Đau vai chưa chắc do cột sống cổ

Bệnh nhân Trần Thị L., 48 tuổi, đau âm ỉ từ vai lên cổ và xuống cánh tay vài tháng trước. Đột ngột một tuần trước khám, bệnh nhân cảm giác đau căng tức khớp vai đến cổ, vai không thể cử động vì đau, không nâng tay ra trước, gãi lưng hay cột tóc được.

Phóng to

Khớp vai đau do có cục canxi lắng tụ - Ảnh: N.A.

Bệnh nhân đau nhiều đến mức khớp vai gần như bị tê liệt không hoạt động được gì, nhưng khuỷu tay và bàn tay hoạt động bình thường. Bệnh nhân được chẩn đoán thoát vị đĩa đệm cổ và được chỉ định mổ. Sau khi hội chẩn, bệnh nhân được chụp X-quang vai và MRI khớp vai cho thấy có cục canxi to ở khớp vai. Bệnh nhân được chỉ định phẫu thuật nội soi lấy canxi lắng tụ trong gân trên gai. Hai tuần sau xuất viện bệnh nhân cử động vai bình thường.

19% nhóm tuổi trên 30 mắc bệnh

Canxi hóa gân chóp xoay hay “sạn khớp vai” như một số bệnh nhân diễn tả được cho là do sự lắng tụ của canxi trên gân chóp xoay bị thoái hóa, thường thấy nhất là lắng tụ ở gân trên gai (là gân đóng góp vào động tác dạng vai). Tỉ lệ bệnh khá nhiều, ước tính khoảng 19% đối với nhóm tuổi trên 30, thường xảy ra ở phụ nữ hơn nam giới.

Tuy vậy không phải tất cả những người có sự lắng tụ canxi này đều bị đau. Rất nhiều trường hợp có cục sạn nhưng không đau. Ngoài ra, nhiều người có cục sạn gây đau nhưng khi chuẩn bị đi mổ thì hết đau và chụp X-quang thấy cục sạn biến mất một cách kỳ diệu.

Triệu chứng hay thấy của bệnh này là cơn đau xuất hiện ở vùng vai gây đau nhức, hạn chế vận động vai. Cơn đau có thể lan đến vùng gáy và cổ thấp, xuống mặt ngoài cánh tay. Đôi khi đau dữ dội làm bệnh nhân bị giả liệt khớp vai, nghĩa là vai không cử động được hoặc rất hạn chế do đau mà không phải liệt do tổn thương thần kinh.

Chụp X-quang sẽ thấy có một khối màu trắng nằm gần chỏm xương cánh tay. Khối này có thể tròn, đồng nhất hay bị nứt gãy, đôi khi gồm nhiều cục sạn nho nhỏ tạo nên. Khám thấy bệnh nhân có đau khi cử động tay hay khi bác sĩ vận động thụ động vai bệnh nhân.

Phẫu thuật nội soi lấy canxi

Thông thường, việc điều trị bằng thuốc sẽ làm giảm đau, cải thiện cử động vai. Nhưng trong một số trường hợp, bệnh nhân không giảm đau mà đôi khi tiến triển nặng hơn như trường hợp bệnh nhân của chúng tôi. Khi đó các bác sĩ sẽ mở khối canxi để canxi thoát ra ngoài. Việc mở khối canxi này có thể mổ mở nhưng ưu điểm nhất vẫn là nội soi. Nội soi khớp vai, tìm thấy ổ lắng tụ canxi, dùng kéo nội soi mở ổ canxi để canxi thoát ra ngoài sẽ làm bệnh nhân bớt đau. Tuy vậy không thể và cũng không cần thiết phải lấy hết khối canxi này.

Điều quan trọng là bệnh lý này gây ra cơn đau vùng vai có thể lan lên vùng cổ thấp và mặt ngoài cánh tay, nên rất hay chẩn đoán nhầm với thoát vị đĩa đệm cổ. Đôi khi bệnh nhân cũng có khối thoát vị đĩa đệm vùng cổ nhưng không tương xứng với triệu chứng của bệnh. Khi đó, chỉ cần chụp X-quang vai sẽ xác định được chẩn đoán.

Hiện nay rất nhiều cơ sở có thể thực hiện nội soi khớp vai để lấy canxi lắng tụ trong gân này. Ở miền Bắc là Bệnh viện 108, 103, Saint Paul, 19-8. Ở TP.HCM, bệnh nhân có thể khám và điều trị tại Bệnh viện Đại học Y dược, Chợ Rẫy, Chấn thương chỉnh hình, 115, Nguyễn Tri Phương.

Các bệnh viện quận Thủ Đức, Đa khoa Thủ Đức, Củ Chi, Đồng Nai, Cần Thơ, Khánh Hòa với sự hỗ trợ chuyên môn của Bệnh viện Đại học Y dược cũng có thể thực hiện phẫu thuật này. Bệnh nhân có thể đến các chuyên khoa chấn thương chỉnh hình nơi mình sinh sống để được khám và điều trị.