Chủ nhật buồn của bà Rousseff

Người biểu tình kêu gọi luận tội bà Rousseff tại thủ đô Brasilia hôm 17-4 - Ảnh: Reuters

Phiên bỏ phiếu bất tín nhiệm nữ tổng thống đầu tiên của Brazil tại hạ viện diễn ra hôm 17-4 (giờ địa phương) với 367 phiếu thuận, 137 phiếu chống và 7 phiếu trắng. Hai nghị sĩ không xuất hiện để bỏ phiếu.

Theo Reuters, Hạ viện Brazil đã có đủ hơn 2/3 số phiếu cần thiết trong số 513 ghế tại đây để đưa vụ việc lên thượng viện.

Pháo hoa và nước mắt

Tại các thành phố lớn ở Brazil như Sao Paulo và Rio de Janeiro, pháo hoa đã được bắn rợp trời sau khi có kết quả biểu quyết tại hạ viện. Người phản đối bà Rousseff uống bia, hát hò ăn mừng trong khi những người ủng hộ bà ngồi gục xuống buồn bã, thậm chí có người rơi lệ.

Ngay trong tòa nhà Quốc hội, biển cờ Brazil cũng tràn ngập với việc nhiều nghị sĩ giơ nắm đấm lên trời ăn mừng kết quả sau ba ngày tranh luận.

Việc hạ viện bất tín nhiệm bà Rousseff được coi là một bước tiến lớn đến việc chấm dứt 13 năm cầm quyền của Đảng Công nhân tại quốc gia có nền kinh tế lớn thứ chín thế giới.

Tại thượng viện, chỉ cần số phiếu ủng hộ việc luận tội đạt 2/3 trong phiên biểu quyết đầu tháng 5 này, bà Rousseff sẽ bị buộc phải rời khỏi cương vị và Phó tổng thống Michel Temer sẽ lên thay bà làm quyền tổng thống trong lúc đợi phiên tòa xét xử bà.

Trong trường hợp bà Rousseff bị kết tội, ông Temer sẽ làm tổng thống cho đến hết nhiệm kỳ hiện tại, kết thúc vào năm 2018.

“Cuộc chiến” bất tín nhiệm trong thời gian qua đã khiến đất nước với 200 triệu người bị chia rẽ sâu sắc hơn bao giờ hết kể từ khi Brazil chấm dứt chế độ độc tài quân sự năm 1985. Đấu đá chính trị giữa bà Rousseff (68 tuổi) và ông Temer (75 tuổi) bị coi là sẽ làm bất ổn bất kỳ chính phủ nào trong tương lai và kéo Brazil vào tình trạng bất định trong nhiều tháng.

Bất chấp việc có nhiều bất mãn về tình trạng thất nghiệp gia tăng, Đảng Công nhân của bà Rousseff vẫn dựa vào sự ủng hộ của hàng triệu người thuộc tầng lớp lao động ở Brazil, những người hưởng lợi từ những chương trình phúc lợi giúp kéo cả gia đình họ ra khỏi đói nghèo trong thập kỷ qua.

Người ủng hộ bà Rousseff khóc đỏ mắt khi biết kết quả - Ảnh: Reuters

Cuộc chiến tại thượng viện

Lãnh đạo Đảng Công nhân tại hạ viện Jose Guimaraes tuyên bố: “Cuộc chiến giờ đây sẽ tiếp tục trên đường phố và tại thượng viện. Chúng ta thua cuộc bởi những kẻ đảo chính mạnh hơn”.

Trước đó, bà Rousseff từng lên tiếng cáo buộc ông Temer đang dàn dựng một cuộc đảo chính hạ bệ bà, nhất là sau khi ông Temer vô tình để lộ bài diễn văn nhậm chức chuẩn bị trước trong trường hợp lên làm quyền tổng thống.

AFP dẫn lời tổng công tố viên Jose Eduardo Cardozo tuyên bố: “Đây là một cuộc đảo chính nền dân chủ”. Ông cho biết bà Rousseff - người từng bị cầm tù và tra tấn dưới chính quyền quân sự những năm 1970 - sẽ đưa ra phản ứng ngày 18-4 (giờ Brazil).

Bản thân bà Rousseff không bị cáo buộc trực tiếp về tham nhũng nhưng nhiều thành viên chính phủ bị dính chàm bởi vụ tham nhũng lớn tại Tập đoàn Dầu khí quốc gia Petrobras và bị chỉ trích vì để nền kinh tế suy thoái.

Bà Rousseff cũng có thể là tổng thống Brazil đầu tiên bị luận tội trong hơn ba thập kỷ qua. Bà bị cáo buộc sử dụng phần ngân sách dành cho tăng chi tiêu công để phục vụ cho cuộc vận động tranh cử của mình năm 2014, vi phạm luật về ngân sách.

Tuy nhiên, theo Reuters, không mấy nghị sĩ đề cập đến chuyện này mà chỉ chăm chăm phản đối tham nhũng và suy thoái kinh tế khi họ biểu quyết chống lại bà.

Giới quan sát bình luận rằng trong khi bản thân bà Rousseff không bị cáo buộc tham nhũng thì nhiều nghị sĩ bỏ phiếu chống lại bà hôm 18-4 lại đang bị điều tra tham nhũng.

Tổ chức theo dõi tham nhũng Congresso em Foco có trụ sở ở thủ đô Brasilia nói hơn 300 nghị sĩ tham gia biểu quyết tại hạ viện hôm 18-4 đang bị điều tra vì tham nhũng, gian lận và các tội khác liên quan đến bầu cử.

Trong khi đó, nhiều nhà vận động hành lang doanh nghiệp lại đang ủng hộ việc hạ bệ bà Rousseff và trông đợi ông Temer phục hồi lòng tin kinh doanh và tăng trưởng đối với nền kinh tế có GDP đạt 2.000 tỉ USD này. Tuy nhiên cũng có nhiều ý kiến trái ngược.

Viện trưởng Viện Cơ sở hạ tầng Brazil Adriano Pires nói việc bà Rousseff ra đi sẽ giúp ngành dầu khí mở cửa nhưng các lãnh đạo công đoàn lo ngại về việc tư nhân hóa và cắt giảm việc làm.