Doanh nghiệp tư nhân Việt Nam "chậm lớn và khó lớn"

Đó là thông tin được TS Trần Đình Thiên, nguyên viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam, thành viên Tổ tư vấn Kinh tế của Thủ tướng, đưa ra tại diễn đàn Triển vọng phát triển kinh tế tư nhân Việt Nam năm 2019 tổ chức sáng 15-3.

Theo ông Thiên, kinh tế tư nhân chủ yếu là các doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ, chiếm 95-96% trong khi doanh nghiệp vừa quá ít, chỉ chiếm khoảng 1,7%, thấp hơn cả doanh nghiệp lớn - khoảng 2%, chứng tỏ doanh nghiệp tư nhân Việt Nam rất khó lớn, chậm lớn và cũng khó có lực lượng tốt để phát triển thành doanh nghiệp lớn.

"Quá ít các tập đoàn tư nhân lớn, càng ít tập đoàn lớn định hướng đầu tư sản xuất, chủ yếu lớn nhờ kinh doanh bất động sản. Các tập đoàn tư nhân lớn ít được quan tâm hỗ trợ phát triển đúng hướng, vẫn bị "kỳ thị", phân biệt đối xử.

Với nhóm doanh nghiệp tư nhân lớn có nhiều cơ hội hơn lại đối mặt với môi trường kinh doanh đầy rủi ro, lớn lên nhờ đầu cơ là chính. Tài năng của doanh nhân Việt Nam tập trung vào đầu cơ chứ không phải cho đầu tư và cạnh tranh quốc tế trong khi nguy cơ phạm luật mang tính hiện thực rất cao" - ông Thiên nói.

Ngược lại, doanh nghiệp FDI lại "ăn nên làm ra", đóng góp tới 20% GDP, do nguồn lực vượt trội, biết khai thác các thế mạnh và ưu đãi mà Việt Nam dành cho đầu tư nước ngoài như chính sách đất đai, giảm thuế, cạnh tranh...

Những ưu đãi này không được dành cho khu vực kinh tế tư nhân, trong khi có nhiều thể chế, chính sách và các quy định đặc thù, như chính sách lãi suất, chính sách tỉ giá cũng như hàng ngàn thủ tục và quy định... trói buộc doanh nghiệp trong nước.

Thực trạng kinh tế hiện nay cho thấy nền kinh tế với cơ cấu nhiều thành phần đang "có vấn đề" khi có sự phân biệt đối xử, không tôn trọng nguyên tắc thị trường, xác định vai trò, chức năng của các lực lượng kinh tế sai lệch kéo dài, làm méo mó môi trường kinh doanh thông qua các chính sách thiên lệch khi chưa có chiến lược phát triển doanh nghiệp đúng nghĩa.

Ông Nguyễn Quan Huân - phó chủ tịch Hội doanh nghiệp tư nhân Việt Nam, chủ tịch Công ty Halcom Việt Nam - cũng chỉ ra các doanh nghiệp tư nhân ít có cơ hội tiếp cận nguồn lực, nhất là đất đai, tài nguyên do phần lớn nằm trong tay doanh nghiệp nhà nước.

Trong khi đó, việc sản xuất, kinh doanh nhỏ, phân tán, kỹ thuật lạc hậu, sức cạnh tranh yếu của doanh nghiệp tư nhân và hộ kinh doanh cá thể trong lĩnh vực nông nghiệp, thương mại và dịch vụ dẫn đến bị bỏ lại phía sau trong cuộc cạnh tranh toàn cầu khi thực hiện gia nhập WTO hàng thập kỷ qua.

TTO - Làm thủ tục khởi sự doanh nghiệp mất 23 ngày, thời gian đóng thuế mất 540 giờ, có đến 5.000 điều kiện kinh doanh... đó là những con số không tưởng đối với nhiều quốc gia.