'Có nơi người dân phải đi 200km mới có văn phòng công chứng'

Chiều 28-8, Hội nghị đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách cho ý kiến về dự thảo Luật Công chứng (sửa đổi). Mô hình tổ chức của văn phòng công chứng có nên thêm doanh nghiệp tư nhân không tiếp tục được quan tâm cho ý kiến.

Nhiều địa phương "trắng tổ chức hành nghề công chứng"

Nêu ý kiến, Phó chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Nguyễn Trường Giang cho hay ủy ban này có đi khảo sát thấy nhiều địa phương giải thể phòng công chứng nhà nước, nhưng sau đó không thể thành lập được phòng công chứng nữa. Do đó một số địa phương, đặc biệt là các huyện vùng sâu, vùng xa không thể thành lập được phòng công chứng.

Đại biểu dẫn chứng ở Bắc Giang, tại 2 huyện Sơn Động và Yên Thế hiện trắng tổ chức hành nghề công chứng, từ đó bày tỏ quan điểm ủng hộ thành lập mô hình tư nhân một công chứng viên. 

Theo đại biểu, những băn khoăn về việc một công chứng viên hành nghề có đảm bảo tính liên tục hay không sẽ không phải là vấn đề lớn khi thực hiện chuyển đổi số, ứng dụng công nghệ thông tin.

Đồng tình, đại biểu Trần Nhật Minh (đoàn Nghệ An) thông tin sau khi thi hành Luật Công chứng năm 2006 (quy định 2 mô hình), cả nước thành lập 487 phòng công chứng, trong đó có 352 phòng công chứng theo mô hình công ty tư nhân, chiếm hơn 70%, chỉ 135 văn phòng công chứng là loại hình hợp danh.

So sánh tương quan hai loại hình, theo ông Minh, loại hình hợp danh không được nhiều công chứng viên lựa chọn. Trong khi Luật Công chứng 2024 ra đời quy định bỏ loại hình này, khiến văn phòng công chứng tư nhân không còn. 

Do đó, ông Minh cho rằng việc bỏ loại hình tư nhân không chỉ hạn chế quyền tự do lựa chọn hình thức của văn phòng công chứng, mà còn gây khó khăn trong tổ chức hoạt động.

Người dân gặp khó khi không có văn phòng công chứng

Theo ông Minh, công ty hợp danh không phải là loại hình tối ưu của văn phòng công chứng. Vì yếu tố hợp danh vẫn có thể phá vỡ khi công chứng viên chết, bãi nhiệm, không tiếp tục hành nghề. 

Thực tế tại Nghệ An, cả tỉnh có 39 tổ chức hành nghề công chứng nhưng có 6/21 huyện miền núi chưa có tổ chức hành nghề công chứng. Người dân tại khu vực này khi có nhu cầu công chứng phải di chuyển trên 50km, xa nhất như huyện Kỳ Sơn phải di chuyển 200km mới có văn phòng công chứng.

“Hiện tại một số huyện chưa có tổ chức hành nghề công chứng, nhưng cũng chưa thành lập được, trong khi đây là dịch vụ công không thể thiếu. Người dân vùng sâu, vùng xa đang gặp khó khăn trong tiếp cận dịch vụ”, đại biểu đoàn Nghệ An nói.

Trong khi đó, đại biểu Nguyễn Tạo (đoàn Lâm Đồng) cho hay văn phòng công chứng theo loại hình công ty hợp danh “tôi nói thật lòng là hợp danh ảo”.

Theo quy định, văn phòng công chứng phải có 2 công chứng viên trở lên, nhưng thực tế không như vậy. Vì vậy đại biểu cho rằng có 8 - 9 văn phòng công chứng thì chỉ cần 12-13 công chứng viên. Công chứng viên ký kết hợp đồng trong một thời gian nhất định, rồi thiếu chỗ này thì bù chỗ nọ.

“Lần này cố gắng khắc phục tình trạng hợp danh “ảo” ở trong luật. Theo tôi, vùng sâu, vùng xa nên có loại hình doanh nghiệp tư nhân, người đại diện pháp luật - chủ doanh nghiệp, đồng thời là công chứng viên, hành nghề công chứng từ đủ 2 năm trở lên thì chịu trách nhiệm, như vậy tốt hơn và rõ ràng hơn”, ông Tạo góp ý.

Trình Quốc hội Luật Công chứng, giới hạn công chứng viên hành nghề đến 70 tuổi

Dự thảo Luật Công chứng trình Quốc hội quy định độ tuổi hành nghề của công chứng viên đến 70 tuổi.