Chiều tối 4-4: nguyệt thực toàn phần duy nhất trong năm

Mặt trăng lúc diễn ra nguyệt thực toàn phần ngày 8-10-2014 - Ảnh: AFP

Theo NASA, bóng tối của Trái đất sẽ bao phủ hoàn toàn Mặt trăng trong khoảng thời gian rất ngắn, khoảng 5 phút, từ 18g57-19g02 (giờ VN). Theo thống kê thì đây có lẽ là lần nguyệt thực toàn phần ngắn nhất của thế kỷ 21.

Thời điểm cực đại của nguyệt thực toàn phần diễn ra vào khoảng 19g (giờ VN). Trừ châu Âu, châu Phi và một phần nhỏ khu vực châu Á không quan sát được thì các vùng còn lại đều có thể quan sát được nguyệt thực lần này (toàn phần hay một phần).

Các nước ở khu vực Bắc Mỹ, Úc và Đông Á sẽ có điều kiện quan sát thuận lợi nhất. 

Tại Việt Nam, theo các tính toán của NASA, nguyệt thực nửa tối (penumbral eclipse) sẽ bắt đầu từ lúc 16g01 khi Mặt trăng đi vào vùng bóng nửa tối của Trái đất, nhưng nguyệt thực nửa tối sẽ rất khó nhận biết vì Mặt trăng chỉ tối hơn bình thường một chút.

Đến 17g15, Mặt trăng sẽ vào vùng bóng tối của Trái đất, bắt đầu giai đoạn nguyệt thực một phần (partial eclipse), màu sắc của vùng bóng Trái đất in trên Mặt trăng sẽ chuyển dần từ đen xám sang ửng đỏ khi vùng bóng này lớn dần.

Thời điểm bắt đầu quan sát ở nước ta là khoảng từ sau 18g khi Mặt trăng bắt đầu mọc dần lên ở chân trời phía đông.

Nguyệt thực toàn phần (total eclipse) sẽ bắt đầu vào lúc 18g57 và toàn bộ Mặt trăng sẽ chuyển sang màu đỏ. Nguyệt thực toàn phần đạt cực đại vào lúc19g cũng là lúc Mặt trăng nhuốm màu đỏ rõ, đẹp nhất.

Chúng ta sẽ tiếp tục quan sát được pha nguyệt thực toàn phần cho đến 19g02. Sau đó Mặt trăng sẽ dần ra khỏi vùng tối, màu sắc dần trở về bình thường cho đến khi trăng ra khỏi vùng bóng tối hoàn toàn vào lúc 20g44 và kết thúc nguyệt thực một phần.

Các giai đoạn nguyệt thực toàn phần ngày 4-4 - Nguồn: HAAC

Lưu ý, nguyệt thực chỉ đáng chú ý từ khi pha một phần bắt đầu, bởi khi diễn ra nguyệt thực nửa tối, Mặt trăng chỉ tối hơn một chút so với trăng tròn thông thường, và hầu như không có gì khác biệt.

Cũng qua quan sát bóng của Trái đất phủ lên bề mặt Mặt trăng mà chúng ta biết Trái đất có dạng hình cầu.

Khi quan sát nguyệt thực, chúng ta hoàn toàn có thể quan sát bằng mắt thường mà không cần thiết bị bảo vệ mắt nào. Tuy nhiên sẽ thú vị hơn khi quan sát nguyệt thực bằng ống nhòm và kính thiên văn nhỏ, vì sẽ nhìn rõ được bề mặt màu đỏ của Mặt trăng.

Đây là hiện tượng nguyệt thực toàn phần đầu tiên và cũng có thể xem là duy nhất trong năm do hiện tượng nguyệt thực toàn phần kế tiếp (ngày 28-9) Việt Nam sẽ không quan sát được.