Đầu tư nước ngoài trong ngành dược phẩm: Ấn tượng ngược

Phóng to

Hầu hết các loại thuốc đặc trị có mặt trên thị trường và các cơ sở điều trị của Việt Nam đều do các nhà sản xuất nước ngoài cung cấp

Tình trạng khan hiếm những thuốc thiết yếu hầu như không còn nữa. Ngày nay, người có tiền có thể mua được tất cả những thuốc cần dùng, thậm chí có thể ra nước ngoài chữa trị.

Song, hầu hết người dân chưa thể yên lòng, khi chỉ số giá tiêu dùng dược phẩm - y tế hiện đã tăng gần 40% so với năm 2000, là mức tăng cao nhất so với tất cả các nhóm hàng - dịch vụ khác, khi mỗi năm bình quân đầu người vẫn phải chi gần 5 USD để mua thuốc ngoại, mặc dù thu nhập còn rất thấp.

Nhiều chuyên gia cho rằng, một khi đã thừa nhận giáo dục - đào tạo là quốc sách hàng đầu, thì việc không ngừng hiện đại hoá và đẩy nhanh phát triển ngành y tế nói chung, công nghiệp dược phẩm nói riêng không thể không là một trong những quốc sách quan trọng khác. Bởi đi đôi với việc chăm lo về văn hoá và tinh thần, còn phải chăm lo về thể chất của giống nòi.

Chính vì vậy, nghiên cứu và phát triển (R&D) và công nghiệp dược đã trở thành mũi nhọn của nhiều quốc gia. Chừng nào tư duy được đổi mới theo tinh thần đó thì hoạt động y tế, sản xuất dược phẩm ở nước ta mới chuyển biến mạnh mẽ, mới vươn lên ngang tầm đòi hỏi của một quốc gia trên 83 triệu dân.

Không kể những năm đã quá xa, chỉ tính từ năm 2001 đến nay, các chỉ số thống kê cho thấy, hoạt động của ngành công nghiệp dược đạt kết quả thấp. Trong khi dân số đã tăng thêm gần 4,5 triệu người thì sản lượng thuốc ống 10 tháng đầu năm 2005 chỉ tăng 15,3% so với năm 2001; sản lượng thuốc viên cũng chỉ tăng chưa đầy 14% so với năm 2001. Đây là mức tăng trưởng thấp nhất so với các ngành công nghiệp khác.

Đáng chú ý là các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (ĐTNN) hiện chỉ chiếm 1,4% tổng sản lượng thuốc ống và 4,3% tổng sản lượng thuốc viên của toàn ngành, chiếm 15-17% tổng doanh thu sản xuất dược phẩm của cả nước. Đây là hiện tượng khác biệt so với nhiều ngành công nghiệp khác, ở đó về sản lượng, doanh nghiệp ĐTNN thường chiếm tỷ trọng 20-30% trở lên, thậm chí chiếm 100% như ngành dầu khí.

Theo đánh giá mới đây của Bộ Y tế, hiện có 35 dự án ĐTNN trong lĩnh vực sản xuất dược, với tổng vốn đầu tư đăng ký 240 triệu USD (năm 2002 mới có 16 dự án với tổng vốn đăng ký 98,4 triệu USD), số vốn thực hiện mới đạt 42% tổng vốn đăng ký. Trong đó mới có 17 dự án đã đi vào hoạt động sản xuất, kinh doanh ở các giai đoạn khác nhau, 3 dự án triển khai dịch vụ bảo quản thuốc, còn 15 dự án khác đang làm các thủ tục hoặc chưa triển khai.

Nếu cộng với số doanh nghiệp đăng ký kinh doanh dược tại Việt Nam, thì tính tới cuối tháng 9 năm 2005, cả nước đã có 266 doanh nghiệp nước ngoài đăng ký hoạt động (sản xuất hoặc kinh doanh) dược phẩm tại Việt Nam, chiếm tới 60% tổng giá trị thuốc phục vụ phòng và chữa bệnh của người dân. Đó là những doanh nghiệp đến từ Ấn Độ, Pháp, Hàn Quốc, Thụy Sĩ, Thái Lan, Singapore, Đức, Hồng Kông, Hungary, Mỹ, Anh...

Số liệu nêu trên cho thấy, trong lĩnh vực dược phẩm, số doanh nghiệp nước ngoài tham gia trực tiếp sản xuất dược phẩm chưa nhiều và chưa thực hiện hết công suất đã đăng ký trong giấy phép.

Trong khi đó, số doanh nghiệp kinh doanh nhập khẩu thuốc, nhập khẩu nguyên liệu dược và phân phối thuốc, phân phối nguyên liệu dược lại đông hơn, mặc dù số doanh nghiệp đăng ký cả sản xuất lẫn kinh doanh chiếm tới 204 doanh nghiệp. Nghĩa là, nếu có ấn tượng của ĐTNN trong lĩnh vực dược phẩm Việt Nam thì đó là ấn tượng ngược, ấn tượng của nhà kinh doanh lớn hơn ấn tượng của nhà sản xuất.

Từ thực tế này, nhiều nhà chuyên môn rút ra nhận xét là, dường như chính sách và cách quản lý của Nhà nước chưa tác động mạnh trong việc khuyến khích nhà đầu tư nước ngoài đưa vốn và công nghệ tham gia trực tiếp sản xuất thuốc tại Việt Nam, thay vì chỉ kinh doanh nhập khẩu, kinh doanh thuốc để lấy lời.