Đông Nam Á lo ngại mất thị phần sầu riêng tại Trung Quốc

Theo báo Bangkok Post, trong nhiều năm qua, các nhà xuất khẩu sầu riêng lớn từ Malaysia, Thái Lan, Philippines và các nước Đông Nam Á khác đều cố gắng tham dự Triển lãm nhập khẩu quốc tế Trung Quốc ở Thượng Hải để tìm kiếm những đơn đặt hàng mới. Trong triển lãm năm nay, một số ít người cho biết họ lo ngại về sự cạnh tranh từ sầu riêng nội địa của Trung Quốc, chẳng hạn như sầu riêng được trồng ở tỉnh Hải Nam.

Ông Jeremy Chin, Giám đốc điều hành và đồng sáng lập của LKE Group, một công ty kinh doanh sầu riêng có trụ sở tại Kuala Lumpur, cho biết Trung Quốc có công nghệ tốt nhưng không giống như Malaysia, đất canh tác thích hợp để trồng sầu riêng tại Trung Quốc rất ít ỏi. Mặc dù Hải Nam được coi là một địa điểm tốt, nhưng những hạn chế về địa chất và khí hậu của nơi này đồng nghĩa với việc chi phí trồng trọt và sau đó là giá bán lẻ sẽ cao hơn nhiều. Theo ông Chin, tự cung tự cấp sầu riêng là một nhiệm vụ khó khăn đối với Trung Quốc và nước này có thể vẫn phải dựa vào nhập khẩu.

Đồng quan điểm, ông Albert Liu, Phó chủ tịch điều hành của Hiệp hội Sầu riêng Quốc tế có trụ sở tại Singapore, cũng cho biết sầu riêng Hải Nam quá đắt để trồng ở quy mô lớn. Chi phí trung bình để trồng sầu riêng ở Hải Nam khoảng 60 NDT (8,29 USD)/kg, trong khi chi phí để trồng sầu riêng ở Đông Nam Á chỉ vào khoảng 20 NDT/kg.

Tuy nhiên, những nhà sản xuất sầu riêng đầy tham vọng ở Hải Nam không hề nao núng trước những hạn chế đó. Theo ước tính của Viện Khoa học Nông nghiệp Hải Nam, sản lượng sầu riêng trồng thử nghiệm dự kiến sẽ tăng gấp bốn lần lên 200 tấn trong năm nay. Tuy vậy, những cơn bão đổ bộ vào hòn đảo này trong năm nay đã gây ra tổn thất rất lớn.

Vụ thu hoạch sầu riêng thương mại đầu tiên của Hải Nam - chỉ 50 tấn - đã xuất hiện trên thị trường Trung Quốc vào năm 2023, chỉ chiếm 0,005% tổng lượng sầu riêng tiêu thụ nội địa trong năm đó.

Mặc dù các thương nhân sầu riêng Đông Nam Á tin tưởng rằng loại trái cây của họ sẽ tiếp tục làm hài lòng khẩu vị của người Trung Quốc, nhưng tình trạng cung vượt cầu và nhu cầu của tầng lớp trung lưu Trung Quốc đối với "vua của các loại trái cây" đang giảm dần khiến triển vọng trở nên kém hấp dẫn hơn.

Khi ngày càng nhiều khu vực nhảy vào cuộc đua cung ứng sầu riêng để đáp ứng nhu cầu của Trung Quốc, các thương nhân từ những nước xuất khẩu lớn đã bày tỏ lo ngại tại một diễn đàn ở Thượng Hải giữa tuần qua.

Ông Terry Lin, Giám đốc bán hàng tại Agrionex, một nhà cung cấp công nghệ nông nghiệp có trụ sở tại Malaysia, cho biết: "Chúng ta hiện đang trong thời kỳ hoàng kim của sầu riêng ở Trung Quốc, nhưng đà tăng trưởng có thể chậm lại và có thể là thời kỳ bạc trong 5 năm tới, khi có thể xảy ra tình trạng cung vượt cầu, đặc biệt là vì trái cây tươi có thời hạn sử dụng ngắn".

Theo dữ liệu từ Tổng cục Hải quan Trung Quốc, giá trị nhập khẩu sầu riêng tươi vào nước này đã vượt qua bất kỳ loại trái cây nào khác kể từ năm 2019. Năm ngoái, lượng sầu riêng nhập khẩu của Trung Quốc đã vượt quá 1,4 triệu tấn, với giá trị tăng 70% so với năm trước đó lên 6,7 tỉ USD. Mặc dù mức độ phổ biến ngày càng tăng, ông Lin cho biết lượng tiêu thụ sầu riêng bình quân đầu người hàng năm của Trung Quốc chỉ vào khoảng 1 kg, so với 13 kg ở Malaysia và 4-5 kg ở Thái Lan.

Sầu riêng vẫn được coi là "siêu trái cây" đắt đỏ ở các thành phố giàu có của Trung Quốc như Thượng Hải. "Một quả sầu riêng từ Thái Lan nặng từ 3 kg đến 4 kg vẫn có giá từ 100 NDT đến 150 NDT tại các siêu thị ở Thượng Hải", một người yêu thích sầu riêng ở thành phố này cho biết, "nó thậm chí còn đắt hơn nếu bạn xem xét phần ăn được chỉ chiếm chưa đến một nửa tổng trọng lượng. Chúng tôi đã chứng kiến mức tiêu thụ giảm ở khắp mọi nơi và sầu riêng không phải là thứ không thể thiếu trong cuộc sống hàng ngày của người dân".

Ông Albert Liu cũng cảnh báo về những rủi ro của cơn sốt trồng sầu riêng không kiểm soát ở Đông Nam Á. Ông cho rằng vấn đề là chất lượng sầu riêng thay đổi rất nhiều. Theo ông, cần phải có các tiêu chuẩn thống nhất, được công nhận rộng rãi và có thể thực thi… để đảm bảo chất lượng ổn định. Và một số trường đại học và viện nghiên cứu của Trung Quốc cũng có thể tham gia vào nỗ lực này.