Đặc phái viên tổng thống Mỹ: Vũ khí hạt nhân thời Liên Xô ở Ukraine là của Nga

Theo Hãng tin Tass ngày 26-3, ông Richard Grenell - đặc phái viên tổng thống Mỹ về các nhiệm vụ đặc biệt - cho rằng số vũ khí hạt nhân mà Ukraine có trên lãnh thổ của mình và sau đó từ bỏ theo Bản ghi nhớ Budapest sau khi Liên Xô tan rã thuộc về Matxcơva, chứ không phải của Kiev.

"Hãy làm rõ về Bản ghi nhớ Budapest: Vũ khí hạt nhân là của Nga và bị bỏ lại. Ukraine đã trả lại vũ khí hạt nhân cho Nga. Chúng không thuộc về Ukraine. Đây là một sự thật khó chịu", ông Grenell viết trên X.

30 năm trước, ngày 5-12-1994, trong một buổi lễ tại Budapest (Hungary), các quốc gia tách khỏi Liên Xô (là) Ukraine, Belarus và Kazakhstan đã đồng ý từ bỏ kho vũ khí hạt nhân để đổi lấy sự đảm bảo an ninh từ Mỹ, Anh, Pháp, Trung Quốc và Nga.

Từng có thời 1/3 kho vũ khí hạt nhân của Liên Xô được đặt trên đất Ukraine, và việc Kiev quyết định chuyển giao kho vũ khí này là một thời khắc quan trọng đối với thế giới.

Trong bối cảnh cuộc chiến chưa có hồi kết với Nga, Ukraine cho rằng Thỏa thuận Budapest là một sai lầm.

Vào tháng 12-2024, tại cuộc họp của các bộ trưởng ngoại giao NATO ở Brussels (Bỉ), Ngoại trưởng Ukraine Andriy Sybiha cầm theo tập tài liệu chứa bản sao của Thỏa thuận Budapest để nhắc nhở châu Âu rằng "tài liệu này đã không đảm bảo được an ninh cho Ukraine" và "chúng ta phải tránh lặp lại những sai lầm như vậy".

Theo Tass, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky hồi tháng 2-2022 phát biểu tại Hội nghị An ninh Munich cho rằng Kiev có thể xem xét lại các nghĩa vụ của mình theo Bản ghi nhớ Budapest năm 1994.

Tổng thống Nga Vladimir Putin sau đó nhấn mạnh sự xuất hiện của vũ khí hạt nhân ở Ukraine, dù là vũ khí hạt nhân chiến thuật, cũng sẽ là mối đe dọa chiến lược cho Nga.

Đại sứ Nga: 'Đã đưa vũ khí hạt nhân sang Belarus, sẵn sàng dùng nếu cần'

Lần đầu tiên Nga đưa vũ khí hạt nhân chiến thuật ra ngoài lãnh thổ nước này kể từ giữa thập niên 1990.