EU chốt kế hoạch 'ly dị' Anh nhưng còn lâu mới xong?

Các lãnh đạo EU đã chốt được thỏa thuận Brexit với Anh - Ảnh: REUTERS

Lãnh đạo 27 thành viên EU chỉ mất nửa giờ để thông qua hai văn kiện Brexit chính tại cuộc họp bất thường ở tại Brussels (Bỉ), gồm một tuyên bố chính trị 26 trang về việc định hình mối quan hệ thương mại giữa Anh và EU sau Brexit và một bản thỏa thuận rút khỏi EU dài 585 trang. 

Dù gọi sự ra đi của Anh là một "thảm kịch", EU hi vọng duy trì mối quan hệ với London sau cuộc "ly dị".

Kêu gọi lạc quan

"Chúng ta sẽ vẫn là đồng minh, đối tác và bạn bè" - cựu ngoại trưởng Pháp Michel Barnier, đàm phán viên của EU, nói trên AFP. Tổng thống Pháp Emmanuel Macron cho biết sự ra đi của một quốc gia đã gắn bó hàng thập kỷ với EU không phải sự kiện đáng ăn mừng nhưng là lựa chọn của nước Anh.

Trước đó, trong thư gửi các nhà lãnh đạo trước thềm hội nghị thượng đỉnh, Chủ tịch Hội đồng châu Âu (EC) Donald Tusk đã kêu gọi lãnh đạo 27 nước EU chấp thuận kết quả của những cuộc đàm phán Brexit sau khi gỡ được nút thắt với Tây Ban Nha về vấn đề lãnh thổ Gibraltar. 

Theo đó, Tây Ban Nha đã nhận được sự đảm bảo bằng văn bản từ phía Chính phủ Anh về Gibraltar, một vùng lãnh thổ thuộc Vương quốc Liên hiệp Anh và Bắc Ireland.

Thỏa thuận rút khỏi EU là một văn bản ràng buộc về mặt pháp lý, trong đó đưa ra những điều khoản về việc Anh rời EU, bao gồm vấn đề hóa đơn ly dị trị giá 39 tỉ bảng, quyền công dân, bản kế hoạch dự phòng liên quan đến biên giới Ireland trong trường hợp các cuộc đàm phán thương mại bế tắc. 

Theo kế hoạch, sẽ không có cuộc bỏ phiếu chính thức nhưng EU sẽ xúc tiến việc này sau khi đạt được sự nhất trí của các thành viên.

Tuy nhiên, dù có được thông qua tại EU thì thỏa thuận Brexit này vẫn cần vượt qua cửa ải đầy chông gai tại Quốc hội Anh khi thỏa thuận này đang vấp phải không ít ý kiến phản đối của cả các nghị sĩ Đảng Bảo thủ cầm quyền lẫn các đảng đối lập. Quốc hội trong vài tuần tới sẽ bỏ phiếu về thỏa thuận. 

Trong bức thư gửi đăng tải trên truyền thông ngày 25-11 kêu gọi người dân đoàn kết và ủng hộ bà, Thủ tướng Anh Theresa May cam kết Brexit "sẽ là một thỏa thuận vì lợi ích của nước Anh, mang lại hiệu quả cho cả đất nước và toàn bộ người dân Anh".

Nữ thủ tướng Anh Theresa May chuẩn bị họp báo tại Brussels sau cuộc họp thượng đỉnh bất thường - Ảnh: REUTERS

Còn lâu mới xong

Theo ông Tusk, EU dự định xây dựng mối quan hệ tốt nhất có thể với nước Anh hậu Brexit, với tư cách như những bạn bè và đối tác. Các bên sẽ có khoảng hai năm để thiết lập và thống nhất một khuôn khổ cụ thể cho sự hợp tác trong tương lai. 

Nếu cần, giai đoạn chuyển tiếp có thể được kéo dài thêm hai năm nữa. Tổng thống Lithuania Dalia Grybauskaite cũng nhấn mạnh quá trình ly dị "còn lâu mới xong".

Chủ tịch EC khẳng định cả Anh và 27 nước EU còn lại đều muốn tìm kiếm một thỏa thuận đúng đắn và công bằng. 

Tuy nhiên theo giới quan sát, liệu chính phủ thiểu số và đầy chia rẽ của bà May có thể đưa thỏa thuận Brexit vượt qua cuộc bỏ phiếu tại Quốc hội Anh sắp tới hay không cũng là điều đáng quan ngại với châu Âu.

"Bây giờ chúng tôi phải tiếp tục các cuộc đàm phán về tương lai mối quan hệ với Anh" - hãng tin Reuters dẫn lời một nhà ngoại giao EU nói, cho biết các cuộc đàm phán sẽ mở rộng ra nhiều lĩnh vực từ thương mại, an ninh, dịch vụ tài chính cho đến ngư nghiệp... 

"Nhưng làm điều đó trước khi Quốc hội Anh bỏ phiếu chẳng khác nào tiếp thêm đạn cho họ bắn hạ thỏa thuận Brexit. Vì vậy chúng tôi sẽ đợi thêm", vị này bình luận.

Trong khi đó, tổng thống Pháp Emmanuel Macron cho biết Paris sẽ buộc Anh tuân thủ các quy định của EU nếu muốn được mở cửa về thương mại, đồng thời cho rằng châu Âu cần một sự cải tổ nghiêm túc sau Brexit.

TTO - Tại Hội nghị thượng đỉnh bất thường của Liên minh châu Âu (EU) đang diễn ra ở Brussels (Bỉ), 27 nước thành viên đã thông qua các điều khoản của thỏa thuận Brexit với Anh.