Cùng con vào thời đại số: Coi chừng bị đánh cắp 'danh tính số'

Phần lớn từ người quen biết

Mới đây, báo Washington Post (Mỹ) đã trích đăng một số kết quả từ khảo sát mới nhất của Công ty nghiên cứu Javelin, theo đó hành vi trộm cắp danh tính hiện ảnh hưởng đến 1,25 triệu trẻ em tại Mỹ.

Trước đó, nghiên cứu của Trường ĐH Carnegie Mellon (Mỹ) cũng cho thấy trẻ có nguy cơ bị đánh cắp danh tính cao hơn 51 lần so với người lớn.

Theo Javelin, trong những vụ trộm danh tính trẻ, thủ phạm thường là những người mà các em quen biết ngoài đời thực hoặc trên mạng.

Dù vậy, trẻ thường không phát hiện mình là nạn nhân cho đến một cột mốc quan trọng nào đó như xin trợ cấp sinh viên hoặc mua chiếc ôtô đầu tiên... Lúc này, các bạn trẻ có thể đối mặt với nhiều hậu quả như mất điểm tín dụng, mất các cơ hội viện trợ tài chính hoặc thậm chí bị từ chối việc làm.

Cha mẹ lộ "danh tính số" của con

Danh tính số của trẻ có thể dễ bị kẻ xấu theo dõi và lợi dụng trên môi trường Internet - Ảnh: TỰ TRUNG

Theo bà Nguyễn Phương Thanh Trúc - đồng sáng lập kiêm giám đốc điều hành CyberPurify, công ty có những giải pháp bảo vệ trẻ em trên Internet, ở góc độ khác, việc để lộ "danh tính số" của con đôi khi lại xuất phát từ thói quen của cha mẹ.

Nhiều phụ huynh thường khoe con trên mạng xã hội, nghĩ đơn giản vì thương con. Vậy là có cha mẹ đăng ảnh con mình chỉ vài tháng tuổi, đang trần truồng tắm. Một số trường hợp sau này kẻ xấu đã lục lại những hình ảnh tưởng chừng rất vô tư ấy để bôi nhọ đứa trẻ.

Bà Trúc chia sẻ từng có trường hợp cha mẹ đăng ảnh con nhỏ của mình mặc bikini đi biển và kẻ xấu đã lấy ảnh, chỉnh sửa lại rồi đưa vào các nhóm khiêu dâm nước ngoài. "Vì vậy, theo tôi, cả phụ huynh và trẻ em nên bắt đầu thay đổi từ tư duy: cần có trách nhiệm với bất cứ những gì đăng tải trên mạng xã hội.

Không gian mạng cho người ta cảm giác dễ giãi bày nên không ít người bỏ qua sự cảnh giác. Phụ huynh cũng nên cập nhật hiểu biết trên các trang thông tin cả trong và ngoài nước để nhận diện những chiêu trò đánh cắp "danh tính số" mới trên thế giới" - bà Trúc nói.

Bỗng dưng con trở thành tâm điểm của dư luận

Cuối tháng 5-2022, một phụ huynh tung đoạn livestream tố cáo con bị bạn bè đánh tại một trường quốc tế ở TP.HCM. Trong đoạn video, phụ huynh quay cận cảnh vào mặt, vạch áo con cho thấy những vết xây xát rồi công khai luôn những thông tin như tên tuổi, lớp học của con.

Vụ việc trở thành đề tài được cộng đồng mạng bàn tán sôi nổi. Không ít người buông những lời chỉ trích nặng nhẹ, "mò" ra được cả hình ảnh cá nhân của các em để bình phẩm, bên bênh vực bên dè bỉu.

Trước đó vào tháng 3-2022, vợ của một nghệ sĩ hài nổi tiếng tại Hà Nội đã đăng tải trên Facebook dòng tâm sự (status) kể lại chuyện ném điện thoại của con do vô tình phát hiện con lưu nhiều hình ảnh khiêu dâm. Xuất phát từ việc muốn chia sẻ, nhắc nhở các phụ huynh nên quan tâm hơn tới con cái khi mới lớn, dù vậy dòng status trên đã tạo ra làn sóng tranh cãi.

Nhiều ý kiến cho rằng con mình xem những hình ảnh "người lớn" không phải thứ để lên tiếng công khai trên mạng xã hội. Một số người cũng cho rằng tác động về lâu về dài không lường hết được, bởi 10 năm sau khi cậu bé này lớn lên, nếu có bước theo con đường nghệ thuật truyền thống của gia đình thì vẫn bị nhớ tới với "phốt" bị mẹ la rầy vì coi ảnh 18+.

Cuối năm 2021 và đầu năm 2022, trong một số lần livestream, nữ doanh nhân nổi tiếng N.P.H. thoải mái cho cậu con nhỏ "lên sóng". Cộng đồng mạng nhanh chóng "lùng sục", đưa ra một tiểu sử dày cộm về cậu bé. Một số kẻ xấu còn lợi dụng sự chú ý của dư luận để cắt ghép, đăng tải lại những đoạn video của cậu bé này trên YouTube và TikTok để "câu view".