Có thao túng trên thị trường chứng khoán?

Phóng to

Các nhà đầu tư theo dõi kết quả giao dịch tại sàn giao dịch của Công ty cổ phần chứng khoán Sài Gòn sáng 11-1-2007 - Ảnh: T.T.D.

Phát triển nhưng vẫn bất ổn

Kể từ khi thành lập, chưa bao giờ thị trường chứng khoán (TTCK) VN lại chứng kiến những biến động lớn như trong năm 2006. Tuy nhiên, như chủ tịch Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN) Vũ Bằng nhìn nhận thì việc lên giá của các loại cổ phiếu trong tháng ba và tư, xuống giá trong tháng bảy rồi lại tăng giá mạnh trong tháng mười một, mười hai thể hiện sự không ổn định trong hoạt động giao dịch của thị trường.

Chưa có một cá nhân, tổ chức nào bị nêu đích danh về chuyện liên minh để trục lợi thông qua “làm giá” cổ phiếu. Tuy nhiên, các chuyên gia về TTCK đều nhìn nhận thực tế này là có ở TTCK VN. Theo ông Trần Bắc Hà, việc một số cá nhân liên kết, tập trung một lượng cổ phiếu lớn để “làm giá” là hoàn toàn có thể xảy ra.

Lý giải nguyên nhân dẫn đến tình trạng này, chủ tịch UBCKNN cho rằng xuất phát từ tâm lý đầu tư ngắn hạn và qui mô thị trường nhỏ. Cũng chính vì tâm lý này mà trong thời gian gần đây, khi giám đốc Trung tâm Giao dịch chứng khoán TP.HCM Trần Đắc Sinh đưa ra cảnh báo trên báo chí về giá chứng khoán tăng quá “nóng”, ngay lập tức trong ba phiên liên tiếp thị trường sụt giảm mạnh khiến nhiều nhà đầu tư cá nhân thua lỗ nặng nề.

Chia sẻ với nhận định này, ông Huy Nam, một chuyên gia trong lĩnh vực chứng khoán, cho rằng đối với một TTCK mới nổi việc “làm giá” là chuyện dễ xảy ra vì hệ thống pháp luật giám sát, điều chỉnh chưa thật sự chặt chẽ kèm theo tâm lý háo hức, mua theo phong trào của nhiều nhà đầu tư cá nhân. “Những chuyện chỉ số chứng khoán, giá cổ phiếu tăng quá nhanh, vượt quá xa so với những số liệu dự đoán sẽ tạo ra những tác động giả tạo, hình thành một thị trường bong bóng mà nếu bong bóng vỡ thì sẽ tác động rất mạnh đến nền kinh tế” - ông Nam nói. Cũng theo phân tích của ông, việc “làm giá” hiện nay đối với một TTCK mới nổi như VN là tương đối đơn giản.

Quá trình “làm giá” nhiều nhất, theo ghi nhận của nhiều nhà đầu tư có kinh nghiệm, chính là giai đoạn các công ty đã nhận được giấy phép niêm yết chuẩn bị “chốt” danh sách cổ đông trước khi chính thức lên sàn. Thực tế cho thấy ngay đối với những cổ phiếu tại thị trường không tập trung, trước khi lên sàn là thời điểm giá mua bán thực tế lên cao ít nhất là gấp đôi so với trước, và nhiều nhà đầu tư cá nhân đã “ôm quả đắng” khi giá cổ phiếu sau thời điểm lên sàn đã rớt thê thảm.

“Bức tường Trung Hoa”

Điều trước tiên, theo ông Nam, là phải làm rõ, tách bạch và giám sát được sự tách bạch trong các loại hình nghiệp vụ của các công ty chứng khoán. “Làm thế nào để đảm bảo khách quan khi mà các công ty chứng khoán vừa đặt lệnh mua cổ phiếu cho các nhà đầu tư, vừa tự mình kinh doanh cổ phiếu” - ông Nam đặt vấn đề. Tại các nền kinh tế có TTCK phát triển, theo ông Nam, giữa các nghiệp vụ này luôn có một “bức tường Trung Hoa” - một khái niệm chỉ những qui định tách bạch tuyệt đối. “Hi vọng Luật chứng khoán mới được ban hành sẽ bổ sung những qui định như vậy” - ông này nói.

Chia sẻ với quan điểm này, giám đốc Công ty cổ phần chứng khoán Bảo Việt Nguyễn Quang Vinh cho rằng việc tăng cường các qui định giúp giám sát, tách bạch giữa các loại hình nghiệp vụ của các công ty chứng khoán là hết sức cần thiết, nhất là vào thời điểm “bùng nổ” các công ty chứng khoán như hiện nay.