Chưa kịp đẹp đã chịu xấu

Phóng to

Loại thuốc trị mụn này được quảng cáo là phương thuốc bí truyền, có công hiệu nhanh chóng - Ảnh: Ngọc Nga

Chị N.T.H., ở Q.Thủ Đức, TP.HCM, bị mụn ở mặt đã nhiều năm không khỏi nên khi được người quen giới thiệu một loại rượu rễ cây thuốc nam của người dân tộc có tác dụng trị mụn, làm da láng mịn vĩnh viễn chị đã dùng thử ngay. Chỉ mất 200.000 đồng chị H. được giao tận tay một chai rượu rễ cây trị mụn chừng 250ml. Sau một tuần bôi thuốc, mặt chị H. bắt đầu sưng lên, da bong tróc thành từng mảng, toàn bộ khuôn mặt chị H. lúc này như rắn bị lột da. Tá hỏa, chị H. hỏi người bán thuốc thì được trả lời rằng “thuốc đang có tác dụng, cứ yên tâm rồi dần da sẽ đẹp lên”.

Đúng như lời nói, khoảng ba tuần sau da mặt chị H. bắt đầu trắng hồng láng mịn như da em bé, từ mụn bọc, mụn nhân cũng biến mất, sạch trơn. Tuy nhiên, vài tháng sau đó da mặt chị H. bị nhăn nhúm, không chỉ vậy đám mụn còn xuất hiện nhiều hơn trước khiến chị rất tự ti không dám ra đường. Đi khám, chị H. được các bác sĩ cho biết da chị bị tổn thương nghiêm trọng do dùng một loại chất tẩy da cực mạnh...

Nguồn gốc nhập nhằng

Tại TP.HCM, loại rượu rễ cây này được rao bán ở rất nhiều nơi, không chỉ trên các trang mạng mà còn ở các tiệm mỹ phẩm, tiệm thuốc đông y nhỏ lẻ. Tùy từng điểm bán, giá một chai rượu rễ cây 250ml dao động từ 50.000-300.000 đồng. Khi nghe có người muốn mua thuốc, bà chủ cửa hàng bán loại rượu rễ cây này trên đường Lạc Long Quân, Q.11 lôi một chai nhựa đã xỉn màu từ trong hốc tủ, rồi ra vẻ bí hiểm: “Đây là phương thuốc bí truyền từ đời cụ ngoại tôi để lại, công thức không ai biết nên chỉ tới đây mới mua được”.

Bên trong chai nhựa là một dung dịch hơi ngà vàng có mùi hắc như rượu cùng một loại rễ cây màu nâu được dán nhãn thủ công, sơ sài với nội dung: “Nhà thuốc gia truyền trị mụn và lột mặt, thuốc có biểu hiện sưng mặt, đỏ, ngứa. Nếu sưng thì ngưng một hoặc hai ngày lại dùng tiếp, dùng đến khi nào lột đều da, người nào có mụn thì nặn nhân ra hết...”. Trước khi trao hàng, bà chủ còn dặn dò: “Thuốc sẽ làm sưng mặt, đỏ, ngứa, bong tróc da... nhưng cứ yên tâm và kiên trì dùng cháu sẽ có một làn da trắng đẹp như ý, sạch mụn 100%”. Về độ an toàn của thuốc, bà này khẳng định “thuốc nam lành lắm, không lo độc địa hay phản ứng gì đâu”...

Cùng loại thuốc đó tại một cửa hàng tạp hóa trên đường Huỳnh Tấn Phát, Q.7 nhưng bà chủ lại có chiêu quảng cáo khác: “Có biết tại sao con gái dân tộc Thái có da đẹp không? Là nhờ loại thuốc này đó. Đây là thuốc của riêng người dân tộc Thái, tui phải nhờ người quen đặt mua từ ngoài Bắc cả năm trời mới có”. Một chai rượu rễ cây 250ml như vậy giá bán ở đây là 300.000 đồng. Không chỉ tại TP.HCM, ở các khu công nghiệp tại Bình Dương loại thuốc trị mụn này cũng được chị em công nhân ưa chuộng và truyền tai nhau dùng. Giá bán ở đây rất rẻ chỉ 50.000-80.000 đồng là mua được một chai nhựa khoảng 250ml.

Nhằm nâng cao giá trị của sản phẩm, những người bán hàng tại một số cửa hàng mỹ phẩm xách tay trên đường Giải Phóng, Q.Hoàng Mai và đường Nguyễn Trãi, Q.Thanh Xuân (Hà Nội) đã quảng cáo loại rượu rễ cây này là phương thuốc bí truyền của người dân tộc thiểu số ở Tây nguyên, Tây Bắc xa xôi rất khó mua, phải đặt hàng qua nhiều ngày mới có.

Cách làm đẹp tai hại

TS Trần Văn Tiến, phó giám đốc Bệnh viện Da liễu T.Ư, khẳng định việc bôi rượu lên mặt để trị mụn, trị nám hay làm đẹp như vậy là phản khoa học. Theo phân tích của ông Tiến, rượu thực chất là dung môi gây kích ứng da, làm da sẩn ngứa, ửng đỏ khi ở độ nhẹ, rượu độ nặng có thể làm bong tróc tổn thương da. Nguy hại là khi lớp biểu bì ngoài cùng của da bị tổn thương đồng nghĩa với việc làn da đó không còn khả năng chống chọi với các tác nhân gây hại như tia cực tím, ô nhiễm môi trường... dẫn đến hệ quả là da rất yếu, dễ bị mụn, nám, bị viêm hoặc có thể dẫn đến ung thư da.

ThS.BS Nguyễn Hữu Trường, Trung tâm miễn dịch lâm sàng Bệnh viện Bạch Mai, cho biết loại rượu rễ cây làm bong tróc da như vậy thực chất là loại chất tẩy da. Nguyên lý hoạt động của những loại chất tẩy này khi tiếp xúc với da sẽ làm bong lớp biểu bì ngoài cùng khiến phần da non lộ ra ngoài nên tạo cảm giác trắng hồng, mịn màng cho người sử dụng. Tuy nhiên, đây chỉ là ảo giác vì sau khi lột lớp da bên ngoài, tế bào nám hoặc nhân mụn vẫn còn sâu phía trong da sẽ dễ dàng tái phát trở lại, nhất là khi da tiếp xúc với ánh nắng và khói bụi. Ông Trường khuyến cáo cách làm đẹp này rất tai hại vì có không ít bệnh nhân đến viện để điều trị những hậu quả do dùng những loại rượu rễ cây hay những loại thuốc tẩy da một cách tùy tiện.

Đánh giá về phương pháp trị mụn, trị nám bằng việc bôi rượu rễ cây lên mặt, TS Đỗ Đình Long, giám đốc Trung tâm Đào tạo và huấn luyện Bệnh viện Y học cổ truyền quân đội, cho biết y học cổ truyền có rất nhiều bài thuốc trị mụn, trị nám, làm đẹp da nhưng chủ yếu là giải quyết tận gốc chứ không phải điều trị triệu chứng. “Khi bị mụn cần phải xác định nguyên nhân gây ra mụn ở đâu, từ gan, mật suy... hay vì nguyên nhân khác để có cách điều trị đúng đắn chứ không phải cứ đắp các loại cây, lá vào mặt là xong” - ông Long nói.