Cảnh báo cúm mới từ chim trời lây sang người

Phóng to

Đại diện Bộ Y tế hai nước Việt Nam và Hoa Kỳ thăm chợ gia cầm Hà Vỹ, Hà Nội vào tháng 6-2013. Đây là nơi tập trung nhiều gia cầm nhập lậu từ giữa năm 2013 trở về trước - Ảnh: Dương Ngọc

Theo ông Trần Đắc Phu - cục trưởng Cục Y tế dự phòng (Bộ Y tế), đã có dấu hiệu biến đổi gen ở virút gây cúm gia cầm thành những chủng dễ lây lan sang người.

Lây chậm, nhưng tử vong cao

Thống kê mới từ cơ quan chức năng Trung Quốc cho biết hiện có 12 tỉnh thành của Trung Quốc và hai vùng lãnh thổ Hong Kong, Đài Loan có bệnh nhân cúm H7N9, tỉ lệ tử vong lên đến 30% (47 ca tử vong/140 ca mắc). Ông Phu khẳng định dù lây lan không nhanh, nhưng tỉ lệ tử vong ở bệnh nhân mắc cúm H7N9 tương đương với chủng cúm gia cầm nguy hiểm H5N1.

Mới nhất ngày 6-12, tại Giang Tây (Trung Quốc) đã có thêm một bệnh nhân cúm mới tử vong là nữ, 73 tuổi, có tiền sử mắc bệnh đái tháo đường và đi mua thực phẩm tại chợ gia cầm sống. Theo báo cáo của Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn (NN&PTNT) Cao Đức Phát, bệnh nhân này nhiễm một chủng cúm lần đầu tiên phát hiện được là chủng H10N8, có nguồn gốc từ chim, vịt trời hoang dã và đây là trường hợp lây lan sang người đầu tiên được phát hiện.

Trao đổi ngày 24-12, ông Trần Đắc Phu cho hay tốc độ xuất hiện các chủng cúm mới ngày càng tăng. Năm 2003 xuất hiện chủng H5N1 trên gia cầm và người, năm 2009 là chủng cúm H1N1 đại dịch, đầu năm 2013 là chủng H7N9 và hiện nay là chủng H10N8. “Điều đó chứng tỏ virút cúm có những biến đổi về gen, dễ lây lan từ gia cầm sang người hơn” - ông Phu nhận xét. Dù H10N8 chưa phát hiện được tại VN, nhưng ông Phu cho rằng không loại trừ đã có ổ dịch H10N8 trên chim hoang dã.

Lo ngại dịp tết

Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Cao Đức Phát nhấn mạnh từ đầu năm 2013 đến nay dịch cúm H5N1 tiếp tục xuất hiện ở nhiều địa phương, ngoài gây bệnh trên gà, vịt, năm nay đã có thêm chim trĩ và chim cút nuôi tại Tiền Giang và chim yến nuôi ở Ninh Thuận mắc bệnh. Kết quả giám sát cúm lưu hành trên gia cầm gần nhất cho thấy gần 23% mẫu dương tính với cúm A, gần 8% mẫu dương tính với phân type cúm H5 và H5N1 là gần 6%. Đó là chưa kể thời tiết lạnh như hiện nay cũng làm giảm sức đề kháng của đàn gia cầm, cộng với số lượng gia cầm nhập lậu tăng mạnh phục vụ Tết Nguyên đán, dễ dẫn đến nguy cơ bùng phát dịch.

Ông Trần Đắc Phu cũng cho biết đang lo ngại dịch xuất hiện trở lại vào dịp tết. Nguyên nhân là do khu vực đồng bằng sông Cửu Long và giáp giới với Campuchia dễ bị ảnh hưởng bởi dịch H5N1 đang gia tăng mạnh tại Campuchia, trong khi khu vực các tỉnh phía Bắc lại lo ngại dịch cúm H7N9 và H10N8. Đặc biệt là các tỉnh có dịch H7N9, H10N8 ở Trung Quốc đều khá gần với biên giới VN. “Khác với dịch cúm H5N1 là khi có dịch trên gia cầm dễ có dịch trên người, thì dịch H7N9 thường không có biểu hiện trên đàn gia cầm nhưng bệnh cảnh lại rất nặng ở người, do đó khó phát hiện nguồn lây” - ông Phu cho biết.

Để phòng chống dịch cúm trên gia cầm và người, đảm bảo an toàn thực phẩm dịp tết, dự kiến ngày 2-1-2014 Phó thủ tướng Vũ Đức Đam sẽ chủ trì phiên họp với các bộ, ngành liên quan về công tác chống dịch, đảm bảo an toàn thực phẩm. Trong công điện gần đây gửi các địa phương, Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Cao Đức Phát yêu cầu các địa phương, đặc biệt các tỉnh vùng biên, tăng cường giám sát dịch cúm trên gia cầm, sản phẩm gia cầm nhập khẩu, nhập lậu, không cho phép nhập khẩu qua biên giới gia cầm, sản phẩm gia cầm chưa qua xử lý nhiệt, không rõ nguồn gốc, không qua kiểm dịch, kể cả gia cầm và sản phẩm gia cầm là quà tặng, quà biếu của cư dân biên giới hai nước.

Ông Phát cho rằng mặc dù dịch cúm A/H7N9 và H10N8 chưa xuất hiện tại VN, tuy nhiên nguy cơ xâm nhiễm vào VN trong thời gian tới là rất cao, nhất là các tỉnh biên giới phía Bắc và các tỉnh thành có liên quan tới buôn bán, tiêu thụ gia cầm, sản phẩm gia cầm nhập lậu, không rõ nguồn gốc như Bắc Giang, Bắc Ninh, Hải Dương, Hưng Yên, Hà Nam, Hà Nội, Hải Phòng..., đặc biệt trong dịp tết này.