nhưng cũng vì vậy mà có ý kiến cho rằng chương trình quá nhiều mà chất lượng không đều, thiếu những “món ngon” đặc biệt để tạo ấn tượng mạnh.

Khác với nhiều lần trước, chương trình chất lượng cao tập trung nhiều ở các điểm diễn có bán vé (Đại Nội, cung An Định), năm nay ban tổ chức đã đưa nhiều chương trình hay ra diễn ở sân khấu cộng đồng ở các công viên, hè phố, khu đô thị mới và về tận các làng quê, miền núi. Giá vé ở các điểm diễn cũng chỉ ở mức 100.000 đồng/người. Người dân Huế không còn đứng xem nữa mà đã hòa mình thật sự vào lễ hội. Say mê nhất trong những ngày lễ hội là sân chơi hưởng ứng, được gọi là chương trình Off - không bán vé. Đó là sân chơi các cựu nữ sinh Đồng Khánh, Thành Nội với chương trình Hát với phố xá thênh thang; là trò chơi của những sinh viên trường mỹ thuật bày giá vẽ bên phố đi bộ để vẽ chân dung cho du khách; của những ông đồ trẻ với nghiên mực, bút lông bên công viên Thương Bạc viết chữ tặng khách. Đó là những họa sĩ, nhiếp ảnh gia từ khắp nơi lục tục mang tác phẩm của mình về đây bày biện và cùng vui chơi với hội hè xứ Huế... Không khí hội hè đình đám sôi nổi không chỉ nằm ở các sân khấu, mà còn đến từ các đám đông cuồng nhiệt trên đường phố, ngoài công viên, trên phố đi bộ bên bờ sông Hương...

“Hội hè là như thế, là do chính đám đông cuồng nhiệt, mê say tạo ra”, họa sĩ Võ Xuân Huy (Trường ĐH Nghệ thuật Huế) nói. Hay nói cách khác, chính người dân làm ra lễ hội chứ không phải chỉ từ các nghệ sĩ chuyên nghiệp hay từ cơ quan nhà nước. Và Festival Huế, dù chỉ mới qua tám kỳ hội hè, đã làm được điều quan trọng đó.

Vẫn còn nỗi lo

Mười bốn năm trước, trong lễ bế mạc Festival Huế lần đầu tiên (năm 2000), ông đại sứ Pháp tại Việt Nam bấy giờ, với tư cách là đối tác chính của sự kiện này, đã có một câu nói rất đáng nhớ: “Festival này là mùa gieo hạt, gieo hạt cho nhiều mùa sau!”. Nhưng đến Festival 2014 này là mùa thứ tám, có thể nói là “mùa gieo hạt” nữa không? Lãnh đạo tỉnh Thừa Thiên - Huế cũng như ban tổ chức lễ hội này đã nhiều lần khẳng định rằng mục tiêu sau cùng của Festival Huế là thúc đẩy phát triển du lịch, thu hút nhiều du khách đến Huế. Vậy mục tiêu đó đã đạt được chưa?

Trả lời câu hỏi này, ông Ngô Hòa - phó chủ tịch UBND tỉnh Thừa Thiên - Huế, trưởng ban tổ chức Festival Huế - khẳng định du lịch Huế đã thật sự thay đổi và phát triển qua các mùa festival. Riêng Festival 2014, ông Hòa cho biết du khách đến Huế đã tăng 25% so với Festival 2012, bình quân mỗi ngày có khoảng 8.000 lượt khách đăng ký lưu trú. Tuy nhiên, ông Hòa cho rằng Festival Huế là một sự kiện nhằm quảng bá hình ảnh Huế và Việt Nam với bạn bè năm châu, trong một chiến lược lâu dài, nhằm xây dựng điểm đến cho du khách các nước. Vì vậy, không thể đánh giá hiệu quả của hoạt động này chỉ trong chín ngày lễ hội, hay chỉ qua vài mùa festival.

Nếu như thế, Festival Huế 2014 vẫn còn là “mùa gieo hạt” chứ chưa phải là “mùa thu hoạch”. Và vì vậy, các con số du khách đến Huế tăng lên trong những ngày festival mà ban tổ chức hồ hởi thông báo chưa phải là điều mà người dân Huế yên tâm. Về hiệu quả quảng bá, giám đốc một công ty lữ hành ở Huế cho biết truyền thông trong nước thì rất tốt, nhưng truyền thông quốc tế về Festival Huế hầu như rất vắng lặng. Phóng viên Tuổi Trẻ đã phỏng vấn bảy du khách nước ngoài, và cả bảy người này đều cho hay đến khi có mặt ở Huế họ mới biết nơi đây đang có một lễ hội thú vị như thế này. Vị này cũng cho biết thêm thời điểm tháng tư vẫn còn mùa khách quốc tế, cùng với mùa nghỉ tết của khách Thái Lan, nên có thể không cần có Festival Huế, khách quốc tế vẫn cứ đến Huế.