06/10/2012 16:19 GMT+7

Dấu xưa trên đất cù lao Giêng

ĐẶNG HOÀNG THÁM
ĐẶNG HOÀNG THÁM

TTCT - Về An Giang, vượt sông Hậu mênh mang mùa nước nổi đến với cù lao Giêng. Một vùng đất nhỏ nhưng dấu tích xưa phong phú đến kinh ngạc.

Phóng to
Thả lưới bên bờ cù lao Giêng - Ảnh: Đặng Hoài Nam

Về nơi yên tĩnh

Cù lao Giêng thuộc huyện Chợ Mới (An Giang) nằm giữa sông Tiền, giáp tỉnh Đồng Tháp. Cù lao có hình tam giác, diện tích chừng 40km2 bao gồm các xã Bình Phước Xuân, Tấn Mỹ, Mỹ Hiệp, đất đai màu mỡ, khí hậu trong lành, sản vật dồi dào... Sách Gia Định thành thông chí gọi đất này là Dinh Châu bởi dáng dấp giống như Doanh Châu, một trong ba đảo thần tiên ở hạ giới (Bồng Lai, Phương Trượng, Doanh Châu).

...Theo con đường làng, chúng tôi đến khu đất của “Nguyễn tộc” viếng lăng “Ba quan Thượng Đẳng”. Gọi là lăng nhưng thật ra chỉ là nơi có ba nấm mộ gió trong một khuôn viên nhỏ đơn sơ, xung quanh là vườn xoài thâm u, mát mẻ. Cả ba vị này xưa kia là tướng của Nguyễn Ánh, chết trong trận thủy chiến lịch sử ở đầm Thị Nại (Bình Định) năm 1801. Năm 1814, triều đình Huế cho làm hình nhân bằng sáp và dùng ghe bầu đưa các ông về quê hương an táng.

Bên ngoài nhìn vào, từ trái sang phải, các nấm mộ được đắp hình “Mặc - Lý - Quy” (mực - cá - rùa). Lý là nấm mộ Nguyễn Văn Thư (Thư Ngọc Hầu). Còn Mặc và Quy là hai người em cận vệ. Ở đây ngụ ý con mực phun mực đen che mắt địch và con quy là áo giáp che chở Nguyễn Văn Thư. Ngoài ra Mặc - Lý - Quy còn mang triết lý tinh tế: mặc lý quy nghĩa là về nơi yên tĩnh!

Phóng to
Tháp cửu trùng chùa Bà Vú - Ảnh: Đặng Hoài Nam

Những công trình tôn giáo độc đáo

Du khách đến đây thường tỏ ra ngạc nhiên bởi vùng đất nhỏ vô danh này lại quy tụ nhiều công trình tôn giáo đến thế. Chùa Phước Minh (chùa Bà Vú - Bình Phước Xuân) nằm ven sông Tiền bao la, lộng gió. Công trình nổi bật, độc đáo khiến du khách ngẩn ngơ là cổng tam quan và tháp cửu trùng. Hai di tích này có kiến trúc mang dấu ấn truyền thống, giống như kiến trúc đình, chùa ở đồng bằng Bắc bộ với mái hình thuyền, lợp ngói âm dương, đầu hồi hình đầu rồng, trên nóc có lưỡng long tranh châu, tường gạch vôi ô dước... Gọi tên là chùa Bà Vú vì xưa kia chùa có một vị nữ tu hay nhận trẻ mồ côi về nuôi.

Trên đất cù lao Giêng còn có một quần thể di tích tôn giáo quy mô làm du khách rất bất ngờ ở xã Tấn Mỹ. Nhà thờ cù lao Giêng là một công trình kiến trúc cổ, do linh mục Gazignol khởi công xây dựng năm 1879, mười năm sau (1889) công trình mới hoàn thành. Công trình kiến trúc mang phong cách Roman pha lẫn Gothic, trải hơn 120 năm, hiện vẫn tồn tại gần như nguyên vẹn.

Theo tư liệu cũ, đây là ngôi nhà thờ được xây dựng kiên cố đầu tiên ở xứ Nam kỳ. Ngôi thánh đường uy nghi, thâm nghiêm với tháp chuông cao vút, các trụ cột tròn, vững chãi liên kết cùng các ô cửa, vòm gió, các tháp nhọn nhỏ hình khối đa giác, các cửa giả hình chữ U ngược tạo thành một kiến trúc rất ngoạn mục, bề thế. Cạnh nhà thờ là tu viện dòng Phanxicô, trước kia đây là chủng viện giáo phận Nam Vang (1872-1946) thuộc địa phận Đàng Trong, bao gồm các tỉnh đồng bằng sông Cửu Long và nước Campuchia. Nhiều giáo sĩ miền Nam được đào tạo tại đây.

Phóng to
Chùa Thanh Hoa - Ảnh: Đặng Hoài Nam

Sau chiến tranh năm 1945, cơ sở bị tàn phá, khu nhà bỏ hoang trong nhiều năm. Không thể không kể đến nhà thờ cổ thánh Phanxicô vẫn còn giữ gần như nguyên vẹn kiến trúc xưa. Bên trong nhà thờ sơn một màu trắng thanh khiết, hai bên, trên vách là những bức tranh bích họa sống động kể lại cuộc đời Chúa Jesu và các thánh... Du khách chắc sẽ thắc mắc vì sao nơi vắng vẻ này còn có tu viện dòng Chúa Quan Phòng do các nữ tu người Pháp lập ra năm 1874.

Có ý kiến giải thích rằng nơi đây là con đường thuận tiện truyền giáo từ Nam kỳ qua xứ Campuchia, một địa điểm dừng chân lý tưởng, tránh né sự đàn áp, chống đạo của triều đình Huế. Đứng giữa những dải nhà gạch điêu tàn, tường vôi loang lổ, mái ngói rêu phong dột nát dễ khiến du khách chạnh lòng, cố hình dung khung cảnh một thời hoàng kim nơi đây với các cha xứ, các nữ tu khép mình trong chiếc áo chùng trang nghiêm, u nhã ngày đêm âm thầm, tận tụy chăm sóc người già, trẻ mồ côi, người bị bệnh nan y.

Cuối cù lao, ở xã Bình Phước Xuân còn có nhà thờ cổ kính trên 100 năm tuổi là nhà thờ giáo xứ Rạch Sâu, một công trình kiến trúc tuyệt đẹp.

Dấu xưa chốn cũ còn đây, gợi ta nhớ một thời quá khứ xa xưa khai phá vùng đất bồi trù phú giữa dòng Tiền giang bát ngát...

Phóng to
Nhà thờ cù lao Giêng, kiến trúc đặc sắc - Ảnh: Đặng Hoài Nam
Phóng to
Tu viện cổ trầm mặc với thời gian - Ảnh: Đặng Hoài Nam

Phóng to

Sơ chế xoài, cóc non

Đến cù lao Giêng, du khách thường thích thú với một món dân dã: dưa xoài non. Từ những trái xoài non không thụ phấn, người dân cù lao Giêng chế biến thành món dưa xoài đặc sắc có thương hiệu, được bày bán ở nhiều siêu thị lớn.

Xoài non gọt bỏ vỏ, đem ngâm muối trọn một ngày đêm, sau đó xả với nước đúng cách để trái vẫn giòn. Chọn xoài non chừng ngón chân cái chẻ đôi, móc bỏ ruột (hột non), sau đó rim, ướp đường cát trắng, phơi nắng chừng 10 giờ rồi bỏ vào lu, khạp, keo. Nấu giấm pha đường, dằn ít muối có kèm vài lát ớt sừng trâu, để vừa nguội đổ vô keo, khạp. Xoài ngâm khoảng mười ngày là ăn được. Dưa xoài non có vị giòn kháy, ngon ngọt, chua chua hấp dẫn.

ĐẶNG HOÀNG THÁM

Bình luận hay

Chia sẻ

Tuổi Trẻ Online Newsletters

Đăng ký ngay để nhận gói tin tức mới

Tuổi Trẻ Online sẽ gởi đến bạn những tin tức nổi bật nhất

Bình luận (0)
Tối đa: 1500 ký tự

Tin cùng chuyên mục

Mê đắm những điểm đến trên 'đường bay vàng' đến Nhật Bản

Những đền đài, cung điện ở đất nước Mặt trời mọc luôn là điểm đến hấp dẫn và quyến rũ du khách quốc tế.

Mê đắm những điểm đến trên 'đường bay vàng' đến Nhật Bản

Ngắm vịnh Nha Trang từ du thuyền không còn xa xỉ, khách Việt chuộng

Những năm trở lại đây, loại hình du lịch trên du thuyền, đặc biệt là các tour du thuyền quanh vịnh Nha Trang, ngắm hoàng hôn trở nên hút khách.

Ngắm vịnh Nha Trang từ du thuyền không còn xa xỉ, khách Việt chuộng

Đến Hà Giang, đi 500m phải dừng lại một lần

Hà Giang khiến người ta mê mẩn bởi các cung đường đèo hiểm trở ẩn mình trong sương sớm, bởi vách núi cao sừng sững… nhưng cũng khiến ta bật khóc với những trải nghiệm chưa từng có trong đời.

Đến Hà Giang, đi 500m phải dừng lại một lần

Bí quyết chọn vali chống trầy xước cho từng điểm du lịch

Mùa hè - mùa cao điểm của những chuyến du lịch - đang gõ cửa từ ngõ nhỏ đến thành phố.

Bí quyết chọn vali chống trầy xước cho từng điểm du lịch

6 tháng đầu năm hơn 15 triệu lượt khách đến Hà Nội vui chơi

Trong 6 tháng đầu năm 2025, du lịch Hà Nội ước đón hơn 15,5 triệu lượt khách, riêng khách quốc tế đạt 3,66 triệu lượt.

6 tháng đầu năm hơn 15 triệu lượt khách đến Hà Nội vui chơi

Đến cố đô Lampang nghe lọc cọc tiếng vó ngựa, ngắm bảo tháp lơ lửng giữa tầng mây

Nằm giữa thung lũng sông Wang, cách Chiang Mai một tiếng lái xe, thành cổ Lampang (Thái Lan) thu hút du khách bởi nét cổ kính, khí hậu trong lành, nhịp sống thảnh thơi…

Đến cố đô Lampang nghe lọc cọc tiếng vó ngựa, ngắm bảo tháp lơ lửng giữa tầng mây
Tất cả bình luận (0)
Ý kiến của bạn sẽ được biên tập trước khi đăng, xin vui lòng viết bằng tiếng Việt có dấu.
Được quan tâm nhất
Mới nhất
Hiện chưa có bình luận nào, hãy là người đâu tiên bình luận về bài viết.
Tối đa: 1500 ký tự
Avatar
Đăng ký bằng email
Khi bấm "Đăng ký" đồng thời bạn đã đồng ý với điều khoản của toà soạn Đăng ký
Đăng nhập
Thông tin bạn đọc Thông tin của bạn đọc sẽ được bảo mật an toàn và chỉ sử dụng trong trường hợp toà soạn cần thiết để liên lạc với bạn.
Gửi bình luận
Đóng
Hoàn thành
Đóng

Bình luận (0)
Tối đa: 1500 ký tự
Tất cả bình luận (0)
Ý kiến của bạn sẽ được biên tập trước khi đăng, xin vui lòng viết bằng tiếng Việt có dấu.
Được quan tâm nhất
Mới nhất
Hiện chưa có bình luận nào, hãy là người đâu tiên bình luận về bài viết.
Tối đa: 1500 ký tự
Avatar