Dường như xã hội đang lệch chuẩn

Phóng to

2,9 tỉ lít là sản lượng bia ở VN năm 2013, người Việt đã được xếp vào hàng cường quốc uống bia trên thế giới

Nhà văn Hoàng Quốc Hải nói:

- Có những kỷ lục không chỉ mang lại niềm vui cho bản thân người hoặc ngành nghề, hoặc quốc gia nào đó lập nên kỷ lục, mà còn đem lại niềm tự hào cho cả một dân tộc, không những thế còn là tấm gương cho cả nhân loại noi theo.

Một ví dụ nhỏ như Ngô Bảo Châu đã giải được một phép toán mà từ lâu giới toán học quốc tế bỏ ngỏ, tưởng như nó vĩnh viễn không có lời giải.

Hoặc lớn hơn như nước Nhật, nước Đức đã đứng lên từ đống hoang tàn đổ nát, kiệt quệ về tiềm lực kinh tế và mặc cảm xấu hổ vì dân tộc mình đã gây tai họa cho cả nhân loại.

Thế nhưng cả hai dân tộc ấy đã vượt lên chính mình để tự cứu dân tộc mình, nên chỉ trong một thời gian không dài họ trở thành những nền kinh tế hàng đầu, xếp hạng nhì, ba trên thế giới.

Và thưa rằng, còn như cái “kỷ lục bia bọt” mà chúng ta đạt được thuộc loại kỷ lục chẳng có gì đáng để vui, nếu không muốn nói là ngược lại. Và đương nhiên, thế giới sẽ liệt ta vào loại “cường quốc bia bọt” với nhiều hàm ý.

Nhà văn Hoàng Quốc Hải - Ảnh: T.Thắng

* Thưa ông, người ta nhận xét hình như cả xã hội đang mê man trong cơn say: người giàu uống, người nghèo cũng uống, thành thị đầy bia bọt, nông thôn cũng ê hề quán xá. Người ta có thể uống bất cứ lúc nào, vì bất cứ lý do gì. Nhìn ở góc độ văn hóa xã hội, thực trạng này đang phản ánh điều gì, phải chăng chúng ta đang sống thoải mái, vui vẻ hơn?

- Như chính các số liệu thống kê của cơ quan chức trách và báo chí nêu ra, bức tranh xã hội đầy bia bọt như hiện nay phản ánh rất trung thực tình trạng đạo đức xã hội đang ở vào giai đoạn nảy sinh nhiều vấn đề phức tạp, nhiều mặt trái đáng phải quan tâm, suy tư, đặc biệt là lo lắng...

* Nếu tạm suy tính 2,9 tỉ lít bia với 2,9 tỉ cơn say, thì có thể lý giải thế nào cho câu hỏi tại sao xã hội chúng ta lại thích say và dễ dàng chấp nhận say sưa vô độ như vậy?

- Dường như xã hội đang lệch chuẩn về mọi mặt. Có thể nói xã hội ta đang lâm vào tình trạng rối loạn về đạo đức, lối sống và bế tắc về tư duy, khiến con người mất phương hướng. Do đó họ phải tìm nguồn giải thoát bằng bia rượu.

Đây là một lối thoát dẫn tới sự xuống cấp. Nếu không có giải pháp cấp bách giải cứu tình trạng “xã hội say” này sẽ có thể dẫn tới những hậu quả xấu hơn nữa.

* Hiện nay người ta đang “tâm đắc” với câu nói: Không biết nhậu thì không thể có phe cánh, có ghế, có tiền, có cơ hội. Và hình như xã hội cũng không lạ mắt với những chai rượu ngoại đắt đỏ, hóa đơn thanh toán tiếp khách hàng chục triệu đồng. Chúng ta cần nhìn nhận vấn đề này như thế nào?

- Đúng vậy, ngày nay từ việc mua quan bán chức, học hàm, học vị, dự án... phần nhiều được giải quyết về cơ bản từ các cuộc nhậu. Điều đó nói lên xã hội đang có nhiều vấn đề phải lo lắng.

Các quy phạm đạo đức xã hội, khế ước xã hội đều bị phá vỡ từ trên các bàn nhậu và dưới gầm bàn nhậu. Nó xác lập một thứ luật ngầm, một tư duy vị kỷ, hoang dã, vì thế nó mất hết liêm sỉ cá nhân, buông trôi vận mệnh dân tộc và sinh mệnh cộng đồng.

* Chúng ta nên làm gì trước tình trạng bia bọt tràn lan này?

- Các lãnh đạo, nhà văn hóa từng cảnh báo vài ba chục năm nay rồi. Những tiếng nói thiết tha được bộc lộ từ tim óc chúng tôi. Vấn đề cấp bách trong lúc này là làm chứ không phải nói. Những vấn đề cấp bách ẩn chứa nhiều hiểm họa không chỉ cho hiện tại mà cả tương lai dân tộc nữa thì phải có quốc sách, và phải được giám sát thực hiện một cách nghiêm túc. Điều này thuộc về chính quyền.