​Nga chỉ dùng “đòn gió” trừng phạt Thổ Nhĩ Kỳ?

Tổng thống Nga Vladimir Putin đi cạnh Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan tại hội nghị G-20 gần đây - Ảnh: Reuters

Căng thẳng Nga - Thổ Nhĩ Kỳ tiếp tục leo thang khi Tổng thống Nga Vladimir Putin từ chối gặp Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan bên lề hội nghị biến đổi khí hậu Paris (Pháp) và nhắc lại cáo buộc Ankara mua dầu từ nhóm khủng bố Nhà nước Hồi giáo (IS).

Phản ứng lại, ông Erdogan tuyên bố sẽ từ chức nếu Matxcơva chứng minh được cáo buộc này.

Điện Kremlin đã công bố hàng loạt biện pháp cấm vận Thổ Nhĩ Kỳ. Tuy nhiên theo báo Haaretz, các chuyên gia kinh tế Israel nhận định các đòn trừng phạt của Nga thực sự không có tác động quá lớn đến quan hệ thương mại hai nước.

Vấn đề là quan hệ thương mại Nga - Thổ Nhĩ Kỳ quá quan trọng với cả hai nước. Nga cung cấp hơn 50% nhu cầu khí đốt cho Thổ Nhĩ Kỳ mỗi năm, thương mại song phương đạt hơn 33 tỉ USD năm ngoái. Thổ Nhĩ Kỳ giúp Nga chống lại cấm vận của Mỹ và châu Âu và năm ngoái bán 4 tỉ USD nông sản cho Nga.

Đến nay Matxcơva chưa hề đụng tới các lợi ích chiến lược với Thổ Nhĩ Kỳ. Matxcơva không đe dọa giảm lượng khí đốt bán cho Ankara và cũng không hề cản trở dòng hàng hóa Thổ Nhĩ Kỳ đi tới các nước Liên Xô cũ.

Việc Điện Kremlin yêu cầu các công ty du lịch Nga ngừng bán tour sang Thổ Nhĩ Kỳ cũng không phải là mối đe dọa quá lớn đối với Ankara. Bởi mùa du lịch cao điểm ở Thổ Nhĩ Kỳ là giai đoạn từ tháng 4 đến tháng 5 và từ tháng 9 đến tháng 11, khi thời tiết quốc gia này đạt độ lý tưởng.

Đến tháng 4-2016, có lẽ quan hệ hai nước sẽ có đủ thời gian để cải thiện. Năm ngoái, 3,3 triệu người Nga đến Thổ Nhĩ Kỳ du lịch, chiếm 10% tổng du khách nước này, nhưng cũng đã giảm 20% so với năm 2013.

Nếu biện pháp tẩy chay du lịch này kéo dài thì không chỉ ngành du lịch Thổ Nhĩ Kỳ thiệt hại mà cả các công ty du lịch Nga cũng tổn thất đáng kể. Bởi các công ty du lịch Nga luôn nhận được tiền phí béo bở từ chính quyền Thổ Nhĩ Kỳ cho mỗi chuyến bay chở đầy du khách Nga đến nước này.

Chính quyền Nga đã dừng các chuyến bay liên danh đến Thổ Nhĩ Kỳ, nhưng các chuyến bay thông thường vẫn qua lại nhộn nhịp. Việc chế độ miễn thị thực đối với công dân Thổ Nhĩ Kỳ chỉ có tác dụng từ ngày 1-1-2016 cho thấy Matxcơva hi vọng mối quan hệ hai nước sẽ cải thiện hơn ở thời điểm đó để Điện Kremlin có cơ sở hủy bỏ đòn trừng phạt.

Về phương diện chính trị, Thổ Nhĩ Kỳ và Nga là đối tác chiến lược trong nỗ lực ngoại giao nhằm chấm dứt nội chiến Syria. Các kênh tình báo và ngoại giao Israel tiết lộ dù Nga công khai dừng hợp tác quân sự với Thổ Nhĩ Kỳ sau vụ bắn máy bay, sự hợp tác vẫn diễn ra lặng lẽ.

Mới đây Ankara đã đề nghị mở rộng hợp tác tình báo với Matxcơva để chống nhóm khủng bố IS.