Đêm trước đổi mới: Miếng rõ sở

Phóng to

Một hôm, cán bộ trên huyện về hô đưa chuối lên đồi. Bà con nghe thấy lạ. Xưa nay, chuối chỉ ưa đất bãi chứ đất đồi cằn khô thế này, chỉ 3 ngày chuối sẽ héo quắt. Vị cán bộ chấn chỉnh ngay: "Đây là kế hoạch trên chỉ đạo trồng chuối xuất khẩu. Chuối sẽ đổi lấy máy móc, vải vóc". Rồi vị ấy còn đem thơ ra để quán triệt: “Bàn tay ta làm ra tất cả... Sỏi đá còn thành cơm được, huống chi là đất đồi, sao lại không thành chuối xuất khẩu được?".

1 tuần sau, trống dong cờ mở, đưa chuối lên đồi. Nhưng giống vẫn giống chuối ấy, mỗi gốc chỉ bón được một tẹo phân, cùng rất nhiều mồ hôi mặn chát và không khí ồn ào. Chẳng bao lâu chuối đi đằng chuối, đồi lại trở lại màu đất cằn xưa cũ.

Vài năm sau, một cán bộ khác trên huyện lại về. Bà con xã viên chờ đợi lắng nghe. Vị cán bộ truyền đạt chủ trương trồng cây công nghiệp. Ấy là cây sở. Nào là cây sở ưa đất đồi. Dầu sở là dầu quí cho các máy móc. Dầu này gặp nhiệt độ thấp không đông, nhiệt độ cao vẫn tốt, còn có thể dùng cho máy móc trên vũ trụ (!).

Thơ cũng lại được dẫn ra: "Hết tím hoa mua lại trắng mùa hoa sở... Huyện ta sẽ xây nhà máy chế biến dầu sở”. Vừa nói đến đây, vị cán bộ huyện nắm tay lại, vung mạnh như động tác đánh võ, và hạ một câu: “Ta sẽ oánh miếng võ sở!”. Khí thế lắm! Rồi sở được trồng. Sở là cây vốn lên chậm, lại chẳng được chăm bón áp dụng kỹ thuật kỹ thiếc gì, nên cứ lắt lay.

Rồi thời gian trôi... 3 - 4 năm sau, một vị cán bộ khác về. Không thấy nhắc gì đến chuối, đến sở. Vị này đề nghị bà con trồng tre. Tre làm nguyên liệu giấy. Bờ tre xanh tươi, bảo vệ xóm làng... Có người ngồi dưới vừa cười vừa nói nhỏ, nhưng nhiều người cùng nghe thấy: "Chắc lại đánh miếng võ tre đây!"... Bây giờ, đồi núi quê tôi đã xanh tươi, đời sống bà con đã khác. Thỉnh thoảng bà con lại đem chuyện “Đánh miếng võ sở” năm xưa ra kể, và cười vui.

VĂN TIẾU (Lào Cai)