Chọn nhiên liệu "sạch" hay giá rẻ?

Phóng to

Xăng, chọn loại “sạch” hay giá rẻ đây? - Ảnh: N.C.T.

Bộ tiêu chuẩn vì môi trường trong sạch

Bộ tiêu chuẩn VN dành cho xăng không chì (TCVN 6776:2005) và cho dầu diesel (TCVN 5689:2005) do Bộ Khoa học và công nghệ ban hành năm 2005. Bộ này khẳng định các tiêu chuẩn xăng không chì, dầu diesel được ban hành nhằm mục tiêu ngày càng nâng cao chất lượng hàng hóa, giảm thiểu các chất độc hại thải ra môi trường.

Ông Kiều Đinh Kiểm - nguyên trưởng phòng kỹ thuật xăng dầu Tổng công ty Xăng dầu VN - nhìn nhận: so với tiêu chuẩn cũ, về ý nghĩa môi trường, bộ tiêu chuẩn mới năm 2005 dành cho xăng không chì có nhiều chỉ tiêu tốt hơn. Cụ thể là những chỉ tiêu về hàm lượng các chất có hại cho sức khỏe con người và môi trường như benzen (chất có khả năng gây ung thư mạnh), các hợp chất thơm, lưu huỳnh... đều được hạn chế thấp đi. Đặc biệt, theo ông Kiểm, chỉ tiêu về hàm lượng các chất chứa oxy có ý nghĩa rất quan trọng. Trong năm 2006, nếu bộ tiêu chuẩn cũ có qui định chỉ tiêu này thì chắc chắn vấn đề acetone (một trong những hợp chất có chứa oxy) bị phát hiện ngay, không gây ra sự cố...

Theo ông Chu Văn Tường - trưởng phòng kế hoạch Sài Gòn Petro, bộ tiêu chuẩn mới được ban hành sau quá trình chuẩn bị rất chu đáo, kỹ lưỡng, có tham khảo bộ tiêu chuẩn của các nước, đồng thời lấy ý kiến rộng rãi từ các tổ chức, cơ quan, chuyên gia, doanh nghiệp liên quan... “Bộ tiêu chuẩn mới dành cho xăng dầu được ban hành và áp dụng sẽ đảm bảo mục tiêu bảo vệ môi trường sống tốt hơn, thông qua việc giới hạn một số chỉ tiêu phản ảnh mức độ độc hại của nhiên liệu đối với môi trường, sức khỏe cộng đồng...” - ông Tường nhấn mạnh.

Doanh nghiệp “kêu”... khắt khe!

Tuy nhiên, ông Kiều Đinh Kiểm cho rằng “nhiều chỉ tiêu qui định quá nghiêm ngặt trong khi thị trường xăng dầu khu vực chưa có khả năng đáp ứng”. Theo ông Kiểm, một số chỉ tiêu “bị” thay đổi một cách duy ý chí, không hướng tới mục tiêu môi trường và hoàn toàn thiếu hiểu biết thực tế. Ông đưa dẫn chứng “chỉ tiêu độ ổn định oxy hóa” theo tiêu chuẩn cũ chỉ ở mức 240, trong khi tiêu chuẩn mới lại bắt buộc là 480. Thế giới cũng cho phép ở mức 240 và thực tế cũng chứng minh ở mức này là đảm bảo hàng hóa (xăng) có thể tồn trữ được trên dưới ba năm, vượt cả yêu cầu của hàng dự trữ nhà nước... Vì bộ tiêu chuẩn TCVN 6776:2005 dành cho xăng không chì bắt buộc chỉ tiêu độ ổn định oxy hóa ở mức thấp nhất là 480 nên thị trường không có sẵn xăng đáp ứng tiêu chuẩn này. “Khó khăn cho doanh nghiệp (khi áp dụng tiêu chuẩn mới cho xăng dầu - PV) đã rõ” - ông Kiểm than thở.

Nguồn tin từ Tổng công ty Xăng dầu VN cũng cho biết đầu mối nhập khẩu xăng dầu lớn nhất VN này nói các chỉ tiêu như độ ổn định oxy hóa, hàm lượng lưu huỳnh, hàm lượng olefin là thật sự khó thực hiện. Tương tự, đối với dầu diesel khả năng đáp ứng bộ tiêu chuẩn mới năm 2005 có khả quan hơn, song vẫn còn một số chỉ tiêu khó đáp ứng: điểm bắt cháy, tạp chất dạng hạt, độ bôi trơn... Một số ý kiến trong giới kinh doanh xăng dầu còn nói nếu áp dụng bộ tiêu chuẩn mới thì giá nhập dầu diesel sẽ tăng đáng kể!

Chọn lợi ích trước mắt hay lâu dài?

Bộ Thương mại đồng tình với các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu là “khó tìm được các nhà cung cấp nước ngoài có thể chào hàng theo đúng các chỉ tiêu kỹ thuật của bộ tiêu chuẩn mới ban hành năm 2005 (dành cho xăng không chì và dầu diesel)”. Chỉ một số ít hãng chào hàng gần đúng với các chỉ tiêu ở bộ tiêu chuẩn mới năm 2005. “Việc khó tìm được nhà cung cấp và nếu có thì số lượng nhà cung cấp cũng rất hạn chế, dẫn đến sự phụ thuộc của doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu trong nước vào một số ít nhà cung cấp nước ngoài” - Bộ Thương mại dự báo.

Vì những lý do trên, các đầu mối nhập khẩu xăng dầu sẽ phải chịu giá nhập khẩu cao. Theo Bộ Thương mại, điều này gây khó khăn cho ngân sách nhà nước trong việc bù lỗ nhập khẩu xăng dầu, tạo áp lực tăng giá bán lẻ xăng dầu trong nước, gây khó khăn cho người tiêu dùng...

Bộ Thương mại đã chính thức kiến nghị Thủ tướng xem xét theo hướng vẫn áp dụng bộ tiêu chuẩn mới dành cho xăng dầu nhưng không áp dụng ngay tất cả các chỉ tiêu có trong bộ tiêu chuẩn. “Có lộ trình áp dụng phù hợp đối với một vài chỉ tiêu cụ thể, theo đó tạm thời bảo lưu những chỉ tiêu (sẽ được lựa chọn) nhằm đảm bảo nguồn cung ổn định và liên tục”.

Liên quan đến vấn đề này, Bộ Khoa học và công nghệ cũng đã kiến nghị “giữ nguyên qui định của tiêu chuẩn”.