Poster phim tài liệu Dick Johnson Is Dead - Ảnh: IMDb
Cho nên thật khó tưởng tượng có một bậc lão niên như Dick Johnson dám dõng dạc nói "Dick Johnson đã chết" trong bộ phim tài liệu Dick Johnson Is Dead được thực hiện bởi chính con gái ông.
Chơi đùa với cái chết
Bộ phim mở đầu bằng hình ảnh cụ ông ngoài thất thập nhưng vẫn phong độ và hài hước chơi đùa cùng con cháu, kế đến phim chuyển sang cảnh ông bước ra phố và đột ngột bị một chiếc máy in từ trên cao rơi xuống khiến ông tử nạn.
Dick Johnson Is Dead | Official Trailer
Đây là một trong ngàn lẻ một cách mà Dick cùng con gái Kristen Johnson tưởng tượng ra cái chết của ông, những cái chết bất đắc như kiểu một tai nạn, đột ngột chấm dứt cuộc đời vị bác sĩ tâm lý về hưu khả kính.
Cách đây vài năm, bác sĩ Richard Smith từng đưa ra tuyên bố gây tranh cãi. Ông cho rằng chết vì ung thư là cách chết tốt nhất, trong khi cái chết đáng sợ nhất chính là chết dần mòn vì mất trí nhớ. Dick Johnson đang phải đối diện với cái chết đáng sợ đó.
Các dấu hiệu suy giảm trí nhớ ngày càng rõ ràng buộc ông phải từ bỏ sự nghiệp bác sĩ tâm lý, dọn về sống với con gái, đối mặt với tương lai mịt mờ quên lãng và chết khi không nhớ nổi mình đang sống.
Ông hiểu rõ cái chết đó như thế nào, trong bộ phim tài liệu này thi thoảng xuất hiện vài đoạn phim gia đình ghi lại những năm cuối đời của vợ Dick, người mắc bệnh Alzheimer. Đó là những thước phim đau lòng khi phải chứng kiến người vợ thân yêu nhất không nhận ra mình và con cái.
Kristen Johnson không cố phóng đại hay thu nhỏ tầm vóc của sự chết, cô chỉ muốn diễn tả nó như một quá trình tự nhiên, không thể tránh khỏi, điều quan trọng là mọi người nhìn nhận nó thế nào. Dick chơi đùa với cái chết, Dick mơ mộng, Dick hoài niệm, Dick tiếc nuối...
Ông đứng trong tòa dinh thự mộng mơ của mình và cùng lúc quá khứ, hiện tại và tương lai đồng hiện. Khoảnh khắc ông chết lặp đi lặp lại nhiều lần, điên rồ, máu me nhưng không làm ta ghê sợ.
Dick Johnson Is Dead
Sự hiện hữu kỳ diệu
Trong một trường đoạn, phim mô tả cảnh tang lễ với Dick đang nằm trong quan tài đặt nơi giáo đường. Những người quen, bạn bè, bệnh nhân cũ đến chia sẻ những kỷ niệm với ông. Một người bạn già lên đọc điếu văn, thổi một bản nhạc rất... dở rồi bật khóc.
Khán giả ngỡ đâu Dick thật sự đã chết trong quá trình thực hiện phim. Nhưng rồi nấp sau cánh cửa, Dick cười khoái chí. Kristen đã tổ chức một đám tang thật, mời bạn bè thật đến để Dick được chứng kiến tang lễ của chính mình sẽ diễn ra thế nào.
Bộ phim là một trò chơi giả lập không phải để trải nghiệm các trạng huống của cái chết mà tái lập trải nghiệm sống. Thông qua mỗi lần "giả" chết, Dick được tái sinh, như thể sau mỗi lần như thế, ông trì hoãn cái chết để có đủ thời gian tập làm quen với nó, để thấu cảm: chính vì có sự chết mà con người mới tận hiến với đời sống này.
Dick Johnson đã chết sâu sắc so với vẻ bỡn cợt tự nhiên bề ngoài và vượt qua các quy chuẩn của phim tài liệu mà ta vẫn từng thấy.
Vượt qua nỗi buồn thương mất mát, phim không phải một chúc thư gửi lại trần thế, nó là bức chiến thư Dick gửi đến vùng quên lãng, khẳng định sự hiện hữu của con người - dù chỉ là một con người bình thường trên mặt đất - là kỳ diệu và quý báu biết bao.
Lối xây dựng phim tài liệu độc đáo đã giúp Kristen Johnson mang về Giải thưởng đặc biệt của ban giám khảo cho sự đổi mới trong cách kể chuyện phi hư cấu tại Liên hoan phim Sundance 2020.
Bộ phim hết sức riêng tư giữa cha và con gái trở thành phổ quát, nhắc nhở chúng ta về ý nghĩa cuộc đời, về người thân bạn bè, về chính chúng ta một ngày nào đó.
Đăng ký tại đây
Bình luận hay