Cuộc chiến với sự dối trá

Phóng to

Diễn viên Quang Thảo (vai Trần Thuyên) và Hoàng Vân Anh (vai Út Trâm thời trẻ) trong Chuyện bây giờ mới kể. Hoàng Vân Anh cũng đảm nhận luôn vai Thủy - con gái của Út Trâm - Ảnh: T.T.D.

Thủ tục đi học nước ngoài của Thủy còn thiếu giấy chứng nhận con liệt sĩ. Út Trâm (mẹ Thủy) không biết cách nào để giải thích với chính quyền về cái chết của chồng. Trên bàn thờ nhà bà không có bức hình nào. Tất cả kỷ vật còn lại của người đã mất chỉ có cuốn nhật ký và cái biđông nước...

Mười mấy năm sau chiến tranh, câu chuyện cuối cùng cũng được kể lại về mối tình giữa cô giao liên Út Trâm và anh cán bộ Trần Thuyên ở mặt trận rừng đước Cà Mau. Cô mang thai, bị địch bắt, vượt ngục trở về nhưng nhất quyết không tiết lộ danh tánh cha đứa trẻ, hậu quả là... bị khai trừ khỏi Ðảng. Cô vượt đường gặp người yêu, được Trần Thuyên báo tin phải tham gia khóa đào tạo sĩ quan đặc biệt ở Hà Nội...

Cả một quãng đời tuổi trẻ, Út Trâm thầm lặng chịu đựng để bảo vệ danh dự cho chồng. Cô không biết phía sau sự thật ấy còn một sự thật khác chưa được kể... Và câu chuyện cứ thế được hé mở, bí mật dần được bóc tách từng lớp một để đi đến kết cục cuối cùng, quyết liệt như một lời tuyên chiến với mọi sự dối trá...

Cách đây 24 năm (1989), Chuyện bây giờ mới kể (tác giả Lâm Quang Tèo, bản dựng của đạo diễn Minh Hải) là một trong những vở diễn vang danh của sân khấu 5B, quy tụ dàn diễn viên được coi là thế hệ vàng của kịch nói TP.HCM: NSƯT Kim Cúc, Thành Hội, Hồng Vân, Thành Lộc, Thanh Thủy, Việt Anh, Minh Phượng... Hai vai diễn ấn tượng nhất vở diễn thuộc về Kim Cúc (vai Út Trâm) và Thành Hội (vai Năm Biền). Câu tỏ tình nổi tiếng: "Ð.M, tôi thương em" của nhân vật Năm Biền với Út Trâm từng được coi như một trong những câu chửi thề hiếm hoi được chấp nhận và "đắt giá" về thoại trên sân khấu kịch nói VN lúc bấy giờ (được đưa vào giáo trình giảng dạy cho sinh viên kịch nói TP.HCM).

Chuyện bây giờ mới kể phiên bản 2013 của đạo diễn - NSƯT Thành Hội ngoài cảnh trí và sân khấu mới mẻ, mỗi nhân vật phụ còn được làm dày dặn hơn, có chiều sâu số phận hơn. Cách dàn dựng chú trọng chi tiết, mang nhiều hình ảnh ẩn dụ, so sánh có thể giúp khán giả tự đối chiếu, suy ngẫm về cuộc chiến tranh đã đi qua và thân phận con người, đặc biệt là phụ nữ.

Gần một năm, sau 29 anh về, Thành Hội mới dựng vở. Chọn một câu chuyện thời hậu chiến để kể lại lúc này có lẽ cũng là một "cuộc chiến" của anh, những nghệ sĩ tham gia vở diễn. Ðể chiến thắng, trên hết có lẽ là tôn chỉ "không sợ chuyện cũ, chỉ sợ chuyện không hay, kể không đến nơi đến chốn; không sợ đề tài không đương đại, chỉ sợ nội dung nhàn nhạt, dàn dựng qua loa".

Chuyện bây giờ mới kể có đủ lý do để được kể lại, đó là câu chuyện chiến tranh nhưng mang vấn đề của mọi thời mà con người phải đối diện. Thành Hội gửi gắm rất nhiều trăn trở của anh về thời cuộc, thân phận con người trong và sau cuộc chiến qua vở diễn này, gửi tặng khán giả còn "chung tình" với chính kịch.