"Đại hội bão tố" của Fatah

Đây là đại hội đầu tiên của Fatah được tổ chức tại lãnh thổ Palestine trong suốt chiều dài lịch sử của tổ chức này, kể từ khi ra đời năm 1962 và chính thức hoạt động công khai năm 1965 đến nay. Đây cũng là đại hội triệu tập được sau tròn 20 năm không thể họp, kể từ đại hội V tại Tunis tháng 8-1989.

Ngay sau phiên họp sáng 5-8, Nabeel Omrou - người phát ngôn của đại hội - đã ví không khí của đại hội là “bão tố”. Sóng gió nổi lên khi các đại biểu chất vấn quyết liệt về việc Ủy ban trung ương không trình văn bản báo cáo kiểm điểm nhiệm kỳ vừa qua và cũng không có văn bản báo cáo tài chính của phong trào. Đã xảy ra màn đấu khẩu gay gắt trực diện giữa các đại biểu chất vấn với lãnh tụ Mahmoud Abbas. Ông Abbas nổi nóng đòi đối thủ phải “câm miệng” khi họ không chấp nhận lời giải thích của ông, rồi ra lệnh cho vệ binh đuổi một số đại biểu ra khỏi phòng họp.

Tuy nhiên, trong nội bộ Fatah còn ẩn chứa những cơn sóng ngầm, mà căng thẳng nhất chính là mâu thuẫn tới mức xung khắc giữa các khuynh hướng khác nhau trong ban lãnh đạo của phong trào, trên nhiều vấn đề hết sức căn bản cả về đường lối chính trị và tổ chức nội bộ.

Nội dung chủ yếu nóng bỏng nhất về mặt đường lối là chọn đấu tranh hòa bình hay kháng chiến vũ trang làm chủ đạo cho mục tiêu giành được một nhà nước Palestine độc lập. Người ta cho rằng Tổng thống Mahmoud Abbas và chính quyền Palestine hiện cai trị tại Bờ Tây theo xu hướng chọn đàm phán hòa bình trong khi chưa thể phủ nhận quyền kháng chiến. Nhưng nhiều nhóm thành viên khác của Fatah thì hoặc vẫn kiên định đường lối vũ trang giải phóng, hoặc ưu tiên vũ trang kết hợp với đàm phán.

Đường lối xây dựng tổ chức trong tình hình mới cũng bộc lộ bất đồng. Mahmoud Abbas và những người ủng hộ ông (chủ yếu ở Bờ Tây) dường như muốn xây dựng Fatah thành một đảng chính trị tách rời với chính quyền. Nhưng xu hướng muốn bảo vệ địa vị lãnh đạo tuyệt đối của Fatah đối với toàn bộ sự nghiệp Palestine có vẻ như vẫn rất mạnh mẽ và quyết liệt.

Trong nội dung “tổ chức địa phương” của Fatah nổi lên vấn đề Gaza, bởi lãnh thổ này đã bị rơi vào tay Phong trào Hamas kể từ giữa năm 2007. Đảng bộ Gaza có vai trò rất trọng yếu trong toàn bộ phong trào, nhưng hầu hết đại biểu của đảng bộ này không đến dự Đại hội VI được vì Hamas cấm họ xuất cảnh. Liên quan đến Gaza còn có xu hướng đòi mổ xẻ nguyên nhân để lãnh thổ này rơi vào tay Hamas hồi tháng 6-2007.

Đây là vấn đề rất hệ trọng và nhạy cảm, có thể tác động quyết định đến tương lai chính trị của những người đứng đầu Fatah hiện nay. Bên tổ chức đại hội không muốn phanh phui nội dung này.

Theo aawsat.com, tại phiên họp sáng 5-8, Chủ tịch Mahmoud Abbas phát biểu có ý chỉ đạo: “Chúng tôi ủng hộ phải “tính sổ với nhau”, nhưng chống lại khuynh hướng “thanh toán lẫn nhau”. Mục đích là tìm hướng đúng, rút ra những bài học và kinh nghiệm, truy vấn những người có trách nhiệm về những sai lầm của họ”. Nhưng nhiều đại biểu không chấp nhận.

Trước tình hình bất đồng nghiêm trọng, trong cuộc họp báo sau phiên buổi sáng 5-8, người phát ngôn của Đại hội VI tuyên bố đại hội không có thời hạn chót (như đã định chỉ diễn ra từ ngày 4 đến 6-8), mà bao giờ xong thì bế mạc. Điều này cũng có nghĩa những quyết định của Đại hội VI chỉ có thể được sáng tỏ chừng nào đại hội kết thúc. Fatah đang đứng trước một bước ngoặt lớn lao để xem liệu có thể còn khẳng định được vị thế vốn có của mình trong sự nghiệp Palestine vinh quang nhưng cũng đầy khó khăn và trắc trở.